بیماری واریس پا به دلیل اختلالات خونی بوجود می آید که در خانم ها بیشتر از آقایون شایع است و این مشکل امروزه گریبان گیر بسیاری از افراد شده است.در این بخش از دلگرم شما را با بیماری واریس و راه های درمان آن آشنا میکنیم با ما همراه باشید.
مقدمه ای در مورد بیماری واریس پا
واریس چیست؟
بیماری واریس پا بر اثر تورم ورید و گشادى رگهاى پا بخصوص در ناحیه ساق پا بوجود مى آید. واژه «واریس» از ریشه یونانی ” واریکس ” به معنی پیچدار گرفته شده است. سیاهرگ‌های واریسی، سیاهرگ‌های پیچدار و متسعی (گشاد) هستند که در نزدیک سطح پوست تشکیل می‌شوند. احتمال واریسی شدن در همه سیاهرگ‌ها وجود دارد اما بیشترین مکان ابتلا به علایم واریس اندام‌های پایینی و پاها هستند.
سیاهرگ‌های واریسی، در نتیجه اختلال عملکرد دریچه های موجود در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. در حالت طبیعی، این دریچه ها از بازگشت خون در مسیر عکس ( به سمت پایین ) جلوگیری می‌کنند. ممکن است این دریچه‌ها بر اثر عواملی مانند: بارداری، ترومبوفلبیت ، ضعف مادرزادی ، چاقی و یا ایستادن طولانی مدت، تحت کشش قرار گیرند.
وقتی دریچه ها ضعیف شده و دیگر قادر به بسته شدن طبیعی نباشند ، حوضچه هایی از خون در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند. در نتیجه سیاهرگ‌ها متسع و منجر به بیماری واریس می شوند.
علائم بیماری واریس چیست؟
علائم و نشانه های واریس نه تنها رگ های بدمنظر طناب شکل است، بلکه دردها و گرفتگی های مداوم، ورم و خستگی پس از مدتی سرپا ایستادن نیز جزء علائم این بیماری است.
رنگ پوست نیز ممکن است تغییر کرده و قهوه ای مانند شود که رکود رنگدانه های پوستی نام دارد. این مشکل نیز از شکسته شدن رگ های خونی و تراوش خون به منطقه آسیب دیده ایجاد می شود و در افرادی که به مدتی طولانی به این مشکل مبتلا بوده اند اتفاق می افتد.
علت بیماری واریسم پا
به گفته اين پزشك متخصص، «ارث» يكي از مهمترين عواملي است كه در پيشرفت اين بيماري نقش دارد، از طرفي ثابت نشستن و يا ثابت ايستادن، اضافه وزن، پوشيدن لباس‌هاي خيلي تنگ و استفاده از قرص‌هاي هورموني (استروژن پروژسترون) در ايجاد اين بيماري موثرند.
افرادي كه در معرض ابتلا به اين بيماري هستند بايد به پزشك مراجعه كنند تا برايشان جوراب استاندارد و مخصوص تجويز شود.
دكتر ظفرقندي با بيان اين مطلب مي‌افزايد: با اندازه‌گيري كلاس فشار جوراب، فشار لازم براي بازگشت خون ايجاد ميشود كه نقش بسيار موثري در تنظيم و جلوگيري از پيشرفت بيماري دارد.
تشخیص واریس پا چگونه است؟
معمولاً تشخیص این مشکل از طریق مشاهده قابل انجام است، اما گاهی اوقات از طریق پروسه ای که فلبوگرافی (پرتونگاری از سیاهرگ ها) نامیده می شود، صورت می گیرد. این عملیات کاملاً بدون درد بوده و در آن، محلولی خاص را وارد جریان خون می کنند. آنگاه تصویر رگ ها را برای تشخیص اختلالات و ناهنجاری های موجود در جریان خون و فشار رگ ها، می گیرند.
شیوه تشخیص دیگر استفاده از اشعه فرابنفش برای آزمایش جریان خون در شریان های اصلی خون در دست ها و پاها است. این شیوه اولتراسونوگرافی دوپلر نام دارد. فرابنفش، یکی از امواج صوتی با فرکانس بالاست. این عملیات با اعمال یک ژل محلول در آب در بدن انجام می شود و سپس یک ابزار دستی به نام ترانسدوکتور روی ناحیه مورد نظر کشیده می شود.
واريس پا و درمان آن چگونه است؟
روش‌هاي درماني قادرند پيشرفت و احساس ناراحتي ناشي از سياهرگ‌هاي واريسي را کاهش دهند.
در بعضي موارد براي اصلاح سياهرگ‌هاي واريسي شديد عمل جراحي ضرورت مي‌يابد. برخي از درمانهاي شايع ( به منظور آشنائي شما )، عبارتند از:
اسکلروتراپي
ماده محلولي که سياهرگ‌ها را زخمي مي‌کند به داخل سياهرگ‌هاي واريسي کوچک يا متوسط تزريق ميشود. فرآيند تشکيل بافت در محل زخم، سياهرگ‌هاي گشاد را مي بندد و خون آنها به سياهرگ‌هاي سالم جريان مي يابد.
برداشت سرپايي سياهرگ‌ها
در اين روش سياهرگ‌هاي واريسي کوچک با ايجاد تعدادي سوراخ کوچک در پوست برداشته مي‌شوند. معمولا بيحسي موضعي کفايت مي‌کند و اثر باقيمانده از جراحي ناچيز است.
جراحي اندوسکوپي سياهرگ
يک لوله انعطافپذير ( آندوسکوپ ) که دوربين ظريفي دارد وارد اندام پاييني بدن ميشود تا به جراح در مشاهده و بستن سياهرگ‌ها کمک کند. اين روش تنها به برش‌هاي کوچک نياز دارد. در صورت ابتلا به سياهرگ‌هاي واريسي شديد و همراه با زخم‌هاي واريسي ، احتمالا از اين شيوه سود خواهيد برد.
جراحي ليزري
سياهرگ‌هاي واريسي کوچکتر و سياهرگ‌هاي عنکبوتي با استفاده از ليزر بسته مي‌شوند. به هر حال انتخاب روش مناسب درمان به عهده پزشك است.
به طور صحیح بنشینید
روی صندلی، صاف و راست بنشینید و پاهایتان را روی هم نیندازید.
نشستن صحیح و مناسب، گردش خون را در پاها بهبود می بخشد، در حالی که انداختن پاها روی هم، جریان خون را در پاها مختل می کند.
وزن مناسب و سالم بدن را حفظ کنید
وزن اضافی بدن در افراد چاق، فشار زیادی روی پاها و سیستم گردش خون بدن وارد می کند. لذا کاهش وزن اضافی بدن، خطر ابتلا به سیاهرگ های واریسی را در خیلی موارد کم می کند.
یک برنامه غذایی سالم و مناسب داشته باشید و از مصرف غذاهای پر کالری و با ارزش غذایی کم خودداری کنید. همچنین به طور منظم ورزش کنید.
با داشتن یک برنامه غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم، خطر ابتلا به واریس پا هم کم می شود.
البته برخی افراد، بدون در نظر گرفتن وزن آن ها، بیشتر از بقیه مستعد ابتلا به واریس پا هستند. در این گونه موارد هم بایستی وزن مناسب بدن را حفظ کرد، ولی بایستی با پزشک متخصص در مورد سایر راه های کاهش خطر ابتلا به واریس مشورت نمود.
سیگار نکشید
کشیدن سیگار خطرات زیادی برای سلامتی بدن دارد، ولی به یاد داشته باشید که بالا رفتن فشار خون در اثر مصرف سیگار، در ایجاد سیاهرگ های واریسی موثر است.
اگر مدت زمان طولانی ایستاده اید، مدتی در طی روز و یا بعد از اتمام کار خود، پاهای خود را بالا نگه دارید تا گردش خون در پاها بهبود یابد و پاها استراحت کنند
از مصرف قرص های ضد بارداری با استروژن بالا خودداری کنید
مصرف طولانی مدت قرص های ضد بارداری با استروژن بالا، خطر ابتلا به واریس پا را افزایش می دهد که به دلیل تغییر عملکرد دریچه های سیستم گردش خون است.
لذا اگر می خواهید برای مدت زمان طولانی از قرص های ضد بارداری استفاده کنید با پزشک متخصص مشورت کنید تا داروی دیگری برای شما بنویسد، و یا سایر روش های جلوگیری از بارداری را برای شما بیان کند تا از آنها استفاده کنید.
پاهای خود را مدتی بالا نگه دارید
خصوصا اگر مدت زمان طولانی ایستاده اید، مدتی در طی روز و یا بعد از اتمام کار خود، پاهای خود را بالا نگه دارید تا گردش خون در پاها بهبود یابد و پاها استراحت کنند.
همچنین موقع خواب می توانید کمی پاهای خود را بالاتر بگذارید. برداشتن فشار از روی پاها، از تجمع خون در سیاهرگ ها جلوگیری می کند.
شلوار و دامن تنگ نپوشید
برای بهبود جریان خون به قسمت های پایینی بدن، از پوشیدن لباس تنگ در قسمت پاها و کمر خودداری کنید. لباس های کمی گشاد و نرم بپوشید.
هم چنین کفش راحت، با پاشنه متوسط و اندازه پای خود بپوشید و از پوشیدن کفش های پاشنه بلند و تنگ و نامناسب خودداری کنید.
جوراب سفت و مخصوص واریس بپوشید
اگر واریس پای شما روز به روز بدتر می شود، از جوراب های مخصوص واریس استفاده کنید. این جوراب ها را می توانید از داروخانه و یا مراکز فروش لوازم پزشکی تهیه کنید.
قبل از خرید جوراب مخصوص واریس، درباره اندازه و میزان فشردگی جوراب که مناسب شرایط شما باشد، با پزشک خود یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
خوراکی های مفید و مضر در درمان واریس پا
میوه ها و سبزیجات قرمز و بنفش مصرف کنید
مواد غذایی ذکر شده حاوی ترکیبات مفیدی به نام آنتوسیانین هستند. زمانیکه میوه ها و سبزیجات به رنگ آبی بنفش، آبی یا قرمز تیره مانند انجیر، شاه توت، کلم قرمز، بادمجان، توت فرنگی، آلو و یا موردصحرایی و … میل می کنید در واقع بدن شما از یک ترکیب مفید دیگر به نام فلاوونوئیدها نیز بهره مند می شود.
آنتوسیانین و فلانوئید هر دو خاصیت ضد التهابی داشته و باعث ترمیم رگهای خونی آسیب دیده و بهبود رگهای واریسی می شوند.
مرکبات مصرف کنید
ویتامین ث موجود در مرکبات به دلیل تاثیر مثبتی که در بهبود خاصیت ارتجاعی مویرگ ها دارد باعث بهبود و جلوگیری از واریس می شود.
پرتقال، لیموترش، کیوی، فلفل دلمه ای، گوجه فرنگی انبه، توت فرنگی و جعفری منابع غنی و طبیعی ویتامین ث هستند. زمانی که این خوراکی ها را را با یکی از منابع غذایی حاوی فلاوونوئید مانند میوه های قرمز ذکر شده در قسمت قبل میل کنید، ویتامین C بیشتری جذب بدنتان می شود و بهبود سریع تر حاصل می گردد.
فیبر بیشتر با مصرف سبوس گندم یا برنج
یبوست مشکلی است که باعث بروز و تشدید واریس می گردد. زمانی که کار روده ها دچار مشکل می گردد، فشار بیشتری به رگها وارد می شود و در نتیجه و جریان خون دچار اختلال می گردد.
یبوست تاثیر بیشتری روی رگهای قسمتهای تحتانی بدن دارد. مصرف سبوس گندم یا برنج به بهبود عملکرد روده ها کمک می کند و باعث برطرف شدن یبوست می شود. توصیه ما این است که برای برطرف کردن یبوست روزانه یک قاشق سبوس را در وعده صبحانه خود بگنجانید. برای این کارمی توانید سبوس گندم یا برنج را به شیر یا ماست اضافه کرده و مصرف کنید. فراموش نکنید که برای رفع یبوست در طول روز باید حداقل روزانه هشت لیوان آب بنوشید.
جذب بیشتر پتاسیم با مصرف سبزیجات
کسانی که دچار مشکل جریان خون در ناحیه پاها هستند و واریس دارند، معمولا از جمله افرادی هستند که از مشکل ورم پا یا احتساب آب نیز رنج می برند. جهت برطرف این مشکل توصیه ما این است که مواد غذایی سرشار از پتاسیم مصرف کنید. یکی از منابع غنی پتاسیم موز است. همچنین تمامی سبزیجات حاوی پتاسیم هستند.
از این ها خوراکی ها دوری کنید
چربی های معروف به چربی های اشباع شده که در لبنیات پر چرب، کره، خامه، گوشتهای فرآوری شده مانند سوسیس وکالباس و شیرینی های صنعتی وجود دارد باعث افزایش کلسترول بد و تری گلیسیرید در خون می شوند.
اگر میزان کلسترول و تری گلیسرید در خون بیش از اندازه بالا بروند باعث بیماری های قلبی و غلظت بالای خون می شود. زمانی که جریان خون دچار اختلال میشود نیز سر و کله واریس ها پیدا خواهد شد.
سیگار به دلیل داشتن ترکیبات سمی موجود در آن غلظت خون را افزایش می دهد و به همین دلیل برای کسانی که واریس دارند خطرناک تر است.
مصرف نمک و مواد غذایی حاوی میزان بالای سدیم، باعث حبس شدن آب در سلول ها و پف و ورم کردن اعضای بدن می شود و باعث بروز اختلال در جریان خون می گردد.
توصيه هايي براي پيشگيري
اگر شما مبتلا به سياهرگ‌هاي واريسي يا اختلال عملکرد دريچه هاي واقع در سياهرگ‌هاي عمقي هستيد، يک بخش از درمان عبارت است از: پوشيدن لباس مناسب که باعث تسکين سريع و طولاني مدت ميشود.
استفاده از اين جوراب‌ها حين بارداري نيز مطلوب است. آنها به طور يکنواخت اندام‌هاي پاييني را فشرده و به سياهرگ‌ها و عضلات پا در به حرکت درآوردن موثر خون کمک کرده و از آنها حمايت مي‌کنند. جوراب‌هاي ورايس را صبح پس از بيدار شدن بپوشيد، حتي قبل از خارج شدن از بستر. آنها را در تمام طول روز نيز به پا داشته باشيد. دقت کنيد جوراب‌هايي که مي‌پوشيد در ناحيه بالايي ران يا ساق پا خيلي تنگ نباشند.
مراقبت از اندام‌ها
از نشستن يا ايستادن طولاني مدت بپرهيزيد. اگر نحوه کار شما به گونه‌ايست که مجبور هستيد در محلي بي‌حرکت بمانيد، اندام‌هاي پاييني و مچ‌ها را مرتب خم کنيد. از جا برخيزيد و در اطراف قدم بزنيد.
براساس گزارش دفتر آموزش و ارتقاي سلامت وزارت بهداشت، شايد متوجه شده باشيد که بالا گذاشتن پاها حداقل 20 سانتيمتر بالاتر از سطح قلب در انتهاي روز، به برطرف شدن تورم کمک مي کند.
وضعيت تورم اندام‌هاي پاييني ناشي از بي‌کفايتي سياهرگي، اغلب با استفاده از جوراب‌هاي واريسي درمان ميشود. اين جوراب‌ها از خارج، روي ساق پا فشار آورده و از تورم شديد که مي‌تواند به ضخامت پوست و ايجاد زخم بستر منجر شود، پيشگيري مي‌کنند.
ورزش منظم نيز اهميت دارد فعاليت‌هايي مانند:
راه رفتن ، دوچرخه سواري يا شنا به کاهش فشار در سياهرگ‌ها و تخفيف ناراحتي کمک مي‌کنند .
اگر واريس كنترل نشود…
در صورت عدم كنترل بيماري، واريس در وريدها افزايش قابل توجهي خواهد داشت كه در نهايت عضلات پا شروع به درد و احساس سنگيني خواهد داشت. به گفته اين فوق‌تخصص عروق، در صورت پيشرفت بيماري، فرد شب‌ها با سنگيني عضلات، كوفتگي و درد مواجه ميشود كه ناچار است براي التيام درد، پاهايش را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهد.
با پيشرفت واريس، بيماري خود را به شكل تغيير رنگ (لكه‌هاي قهوه‌اي) و چرمي شكل شدن پوست نشان مي‌دهد كه در نهايت به ايجاد زخم‌هاي واريسي منجر ميشود كه خود به خود در قسمت‌هاي تحتاني ساق پا به وجود مي‌آيد و به راحتي قابل علاج نيستند.
گفتني است اگر تورم بيش از حد يا وقتي پوست روي وريدهاي واريسي پوسته‌پوسته شده، زخمي تغيير رنگ داد يا مستعد خونريزي شد، احتمال ابتلا به درماتيت (التهاب پوست) ناشي از توقف خون در رگ وجود دارد. يا اگر وريدهاي واريسي قرمز رنگ هستند بايد به پزشك مراجعه شود زيرا احتمال دارد فرد به فلبيت (التهاب رگ) مبتلا شده باشد، بنابراين بهتر است شخص در هر مرحله‌اي از بيماري به پزشك مراجعه كند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به اين كه واريس، در هر مرحله درمانهاي مختلفي دارد، متذكر ميشود: در واريس‌هاي خفيف، مي‌توان با روش‌هاي تزريق موادي داخل رگهاي واريسي (اسكلروتراپي) باعث بهبود و جمع شدن رگهاي واريسي شد ولي اگر بيماري در مراحل پيشرفته‌تر باشد.
مي‌توان به شكل درمانهاي سنتي (عمل جراحي و خارج كردن رگهاي خراب شده) و روش‌هاي پيشرفته استفاده از ليزر داخل وريدي، وريدهاي واريسي را روي هم خواباند و جمع كرد كه هر يك از اين روش‌هاي درماني و تركيبي مستلزم نظر و صلاحديد پزشك متخصص است تا از اين طريق از تبديل بيماري ساده‌اي همچون واريس به يك بيماري پيشرفته و صعب‌العلاج جلوگيري شود.
دكتر ظفرقندي، ورزش را يكي از عوامل مهم پيشگيري از بيماري بيان كرده و يادآور ميشود: محيط‌هاي گرم و داغ از قبيل سونا و حمام مي‌تواند در پيشرفت بيماري موثر باشد.
چه كنيم واريس نگيريم
كساني كه در ابتداي ابتلا به بيماري هستند، مي‌توانند با مراجعه به پزشك و پوشيدن جوراب مخصوص بيماري خود را درمان كنند.
در اين ميان افرادي كه به اين بيماري مبتلا نيستند ولي فاكتورهاي خطر از قبيل (ارث) و (مشاغل نشسته) را دارند، مي‌توانند با پوشيدن جوراب‌هاي استاندارد از بروز اين بيماري پيشگيري كنند.
«اين بيماري پرهيز غذايي خاصي ندارد و با عدم اضافه وزن مي‌توان تا حد زيادي از پيشرفت بيماري پيشگيري كرد.»
«يبوست» مي‌تواند تا حد بسيار زيادي باعث تشديد بيماري شود.
مثلا هموروئيد كه نوعي واريس در ناحيه مقعد است، بر اثر يبوست بروز مي‌كند و به نام (بواسير) شناخته ميشود و اگر اين عارضه در ناحيه «مري» ظهور پيدا كند به آن واريس مري گفته ميشود.
بهتر است همه افراد بخصوص خانم‌هايي كه در پا و اندام تحتاني خود علايمي از واريس مشاهده كردند، قبل از پيشرفته شدن بيماري خود به پزشك متخصص عروق مراجعه و با پيگيري، بيماري خود را درمان كنند.
نکات مهم در مورد واریس پا
- سیاهرگ های واریسی پا در زنان شایع تر است، ولی تعداد زیادی از مردان را نیز می تواند مبتلا کند. با افزایش سن، احتمال ابتلا به واریس پا بیشتر می شود، اما سیاهرگ های واریسی در هر سنی می توانند تشکیل شوند و مسئله وراثت نیز در بروز این مشکل موثر است.
- اگرچه سیاهرگ های واریسی به طور کلی مشکل خطرناکی نیستند، ولی می توانند نشان دهنده یک بیماری جدی و خطرناک باشند. لذا اگر وضعیت سیاهرگ های واریسی در شما روز به روز بدتر می شود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا وضعیت سلامتی شما را بررسی کند.
نباید برای از بین بردن رگ های واریسی از درمان با دست، مثل ماساژ پا استفاده کرد. این کار خطرناک است و باعث ایجاد آمبولی در رگ ها می شود
- در جایی از پا که واریس معمولا رخ می دهد از یخ استفاده کنید و یا آن را گرم کنید تا عضلات و درد پاها آرام شوند.
- سعی کنید پاها را بالاتر از سر خود نگه دارید. هم چنین برای جریان خون بهتر از روغن بادام استفاده کنید.
پزشکان مربوط به درمان واریس
دکتر غلامرضا رئیسی
آدرس تهران، خ. شریعتی روبروی پارک شریعتی(کوروش). نبش کوچه پیروز. ساختمان شریعتی. طبقه اول واحد 10 تلفن 22882831
گرد آوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم
مرجان امینی