انواع هرس و فواید آن برای درختان

هرس کردن درختان به چه معناست؟

هرس اغلب به معنی بریدن شاخه هاست، گاهی اوقات برداشتن کامل شاخه‌های کوچکتر است. ممکن است به معنی برداشتن جوانه‌های تازه، غنچه‌ها، برگها و غیره هم باشد. توجه دقیق به هرس و پرورش درختان جوان روی محصول و طول عمر آنها تأثیر می‌گذارد. پرورش و هرس خوب می‌تواند از صدمه زدن بعدی نقطه انشعابهای (جایی که تنه درخت به دو یا تعداد بیشتری شاخه منشعب می‌شود) ضعیف که موجب شکسته شدن شاخه‌ها در اثر سنگینی وزن میوه، برف، یا یخ می‌شود، جلوگیری بکند.

درختان و گیاهان اگر به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان رشد کنند در زمان تبدیل شدن گیاه به درخت یا درختچه دارای تنه‌های بهم پیچیده میشوند. اینجاست که کیفیت محصول و میزان باردهی درخت به طور محسوس کم می شود. شاخه‌های سطحی مانع عبور نور به شاخه‌های درونی می شوند و شاخه‌های درونی پس از مدتی خشک می شوند. از این رو از حدود ۳۰۰۰ سال پیش، هرس در بین جوامع و به صورت عمده در کشاورزی مفهوم پیدا کرد.

هرس کردن یا همان پیراستن گیاه باعث رشد صحیح و اصولی آن می‌شود. هرس کردن، کار نسبتاً حساسی است چرا که نباید به شاخه‌های اصلی آسیبی برسد. با هر اشتباه ممکن است به گیاه صدمه‌ای جدی وارد و عمر گیاه کوتاه شود.

چرا باید درختان رو هرس کنیم؟

هرس کردن گیاه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. مهم‌ترین دلیل هرس کردن گیاهان هدایت نحوه رشد و باروری گیاه است. در زیر به دلایل هرس درختان پرداخته ایم

۱- به‌منظور حذف شاخه‌های آفت‌زده و خشک شده، گیاه را هرس می‌کنند تا سلامتش تأمین شود.

۲- برای عبور نور و رسیدن آن به شاخساره‌های درونی، قسمت‌های متراکم گیاه را هرس می‌کنند تا هیچ‌یک از شاخساره‌ها دچار خشکیدگی نشوند.

۳- ایجاد تعادل بین شاخه‌ها و ریشه به‌منظور حفظ تعادل درخت یکی دیگر از دلایل هرس کردن گیاهان است. این دلیل بیشتر هنگام نشاکاری و جابه‌جا کردن گیاه، فرد را مجاب به هرس کردن می‌کند.

۴- ایجاد شکل ظاهری ویژه هم از دلایل هرس کردن گیاهان است. این دلیل بیشتر در فضا‌های سبز شهری، گلخانه‌ها و باغچه‌ها کاربرد دارد.

۵- جوان‌سازی درختان به‌منظور باردهی بهتر با حذف شاخه‌های پیر و وادار کردن درخت به تولید شاخه‌های جدید هم از دلایل هرس کردن درختان است.

۶- به‌منظور محدود کردن رشد گیاه برای سهولت در کار‌هایی مثل برداشت محصول و سمپاشی هم گیاهان را هرس می‌کنند.

نحوه هرس درختان میوه

بهترین زمان هرس

بسته به نوع گیاه، هرس در دو فصل تابستان و زمستان انجام می شود. ۲ نوع هرس داریم. ۱- هرس سبز یا تابستانه. ۲-هرس سیاه یا زمستانه

هرس سبز یا تابستانه چیست؟

این هرس زمانی انجام می‌شود که گیاه بارور و دارای برگ و گل است. از این نوع هرس با عنوان هرس تابستانه یاد می‌شود، ولی عمدتا از اوایل بهار تا اواخر تابستان صورت می‌گیرد. از مهم‌ترین هرس‌های تابستانه می‌توان به حذف گل‌ها و میوه‌های اضافی، بریدن قسمت انتهایی ساقه‌های تند رشد، هرس بوته‌های زینتی و هرس برگ اشاره کرد.

هرس سیاه یا زمستانه چیست؟

این هرس زمانی انجام می‌شود که گیاه فاقد برگ و به‌اصطلاح به خواب زمستانی رفته است. این نوع هرس کردن بسیار مرسوم است چرا که در این زمان برگ‌ها ریخته شده و تمام شاخه‌های درخت قابل مشاهده است. ازجمله معروف‌ترین هرس‌های زمستانه می‌توان به هرس‌های شکل دهی، حذف شاخه‌های آفت‌زده و هرس ریشه گیاه اشاره کرد.

اصول کلی هرس درختان

هرس درختان شامل آرایش و کوتاه کردن قسمت‌های مختلف گیاه است.

هرس شاخه

هرس کردن شاخه به ۲ گونه انجام می‌شود که با عنوان «سرزنی» و «حذف کامل» از آن‌ها یاد می‌شود. سرزنی عبارت است از حذف قسمت انتهایی شاخه‌های اصلی یا تنه. حذف کامل عبارت است از بریدن شاخه‌های به صورت کامل از تنه، و به این صورت انجام می‌دهند؛ شاخه‌های جوان را که قطری حدود یک و نیم سانتیمتر دارند را می‌توانید با قیچی‌های باغبانی از نیم سانتی متر بالاتر از جوانه به‌صورت مایل و مخالف جهت جوانه هرس کنید.

بریدن شاخه‌هایی که قطر بیش از ۳سانتیمتر دارند باید با اره چوب انجام شود. به این ترتیب که برآمدگی حاصل از قطع شدن باید روی تنه درخت باقی بماند. حداکثر قسمت باقیمانده نباید از ۳میلیمتر تجاوز کند تا امکان ترمیم زخم محل برش وجود داشته باشد.

هرس گل و میوه

با توجه به این موضوع که میزان فتوسنتز گیاه مقداری مشخص است اگر تعداد گل‌ها و میوه‌ها کم شود تعادل لازم برای تولید محصول مرغوب برقرار می‌شود. این نوع هرس کردن به روش‌های شیمیایی توسط مواد مختلفی مانند ان‌ای‌ای و روش‌های فیزیکی انجام می‌شود. شما برای سهولت کار می‌توانید از روش فیزیکی که همان کندن گل و میوه است استفاده کنید.

هرس پوست گیاه

این نوع هرس در زمان رشد رویشی گیاه به ۳ روش شکاف‌زنی، حلقه‌زنی و طوقه‌برداری انجام می‌شود.

در شکاف‌زنی، پوست ساقه یا شاخه‌های اصلی با خطوطی موازی زیر جوانه خراش داده می‌شود. البته این نوع هرس نسبت به ۲ نوع دیگر بازده کمتری دارد.

در روش حلقه‌زنی، حلقه‌ای کامل از پوست ساقه برداشته می‌شود. این نوع هرس پوست بهترین روش است.

در طوقه برداری هم با سیم به مدت ۶‌ماه حلقه‌ای به دور ساقه بسته می‌شود.

هرس کردن پوست گیاه به‌منظور تجمع هیدرات‌های کربن و هورمون‌های رشد در اندام‌های هوایی واقع در بالای زخم ایجاد شده هنگام هرس انجام می‌شود که این کار عاملی برای تحریک تمایزیابی در شاخه‌های بیمار شده است.

هرس ریشه

در گیاهانی خاص مثل بامبو هرس کردن بیشتر به ریشه برمی‌گردد که انجام آن با قیچی‌های ساده هم امکان پذیر است. گیاه را از آب بیرون آورید و ریشه‌های فرعی را که نازک هستند قطع کنید.

بیشتر بخوانید:

اصول کاشت و پرورش درخت برگ بو

روش های کاشت درخت پالونیا و کاربردهای آن

آشنایی با اصول کاشت و نگهداری درخت کنار