خواص باور نکردنی و بی نظیر خلفه

مقدمه ای در مورد خرفه

خلفهPortulaca Oleracea و با نام انگلیسی Purslane از تیره پرتولاکاسه (Portulacaceae) است که برگ‌های گوشتی و بذرهای سیاه ریز دارد. گیاه یک ساله است که ارتفاع تا حدود 40 سانتی‌متر در مراحل بذردهی می‌رسد.

خلفه گیاهی است که مانند دیگر سبزیجات بسیار خواصیت دارد قبلا نام سبزی خرفه را کمتر میشنیدیم ولی امروزه مانند دیگر سبزی ها دارد مورد استفاده ی مردم قرار میگیرد .

خلفه چه خواصی دارد؟

قطع كننده خونریزی و چرك

میباشد، گیاهی است یك ساله كه وحشی آن خزنده، با ساقه های خوابیده كمی قرمز و با برگهای دایره ای گوشتی كه دور گلهای كوچك زرد رنگ آن ظاهر می شوند. نوع پرورشی آن با برگهای ضخیم گوشتی سرخ رنگ كه بلندی آن 40 ـ 10 سانتی متر است، برگهای آن گوشتی كلفت با كركهای كوتاه، تخم آن سیاه كوچك. وحشی آن معمولا ً‌در مناطق معتدله دنیا همه جا و در نواحی سایه دار مرطوب در مزارع و بوستانها و حاشیه دریاچه ها می روید.

تخم خرفه تصفیه کننده خون و تسکین دهنده‌ی تشنگی است و برای رفع سرفه می‌تواند مفید باشد.

در طب سنتی به عنوان تب‌بر، ضدعفونی کننده، ضداسکوربوت (بیماری‌های ناشی از کمبود ویتامین C)، ضد اسپاسم، مدر و ضد کرم استفاده می‌شود.

تقویت کننده ی سیستم دفاعی بدن

درباره ی سبزی خرفه روایت های زیادی وجود دارد. از جمله این احادیث می توان به روایتی که از امام صادق علیه السلام در کتاب «وافی» آمده اشاره کرد؛ «هیچ سبزی ای روی زمین وجود ندارد که نافع تر از خرفه باشد و آن سبزی حضرت فاطمه علیها السلام است.» البته این فقط طب اسلامی نیست که بر خواص خرفه تأکید می کند.

جالب است بدانید تحقیقات امروزی نیز نشان می دهند که این سبزی پر خاصیت برای بدن مفید است چرا که منبعی غنی از آنتی اکسیدان به شمار می رود و حاوی اسیدهای چربی مثل امگا3 و مواد معدنی ای مثل پتاسیم، کلسیم، روی، منیزیم، ‌کاروتن و ویتامین های C و E است.

امگا 3 اسپاسم های قلبی را کنترل می کند و احتمال ابتلا به هر نوع سرطانی را در بدن کاهش می دهد. درواقع بدن برای برقراری تعادل فشار خون یا پیشگیری از لخته شدن خون به امگا 3 نیاز دارد. خرفه خاصیت ضدالتهابی دارد و اگر آن را به طور مرتب مصرف کنید، به تقویت سیستم ایمنی بدنتان کمک کرده اید، کمتر دچار اضافه وزن خواهید شد و خطر ابتلا به بیماری هایی مانند افسردگی و آلزایمر کمتر متوجه تان خواهد بود. یک تحقیق دیگر نشان می دهد که برگ های گیاه خرفه حاوی ترکیباتی است که به تولید ویتامین A در بدن کمک کرده و به دلیل داشتن برخی آنزیم ها، انرژی کافی برای فعالیت سلول ها را فراهم می کند.

با مصرف خلفه باهوش می شوید

سبزی خرفه علاوه بر خواص دارویی فراوانی که دارد برای افزایش هوش نیز مفید است. مصداق این مطلب را می توان

در حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در کتاب «وسائل الشیعه» پیدا کرد که آن حضرت می فرمایند: «خرفه عقل را زیاد می کند. بر شما باد مصرف خرفه که اگر چیزی عقل را زیاد کند همانا خرفه است.» اما این گیاه را چگونه می توان مصرف کرد؟ این گیاه را می توانید به صورت جوشانده استفاده کنید. ریختن برگ های خرفه در بعضی از مواد غذایی طعم جدیدی به آن غذا می دهد.

به عنوان مثال می توانید چند برگ آن را به صورت تازه، در ماست یا سالاد بریزید و میل کنید.

همچنین با این گیاه می توانید بورانی، خورشت سبزی و املت درست کنید یا دو قاشق غذاخوری از ساقه آن را کوبیده و با یک قاشق چایخوری شکر یا نبات مخلوط کرده و بخورید.
خرفه برای افراد گرم مزاج داروی بسیار مفیدی است و تشنگی و عطش را برطرف می کند. جوشانده حاصل از مخلوط خرفه با کاهو یا گل گاوزبان اثر مفیدی در رفع تشنگی و احساس گرما دارد.

حتی می توانید از این گیاه برای درمان سرفه های مزمن، بی خوابی و خونریزی های لثه کمک بگیرید. برخی از طبیبان در قدیم بر این عقیده بودند که نوشیدن لعاب دانه خرفه برای صفرا مفید است. فراموش نکنید که در صورت ابتلا به بیماری ای خاص قبل از استفاده از این گیاه با پزشک مشورت کنید یا در صورت بارداری از آن استفاده نکنید. همچنین اگر دچار سوختگی های خفیف شده اید، می توانید برگ خرفه را له کرده و شیره ی آن را روی محل سوختگی بمالید.

ضدعفونی کننده قوی

خرفه از منظر طب سنتی طبیعتی سرد و تر دارد و دارای نیروی قابضه است. همچنین از آنجا که حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C است، به عنوان ضدعفونی کننده بدن، تب را کاهش می دهد. خرفه ادرارآوری قوی است و تصفیه کننده خون به شمار می رود. اگر به حساسیت پوستی یا خارش مبتلا هستید یا از غلظت خون و بالا بودن چربی خون رنج می برید، از خوردن خرفه غافل نشوید.

این سبزی را می توانید پخته و از آن ضماد درست کنید و روی پوست ملتهب و مبتلا به خارش بمالید یا آن را بپزید و با ماست میل کنید. این وعده ی غذایی برای کاهش فشار خون مفید است. این گیاه بندآورنده خونریزی بوده و عصاره ی ساقه و برگ آن برای درمان بیماری های کبدی مفید است. برای افرادی که به سردردهای میگرنی مبتلا هستند، ضماد تهیه شده از برگ های گیاه خرفه و قراردادن آن روی پیشانی مفید است. بذر این سبزی هم بدون خاصیت نیست.

از دانه خرفه که معمولاً در شیرینی پزی و تزئین نان برنجی استفاده می شود، برای درمان انگل و تقویت سیستم ایمنی و انرژی بخشی استفاده می کنند. البته از آنجا که این سبزی طبیعتی بسیار سرد دارد. افراد سردمزاج بهتر است آن را با نعنا و کرفس بخورند.

فواید خرفه برای پوست

در کتاب «مفاتیح الصحه فی الطب النبی»آمده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم روی یک ریگزار بسیار گرم راه رفته بودند و پای مبارکشان تاول زده بود. ایشان روی خرفه راه رفتند و پایشان خوب شد، ‌سپس فرمودند چه سبزی بابرکتی است.

کارشناسان طب سنتی معتقدند ضماد ریشه خرفه برای از بین بردن زگیل های پوستی مفید است. برای تهیه ی ضماد خرفه کافی است ریشه ی این گیاه را در سرکه بجوشانید و روی موضع مورد نظر بمالید. از دانه ی خرفه برای درمان تحریکات جلدی و اگزما استفاده می شود و خاصیت نرم کنندگی دارد و به دلیل سرشار بودن از ویتامین C و مواد معدنی مثل آهن، کلسیم و پتاسیم برای پوست مفید است.

نسخه های شفابخش

برگ های گیاه خرفه به دلیل اینکه سرشار از اسیدچرب امگا3، کربوهیدرات، ویتامین E و پروتئین است ماده ی غذایی مفیدی برای همه افراد به حساب می آید اما در میان بیمارانی که محدودیت رژیم غذایی دارند، این سبزی برای دیابتی ها مفیدتر از افراد دیگر است.

علاوه بر این خرفه حاوی ترکیبات ضدپیری نیز هست و در کنار صیفی جات و سبزیجاتی مانند گل کلم، کلم بروکلی، سیب زمینی و میوه هایی نظیر هلو، پرتقال، گریپ فروت و آووکادو برای پیشگیری از ابتلا به پیری زودرس مفید است. با مصرف خرفه و قراردادن این سبزی در رژیم غذایی تان می توانید تا حدود زیادی خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش دهید.

جالب است بدانید در برگ های این سبزی نسبت ماده ی معدنی کلسیم به منیزیم یک به یک است. یعنی به ازای وجود یک واحد کلسیم، به همین میزان منیزیم وجود دارد. وجود چنین نسبتی بدین معناست که تأثیر کلسیم و میزان جذب آن به حداکثر می رسد. در صورتی که این سبزی را خام و در تهیه سالاد استفاده کنید، بهترین نتیجه را خواهید گرفت. همچنین برگ های گیاه خرفه حاوی ترکیبات ضدآسم است و برای افرادی که در مناطق آلوده زندگی می کنند یا مستعد ابتلا به آسم هستند یک ماده ی خوراکی مفید به حساب می آید. دم نوش خرفه در کنار چای های گیاهی مانند رازیانه بر سلامتی سیستم تنفسی تأثیر بهتری می گذارد.

برخی تحقیقات دیگر نشان می دهند که این سبزی مفید برای بیماران مبتلا به افسردگی نیز مفید است. از آنجا که خرفه حاوی منیزیم، پتاسیم، ‌لیتیوم و فولیک اسید است اثرات ضدافسردگی دارد و به نوعی نشاط بخش طبیعی به حساب می آید. از دیگر فواید سبزی خرفه می توان به وجود اسیدهای چربی مانند لینولنیک اسید اشاره کرد که به رشد سلول های استخوانی کمک می کند.

همچنین خرفه به دلیل داشتن ویتامین C و برخی ترکیبات مفید دیگر برای بیماران مبتلا به دیابت نوع دو مفید است. مصرف یک فنجان از برگ های خام این گیاه، 90 میلی گرم از نیاز روزانه بدن به ویتامین C را تأمین می کند.

• این گیاه در مصرف داخلی قطع کننده و بند آورنده خون‌ریزی است و همچنین عصاره ساقه و برگ آن برای درمان بیماری‌های کبدی مفید است.
• از جوشانده این گیاه که آب آن گرفته شده است در معالجه اسهال و برای رفع سرفه، تسکین دردهای سینه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و رفع حرارت رحم و سوزش آن استفاده می‌شود.
• همچنین مصرف خوراکی «خرفه» به عنوان سبزی خام و یا پخته همراه با پیاز و روغن جهت تقویت روده‌ها، قطع اسهال و تب استفاده می‌شود و مصرف خام برگ و ساقه آن به صورت سالاد و همراه با سرکه برای درد کلیه مفید است.
• ضماد ریشه خرفه برای رفع زگیل پوستی استفاده می‌شود.
• ضماد خرفه بر روی پیشانی سبب از بین رفتن سردرد و دردهای میگرنی می‌شود.
• گفتنی است؛ گیاه خرفه در دامپزشکی برای درمان بیماری‌های تب‌دار و برای خنک کردن بدن، دفع سموم و تصفیه خون به صورت پودر و جوشانده استفاده می‌شود.
• این گیاه در بیماران آسمی اثر گشاد کننده مجاری تنفسی و پایین آورنده قند خون را دارد و خاصیت تقویت عضلات قلبی و ضد توموری نیز در آن دیده شده است.
• برگ و ساقه‌ی خرفه مسکن صفرا است و حرارت خون و کبد و معده را تسکین می‌دهد و برای تسکین حدت تب‌های گرم و صفراوی و تسکین عطش و کنترل ترشح ادرار در مورد بیماری دیابت مفید است.
• در مواردی که چرک از سینه آید قطع می‌کند و برای خرد کردن سنگ مثانه و ازدیاد ترشح بول مفید است، یعنی مدر است.
• جویدن برگ آن به مقدار کم، کندی دندان را رفع می‌کند (که از خوردن میوه ترش و یا علت دیگری ایجاد شده باشد) و زیاد جویدن آن کندی دندان ایجاد می‌کند.
• از عصاره آن برای التهاب‌های گرم چشم با مالیدن در محل ملتهب استفاده می‌شود.
• ضماد برگ و ساقه آن با روغن گل سرخ برای تسکین سردردهای گرم و ورم‌های گرم نافع است و با آرد جو برای جرب نافع است.
• ضماد برگ و ساقه آن به تنهایی برای تسکین حرارت اعضا و سوختگی آتش مفید است و اگر بر معده و کبد گذارند برای تسکین حرارت آن‌ها مفید است و اگر با حنا تهیه شود و بر کف دست و پا گذارده شود برای حرارت و پیسی‌های دست و پا در صورت تکرار مفید خواهد بود.
• اشتها را کاهش می‌دهد و اسراف در خوردن آن، نور چشم را نقصان می‌دهد.
• افراد سرد مزاج باید آن را با نعناع و کرفس بخورند.

خرفه از نظر احادیث

امام صادق (ع) می فرمایند: بر روی زمین سبزی خوردنی شریف‌تر از آن نیست و سبزی خوردنی حضرت فاطمه (س) است و عقل را زیاد می‌کند.

علف هرزی که روغن می‌شود

اخیراً پژوهشگران دانشگاه تبریز موفق به شناسایی قابلیت استفاده از گونه‌ای علف هرز شدند که بنا به گفته آنان می‌تواند از این پس به عنوان منبعی جدید برای استخراج روغن خوراکی به چرخه صنایع غذایی کشور وارد شود. این گیاه ناشناخته خرفه نام دارد که گویا منبعی غنی از اسیدهای چرب غیر اشباع، به خصوص امگا3 تلقی می‌شود.

خرفه در فهرست گیاهان خوراکی نیست و در کشاورزی به عنوان علف هرز شناخته می‌شود، ولی آنچه این گیاه را متمایز می‌کند، وجود اسید چرب امگا3 زیاد در برگ آن (قسمت رویشی) است. البته دیگر گیاهان مثل کلزا یا بذر کتان نیز امگا3 دارند، ولی این ماده در بذرهای آن‌ها یافت می‌شود. حدود 70 درصد اسیدهای چرب تشکیل‌دهنده روغن آن غیر اشباع بوده و حدود 50 درصد آن را تنها اسید چرب امگا3 تشکیل می‌دهد.

از جوشانده این گیاه که آب آن گرفته شده است در معالجه اسهال و برای رفع سرفه، تسکین دردهای سینه و سوزش مجرای ادرار و مثانه و رفع حرارت رحم و سوزش آن استفاده می‌شود

استفاده از اسیدهای چرب غیر اشباع موجب کاهش کلسترول خون می‌شود. منبع اصلی اسید چرب امگا3 روغن ماهی است، ولی منابع گیاهی نیز حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع شده‌اند. امروز از گیاهانی مثل بادام زمینی، کلزا، آفتابگردان،ذرت و هسته انگور روغن استخراج می‌شود، ولی از خرفه در دنیا روغن استخراج نمی‌شود.

علاوه بر وجود امگا3 در قسمت رویشی آن، مواد معدنی مثل منیزیم، پتاسیم، کلسیم و همچنین ویتامین ث (16 میلی‌گرم در 100 گرم ماده‌تر) به مقدار زیاد در بافت‌های آن وجود دارد. غنی بودن از اکسیدان‌ها (رنگ قرمز ساقه) از دیگر مزیت‌های این گیاه است. خرفه سرشار از بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین آ)، B1 و B2 نیز می‌باشد.

مقدار روغن کل در برگ پایین است که بهتر است از برگ‌های آن به صورت تازه خوری به عنوان مناسب‌ترین سبزی و از بذرهای آن که حدود 20 – 15 درصد روغن دارد، به عنوان منبع استحصال روغن استفاده شود. حتی اگر روغن این گیاه با روغن‌های دیگر مخلوط شود، کیفیت آن‌ها را از لحاظ ارزش غذایی افزایش خواهد داد و این امر به سلامت جامعه کمک خواهد کرد.

یه غذای خوشمزه با خلفه

از غذاهایی که برای پیشگیری از بیماری های التهابی و استخوانی فایده دارد خرفه با کشک است. برای تهیه این خوراک به 500 گرم کشک، 100 گرم گردو، نیم کیلو خرفه، ‌سه قاشق چایخوری نعناخشک، ‌چهار لیوان آب و یک پیاز کوچک نیاز دارید. کف تابه را با روغن چرب کنید و پیاز را در آن تفت دهید.

سبزی(خرفه) را پاک کنید و ساقه های آن را بشویید. سبزی ها را در روغن ریخته و با مقداری نمک و پیاز داغ به مدت 15 دقیقه روی حرارت ملایم اجاق قرار دهید تا بپزد. کشک را هم بجوشانید و با نعناداغ به مواد داخل قابلمه اضافه کنید و منتظر بمانید تا پنج دقیقه دیگر مواد جوش بخورد.

خورشت را با کشک تزئین کنید و روی آن مقداری نعناداغ و گردو بریزید. این خورشت بسیار مقوی است و از ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی پیشگیری می کند، کلسترول خون را پایین می آورد و خطر ایجاد لخته خون را در افراد مستعد کاهش می دهد.

گرد اوری شده ی مجله ی اینترنتی دلگرم

مرجان امینی