چطور به تقویت مهارت همدلی در کودکان کمک کنیم ؟
اگر می خواهید فرزندتان با دیگران احساس همدلی بیشتری داشته باشد این نکات کاربردی را برای تقویت مهارت همدلی در فرزندانتان و بالا بردن درک آنها برای تفاوت بین افکار و احساسات خودشان با دیگران امتحان کنید.
همدلی توانایی تصور احساس فردی دیگر در شرایطی خاص و پاسخگویی با ملاحظه است. همدلی مهارتی پیچیده است. توانایی همدلی کودک با دیگران یعنی کودک بتواند :
-
درک کند او فردی با ویژگی های خاص خودش است. -
درک کند دیگران می توانند افکار و احساساتی متفاوت از داشته باشند. -
احساسات معمولی مثل شادی، تعجب، عصبانیت، نا امیدی و غم را که بیشتر افراد تجربه می کنند تشخیص دهد. -
می تواند در موقعیتی خاص (مثل خداحافظی همسن و سالش در مهد کودک از پدر یا مادرش) خودش را به جای او بگذارد و تصور کند او و در نتیجه دوستش ممکن است در آن لحظه چه احساسی داشته باشد. -
می تواند تصور کند در آن لحظه چه کاری (مثل دادن اسباب بازی مورد علاقه دوستش به او یا عروسک خرسی) می تواند دوستش را آرام کند.
درک کردن و نشان دادن همدلی نتیجه مهارت های اجتماعی بسیاری است که در سال های اولیه زندگی کودک تقویت می شود. بعضی از این نقاط عطف مهم شامل موارد زیر است:
-
ایجاد یک رابطه امن، قوی و مهربانانه با شما یکی از اولین نقاط عطف در تقویت مهارت همدلی در کودک است. ایجاد احساس پذیرش و درک شدن درکودک توسط شما به کوک کمک می کند همان طور که بزرگ می شود احساسات دیگران را هم بپذیرد و درک کند. -
حدود 6 ماهگی: نوزادان استفاده از ارجاع اجتماعی (متکی بودن به واکنش هیجانی فردی قابل اعتماد برای تصمیم گیری در مورد نحوۀ پاسخ دادن در موقعیتی نامطمئن) را شروع می کنند. این زمانی است که کودک به رفتار والدین یا کسانی که دوستشان دارد نگاه می کند تا واکنش آنها را به شخص یا شرایطی خاص ارزیابی کند. -
مثلا یک نوزاد 7 ماهه با دقت به احوالپرسی پدرش با یک ویزیتور در خانه نگاه می کند تا ببیند آیا این شخص جدید خوب و امن است یا نه. -
طرز پاسخگویی و برخورد والدین نحوه برخورد کودک را تحت تاثیر قرار می دهد. (به همین دلیل است که والدین به بشاش بودن به جای استرس داشتن و دو دل بودن هنگام خداحافظی با کودک در مهد کودک تشویق می شوند). -
این نحوه برخورد به کودک این پیام را می رساند که مهد کودک جایی خوب است و تو در آنجا مشکلی نخواهی داشت. ارجاع اجتماعی یا حساس بودن به واکنش والدین در شرایطی جدید به کودکان در درک دنیا و اطرافیانشان کمک می کند. -
از 18 تا 24 ماهگی: کودکان نوپا در حال گسترش یک تئوری در ذهنشان هستند. این زمانی است که کودک نوپا تازه متوجه می شود او افکار، احساسات و اهداف خودش را دارد و دیگران هم افکار و ایده های خودشان را دارند و این ها ممکن است با ایده ها و افکار او فرق داشته باشند.
در این سن کودکان نوپا شروع به شناخت و تشخیص خودشان در آینه می کنند. این تشخیص نشان می دهد کودک درکی ثابت از خودش به عنوان یک فرد منحصر به فرد از دیگران دارد.
راهکارهای تقویت مهارت همدلی در کودکان
به کودکان کمک کنید هویتی اخلاقی را در خود تقویت کنند
در تحقیقی، محققان دریافتند بچه های 3 تا 6 ساله که برای کمک به دیگران تشویق می شوند احتمال دارد نسبت به کودکانی که برای مفید بودن تشویق می شوند در آینده کمتر رفتاری بخشنده داشته باشند. کارشناسان می گویند ما باید به کودکان کمک کنیم هویتی اخلاقی را در خودشان تقویت کنند نه اینکه فقط آنها را برای کارهای خوبی که انجام می دهند تشویق کنیم.
برای پاسخی همدلانه، بچه ها باید خودشان را به عنوان افرادی که برای دیگران و افکار و احساساتشان اهمیت و ارزش قائل است ببینند و درک کنند. اگر بچه ها چنین درکی از خودشان نداشته باشند میزان همدلی آنها با دیگران تا حد زیادی پایین می آید.
به بچه ها برای همدلی با دیگران فرصتی مجدد بدهید
البته همیشه آسان نیست بچه ها را متوجه دیدگاه افراد دیگر کنیم. وقتی آنها با بی عاطفگی صحبت یا کاری می کنند بهتر است به جای تنبیه آنها فرصتی مجدد بدهیم. 4 مرحله کمک به کودک برای پاسخی همدلانه تر عبارت است از:
-
توجه به رفتار بی ملاحظه کودک -
بررسی اینکه چطور این رفتار روی دیگران تاثیر گذاشته (به کودک کمک می کند دیدگاه فردی دیگر را درک کند). -
جبران آسیب رساندن به فرد و اصلاح رفتار کودک -
ابراز دلسردی به خاطر رفتار بی ملاحظه کودک و تاکید بر انتظار رفتاری با ملاحظه در آینده
این برخورد به دنبال فرصت هایی برای راهنمایی و تربیت کودکان در درک این موضوع است که چطور کارهای آنها می تواند دیگران را تحت تاثیر قرار دهد. به این ترتیب همدلی در آنها تقویت می شود و روزی آنها می توانند بدون راهنمایی و کمک ما درست رفتار کنند.
تشویق کودکان به همدلی با خواندن داستان
کارشناسان بزرگسالان را تشویق می کنند با بازی کردن، کتاب خواندن و تماشای فیلم های انگیزه بخش همدلی را در کودکان تقویت کنند چرا که این روش به آنها این امکان را می دهد تا شخصیت ها را در ذهنشان درونی کنند.
فعالیت هایی که با دقت چگونگی احساس دیگران را در شرایطی خاص بازتاب می دهند به ایجاد مهارت های مورد نیاز برای رفتار اخلاقی در کودکان کمک می کند. یک کتاب مناسب می تواند همدلی کودک را بهتر از هر درس و سخنرانی در وجود او بیدار کند. علاوه بر این کتابی مناسب برای سن کودک می تواند دروازه باز کردن قلب کودک به انسانیت باشد.
حمایت و تاکید بر همدلی در تحصیلات و مدرسه
روش های متعددی برای آموزش همدلی به کودکان در مدارس وجود دارد. مثلا در مدرسه ای معلم ها از یک تخته مهربانی برای لیست کردن کارهای مهربانانه بچه ها استفاده کرده اند. مدرسه ای دیگر همدلی را با کار و بازی، برای آموزش همکاری و همدلی در زمین بازی به بچه ها آموزش می دهد.
همزمان در مدرسه ای دیگر بچه ها طی یک برنامه همکاری برای حل پازل دانش آموزان علاوه بر تمرین همدلی کاهش پیش داوری و افزایش توجه در کلاس درس را هم یاد می گیرند.
بررسی ارزش های شخصی خودتان برای تقویت همدلی در کودک
اگرچه اغلب این ارزش ها توسط معلمین یا مدارس ارزش هایی مجزا می شوند. بخشی از مشکل از به فرهنگ بیش از حد رقابتی ما بر می گردد. همچنین این حقیقت که بسیاری از بچه ها مجبور می شوند برای تشویق و تحسین شدن بیشتر در تحصیل موفق شوند تا اینکه رفتاری مهربانانه داشته باشند در کم ارزش شدن همدلی بی تاثیر نیست.
حتی اگر والدین بگویند آنها برای مهربانی و همدردی ارزش قائل هستند و فقط موفقیت های کودک را در تحصیل و دیگر زمینه ها تشویق کنند تاثیری منفی روی بچه هایشان دارند. اگر ما برای پرورش نسلی خوش قلب و با ملاحظه جدی باشیم پس باید انتظارات خیلی روشن تری از بچه ها داشته باشیم.
درک اینکه همدلی و مهربانی چه مزیت هایی برای بچه ها دارد و امتیاز دادن به موفقیت و شادی بچه ها ممکن است انگیزه ای برای تغییر رفتار خودمان و در نتیجه تقویت مهارت همدلی در کودکان باشد.
مراقبت از کودکان در استفاده از شبکه های اجتماعی
کارشناسان نگران فرهنگ استفاده از شبکه های اجتماعی در کودکان و مهارت همدلی آنها هستند چرا که عضویت و فعالیت در این شبکه ها از برخورد چهره به چهره افراد، جایی که در آن همدلی به وجود می آید جلوگیری می کند. آنها به والدین توصیه می کنند نسبت به زمانی که کودکان آنلاین هستند دقت داشته باشند تا مطمئن شوند بین زمان وقت گذرانی بچه ها با ارتباطات واقعی و ارتباطات مجازی تعادل وجود دارد.
کمک به کودکان برای پیدا کردن قهرمان درونی خودشان
بسیاری از بچه ها در زورگویی و دعواها دخالتی نمی کنند چون احساس می کنند قدرتی ندارند، نمی دانند چه کنند، فکر می کنند کسی دیگر دخالت خواهد کرد یا نگران این هستند که از طرف بزرگترها حمایت نشوند. برای کمک به واکنش شجاعانه بچه ها در این مواقع مهم است به بچه ها کمک کنیم تا با آوردن مثال هایی خوب از ایستادگی در برابر زورگویان قهرمان درونی خود را پیدا کنند.
وقتی به کودکان یاد دهیم چطور به زورگویی نه بگویند، در مواقعی که زورگویی و دعوا می بینند افراد را از همدیگر جدا کنند آنها را از اینکه همسن و سالان چطور می توانند از همدیگر حمایت کنند آگاه می کنیم.
تحقیقات نشان داده بهترین راه برای متوقف کردن زورگویی این است که بچه ها را طوری تربیت نکنیم که فقط رهگذرانی بی تفاوت از هر اتفاقی باشند و به آنها یاد دهیم چطور در مواردی که مناسب است نقشی در کمک به افراد درگیر در موقعیتی مشکل داشته باشند.
همدلی هیچ وقت تا به حال این قدر حیاتی نبوده اما توانایی درک احساس افراد می تواند در کودکان پرورش داده شود و این به بزرگترها بستگی دارد تا نگذارند کودکان در همدل بودن نا امید شوند.
بیشتر بخوانید:
درباره مهارت خود آگاهی در کودکان چه می دانید؟
۱۰ راهکار ساده برای تقویت مهارت حل مسئله در کودکان
چطور به تقویت مهارت تصمیم گیری کودکان کمک کنیم؟