علت از دست دادن قدرت بویایی در سالمندان چیست؟

علت کاهش حس بویایی در سالمندان چیست؟

کاهش بویایی از مشکلاتی است که پیر و جوان نمی شناسند و می تواند به واسطه حتی یک سرماخوردگی ساده نیز رخ دهد. اما مشکلات بویایی یکی از رایج ترین شکایاتی است که از سوی میانسالان و کهنسالان مطرح می شود.

جالب است بدانید اینن شکایت کهنسالان چندان بی پایه و اساس نیست و بسیاری از افراد در سنین بالا دچار مشکلات بویایی می شوند. درواقع بسیاری از افراد کهنسال با مشکلاتی در بافت بینی می شوند که فرایند بویایی را دچار اختلال می کند. افزون بر این، مشکلات موجود در سلولهای مغز افراد نیز در بروز مشکل بویایی بی تاثیر نیست.

برخی بیماری ها مثل آلزایمر و پارکینسون با عوارضی مثل کاهش بویایی همراه می شوند. افزون بر این ها برخی ضربات به نوحای خاصی از سر نیز می تواند منجر به مشکلات بویایی شود. به طور کلی نباید به افرادی که به هردلیلی با مشکل بویایی مواجه شده اند استرس وارد کرد، یا به این افراد فشار آورد.

بسیاری از افراد در سنین بالا با این مشکلات مواجه می شوند و وارد شدن به خانه افراد کهنسال و رو در رو شدن با بوی عطرهای تند، بوی سوختگی یا حتی بوی غذای مانده چندان عجیب نیست. موضوع سنگین شدن گوش کهنسالان برای بسیاری از افراد عادی شده است اما به نظر می رسد مسئله مشکلات بویایی چندان جا نیفتاده است.

فراموش نکنید گاهی مصرف برخی از داروهای خاص نیز باعث بروز مشکلات بویایی می شوند و با قطع مصرف این داروها بویایی به وضعیت عادی خود باز می گردد.

با همه این ها برخی از کهنسالان هم هستند که به دلایلی از این قاعده مستثنی هستند و با مشکلات بویایی مواجه نمی شوند. به عبارتی دیگر با عوارض کهنسالی رو به رو نمی شوند.

از آنجایی که حس بویایی از طریق گیرنده های بینی در مغز کنترل می شود، ممکن است اکثر بیماری ها باعث آسیب این حس شوند که در برخی موارد موقتی بوده، اما در برخی موارد فرد به طور دائمی حس بویایی خود را از دست می دهد.

آنوسمی ناشی از گرفتگی بینی

اگر به دلیل سرماخوردگی یا هر دلیل دیگری دچار گرفتگی شدید بینی شده باشید، این مسئله می تواند عاملی برای از دست دادن حس بویایی شود. علت اصلی گرفتگی بینی مسدود شدن سینوس ها، التهاب و تجمع سموم داخل سینوس ها است.

اگر دچار سرماخوردگی نشده اید یا آلرژی ندارید که جزو عوامل شایع گرفتگی بینی هستند، باید علت آن را در مشکلات گوارشی یا استرس دنبال کنید. علل مشکلات گوارشی متعدد هستند از جمله استرس، خستگی زیاد، عادت های بد غذایی، اختلال فلور روده و مصرف زیاد غذاهای آماده.

بهترین روش مقابله با مشکل، تسکین التهاب سینوس ها و بهبود گوارش است. حتما با پزشک خود یا متخصص تغذیه مشورت کرده و در رژیم غذایی خود تغییر ایجاد کنید تا سینوس هایتان کنترل شود.

آنوسمی در نتیجه مصرف دخانیات

آلودگی به طور کلی می تواند باعث آنوسمی شود. دخانیات نیز شکلی از آلودگی های رایج است که اکثر مردم در معرض آن هستند. مصرف دخانیات قدرت بدن برای تشخیص بوها را مختل کرده و حس چشایی را ضعیف می کند. خوشبختانه این نوع کاهش حس بویایی دائمی نیست و با ترک سیگار برطرف می شود.

آنوسمی در نتیجه محصولات شیمیایی

قرار داشتن در معرض محصولات سمی مانند آفت کش ها یا حلال ها می تواند حس بویایی را دچار آسیب کند. این مسئله در اثر آسیب های مداوم مخاط بینی و حس بویایی بروز می کند. توصیه می شود از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض محصولاتی از قبیل بخار متاکریلات، گاز آمونیاک، بنزن، غبار کادمیوم و نیکل، کرومات، فرمالدئید، سولفور هیدروژن و اسید سولفوریک خودداری کنید.

حتما قبل از استفاده، ترکیبات محصولات شیمیایی را مطالعه کنید و در حین استفاده ماسک بزنید. بهترین کار این است که برای انجام کارهای منزل از محصولات طبیعی استفاده کنید.

آنوسمی در نتیجه مصرف برخی داروها

به عقیده متخصصان داروها نیز جزو عوامل ایجاد آنوسمی هستند، اما این تاثیر چندان بالا نیست. زمانی که داروی جدیدی مصرف می کنید، ممکن است حس بویایی تان کاهش پیدا کند. آنتی بیوتیک ها، داروهای ضدفشار خون و آنتی هیستامین ها جزو داروهایی هستند که ممکن است باعث کاهش حس بویایی شوند.

بهتر است عوارض احتمالی داروها را مطالعه کنید. اگر متوجه تاثیر دارو در حس بویایی تان شدید، از پزشک تان بخواهید تا دارو را عوض کند. خوشبختانه در اکثر مواقع با قطع مصرف دارو، عوارض آن نیز برطرف می شود.

آسیب مغزی

درک ما از آسیب مغزی – چه در نتیجه جراحت های ورزشی، تصادف خودرو، یا چیز دیگر – همچنان در حال شکل گیری و توسعه است. برای افرادی که از آسیب مغزی چشمگیر رنج می برند، علائم بسیاری وجود دارند و اغلب سال ها پس از حادثه نیز طول می کشند.

یکی از این علائم می تواند آنوسمی باشد. آسیب وارد شده به مغز اغلب موجب از دست دادن حس بویایی می شود که می تواند برای یک دوره زمانی کوتاه یا بلند مدت باقی بماند. به طور ویژه، آسیب دیدن لوب فرونتال مغز، جایی که بو پردازش می شود، می تواند به از دست دادن حس بویایی منجر شود.

آسیب مستقیم به بینی نیز می تواند موجب از دست دادن حس بویایی شود، اگرچه این موضوع پس از بهبودی آسیب وارده به سرعت برطرف می شود.

عفونت ویروسی دستگاه تنفس

هر فردی که به یک سرماخوردگی بد یا آنفلوآنزا مبتلا شده باشد، آگاه است که این شرایط می تواند به از دست دادن قدرت بویایی به میزان اندک یا قابل توجه منجر شود. این نوع از عفونت ها می توانند به آسیب دیدگی دیواره داخلی بینی و سینوس ها منجر شوند و تشخیص روایح را برای فرد دشوار سازند.

به طور ویژه، عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی فوقانی در این زمینه مشکل آفرین هستند. در شرایطی که آنها اغلب به آنوسمی منجر می شوند، در بیشتر موارد نتیجه بویایی پریشی یا پاروسمی (Parosmia)، یک احساس تحریف شده از بو است

که می تواند موجب شود افراد در برابر روایحی که به طور معمول دلپذیر هستند، واکنش منفی نشان دهند. این شرایط به دلیل آسیب دیدگی سلول های گیرنده بویایی رخ می دهد. خبر خوب این است که درمان موثر منبع عفونت به طور معمول نتایج مثبت بلند مدت را در پی دارد.

آنوسمی ایدیوپاتیک

در تعداد بسیار بالایی از موارد، هیچ توضیح جسمانی برای بیماری که از دست دادن نسبی یا کامل حس بویایی را گزارش می کند، وجود ندارد. حتی پس از انجام آزمایش های مختلف – از جمله آزمایش خون و اسکن های مغزی – یافتن دلیل جسمانی برای ناتوانی قدرت بویایی می تواند دشوار باشد.

بیمارانی که از دست دادن حس بویایی را گزارش می کنند، اما شرایط جسمانی را نشان می دهند که می تواند ابتلا به این وضعیت را توضیح دهد، ممکن است در ادامه با مشکلات مرتبط با زوال عقل از جمله بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر مواجه شوند. بر همین اساس است که افراد مسن باید در صورت مواجهه با نشانه های مرتبط با آنوسمی با پزشک خود مشورت کنند.

آسیب بینی یا سینوس

افرادی که با آسیب بینی قابل توجه – مانند شکستگی بینی – مواجه شده اند می دانند که چه شرایط دردناکی هم در زمان جراحت و هم در هفته های پس از آن شکل می گیرد.

جدا از احساس درد، یکی دیگر از عوارض جانبی آسیب وارده به بینی و سینوس ها می تواند از دست دادن قدرت بویایی یا آنوسمی باشد.

تورم اطراف بینی و سینوس ها می تواند موجب از دست دادن توانایی بویایی شود. این شرایط پس از فروکش کردن التهاب بهبود می یابد. شایان ذکر است که سرماخوردگی شدید، پولیپ های بینی، و آلرژی های فصلی نیز می توانند موجب آنوسمی شوند.

آنوسمی مادرزادی

درصد بسیار کمی از افرادی که با از دست دادن نسبی یا کامل حس بویایی مواجه هستند، به عنوان افرادی با آنوسمی مادرزادی شناخته می شوند. در این موارد افراد بدون هیچ توانایی بویایی متولد می شوند.

این شرایط ممکن است با سندرم کالمن، بیماری که در نتیجه تولید هورمون ناکافی توسط غده هیپوفیز شکل می گیرد، مرتبط باشد. این وضعیت به طور معمول با یک نقص در هیپوتالاموس مرتبط است که می تواند شامل مشکلات باروری نیز شود.

زوال عقل

بیماری های مربوط به زوال عقل – از جمله بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر – می توانند موجب آنوسمی شوند. در حقیقت، از دست دادن قدرت بویایی ممکن است خود را چند ماه یا حتی چند سال پیش از پدیدار شدن بیماری پارکینسون یا بیماری آلزایمر نشان دهد.

در همین راستا، آنوسمی می تواند روشی موثر برای تشخیص بیماری های مرتبط با زوال عقل پیش از ظهور آنها باشد. بر همین اساس است که افراد بزرگسال و به ویژه افراد پیر باید در صورت مواجهه با از دست دادن نسبی یا کامل قدرت بویایی خود به پزشک مراجعه کنند.