بر اساس گزارش ها شما نیوز: بنزین سیاسی ترین کالای ایران محسوب می شود و حساسیت افکار عمومی نسبت به تغییرات قیمت آن همیشه زیاد است. تغییر قیمت بنزین از سال 78 تاکنون همواره با حساسیت زیادی از سوی دولت، مجلس و مردم انجام شده و در برخی موارد تغییر قیمت بنزین به اعتراضات خیابانی منجر شده است.
آبان ماه 1388 نزدیکترین تجربه تغییر قیمت بنزین است که با اتفاقات بسیار ناراحت کننده ای برای افکار عمومی و جامعه ایران همراه بود. حالا اما زمزمه هایی مبنی بر افزایش، یعنی تغییر رویه اختصاص یارانه بنزین منتشر شده است که نشان می دهد دولت سیزدهم برای تغییر معادلات در این حوزه گام برداشته است.
پیش از این خبری مبنی بر تخصیص آزمایشی سهمیه بنزین به ازای هر نفر به جای خودرو در کیش و کیشما منتشر شده بود و مقرر شد ساکنان این دو جزیره به ازای هر نفر 15 لیتر سهمیه بنزین دریافت کنند.
به این ترتیب یارانه بنزین به افرادی که خودرو ندارند تعلق می گیرد. نکته مهم این است که در شرایط کنونی بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تغییر رویه اختصاص یارانه بنزین می تواند موج جدیدی از تورم را بر اقتصاد ایران تحمیل کند که خطر بزرگی را متوجه اقتصاد کشوری می کند که طی سه سال گذشته دچار تورم شدید شده است. سال ها.
تغییر اول 2 تومان افزایش
قیمت بنزین در سال 78 دقیقا به ازای هر لیتر بود. بنزین در ایران اگر به دلار تبدیل شود همیشه ارزان تلقی می شود، اما کشش قدرت خرید و قدرت خرید در ایران باعث می شود بنزین چندان برای شهروندان ایرانی ارزان نباشد. بسیاری از کارشناسان معتقدند بنزین در ایران بر اساس دلار ارزان است و با توجه به قدرت خرید ارزان برای یک شهروند ایرانی نمی تواند در ایران باشد. مرتضی افقه، یکی از اعضای هیئت علمی دانشگاه شهید چمران این موضوع را تایید می کند.
در سال 80 قیمت بنزین در ایران از یک تومان به سه تومان رسید. این اولین افزایش قیمت در چهار دهه اخیر است. این قیمت سال ها در ایران باقی مانده است، حضور ایران در جنگ تحمیلی عراق شرط کرده است که قیمت بنزین به مدت 10 سال با همین قیمت فروخته شود. کوپن بنزین با هدف سرکوب مصرف در این مدت توزیع شد.
وارد عرصه تغییرات تدریجی شوید
در سال 90 با آغاز ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی قیمت هر لیتر بنزین به 5 تومان افزایش یافت. این قیمت به مدت 5 سال باقی ماند. افزایش قیمت بنزین در سال 90 اتفاق افتاد و کوپن بنزین منقضی شد. به این ترتیب در این مدت مالکان خودرو با افزایش قیمت مواجه شدند و با کوپن بنزین خداحافظی کردند.
در سال 95 اما قیمت بنزین دو برابر شد. قیمت هر لیتر بنزین به 10 تن رسید. این اتفاق در بحبوحه اجرای سیاست تعدیل و تورم بالا در اقتصاد ایران باعث شد که اقتصاد ایران یکی از بالاترین نرخ های تورم را در سال جاری تجربه کند. در این مدت دولت از سیاست تعدیل خارج شد. ایران در این دوران باردار بود. از آن زمان دولت افزایش تدریجی قیمت بنزین را در دستور کار قرار داد و در دولت اصلاحات نیز این رویه رعایت شد.
افزایش تدریجی قیمت بنزین برای کاهش رشد و نزدیک شدن به قیمت جهانی در دستور کار قرار گرفته است. این رویه از سال 1374 تا 1383 به طول انجامید.
هر لیتر بنزین در سال 96 130 ریال و در سال 97 160 ریال عرضه می شد. به این ترتیب قیمت هر لیتر بنزین در سال 1377 معادل 20 تومان، در سال 78 معادل 35 تومان و در سال های 1379 و 1380 معادل 38 تومان بوده است. قیمت بنزین در سال 1381 50 و در سال 1382 65 تومان بوده است. قیمت بنزین در سال 1383 یعنی آخرین سال دولت خاتمی 80 تومان بود.
این دوره یکی از باثبات ترین دوره های تورم در ایران محسوب می شود و نرخ تورم بالایی در این دوره تجربه نشده است، اما در آن زمان بود که برخی نمایندگان اصولگرای مجلس با محوریت احمد توکلی طرحی به نام قیمت ارائه کردند. طرح تثبیت مجلس برای جلوگیری از افزایش تدریجی قیمت بنزین. در همین راستا حداد عادل این مصوبه را هدیه دولت به مجلس خواند و کم کم چنین پرونده افزایش قیمت بنزین بسته شد.
این طرح سه سال به طول انجامید اما ضربه مهلکی به اقتصاد متورم ایران وارد کرد و در نتیجه اصلاح قیمت بنزین به گامی دشوارتر از قبل تبدیل شد. در دولت اصلاحات، سید محمد خاتمی یک بار در زمانی که تورم در ایران از ثبات نسبی برخوردار بود، تلاش کرد قیمت ها را اصلاح کند، اما در نهایت علی رغم مخالفت نمایندگان اصولگرای مجلس، نتوانست این کار را انجام دهد.
ورود به دوران سهمیه بندی
در سال 2007، دولت محمود احمدی نژاد، با خواستار افزایش قاچاق و عدم پرداخت یارانه برای نیازمندان، شروع به نقل قول بنزین برای کاهش مصرف بنزین کرد. در آن راستا هر لیتر بنزین سهمیه ای با قیمت 100 تومان و هر لیتر بنزین آزاد با قیمت 400 تومان عرضه می شد. مرحله بعدی افزایش قیمت بنزین در 28 آذرماه 1389 برای اجرای هدفمندی یارانه ها در ایران تعیین کننده بود و هر لیتر بنزین سهمیه ای به 400 تن و بنزین آزاد به 700 تن افزایش یافت. افزایش بعدی قیمت بنزین در سال 1393 در دولت تدبیر و امید با اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها در ایران، سهمیه هر لیتر بنزین را به 700 تومان و بنزین آزاد را به 1000 تومان افزایش داد. با تک نرخی شدن بنزین در سال 1394 با قیمت 1000 تومان، پرونده بنزین سهمیه ای بسته شد. در 24 آبان 88 قیمت هر لیتر بنزین در هر سهمیه 50 درصد افزایش یافت و به 1500 تن رسید و بنزین آزاد که قبلاً 1000 تن در لیتر بود سه برابر شد و به 3000 تن رسید. این اتفاق با واکنش افکار عمومی همراه شد و مجموعه حوادث تلخی را در ایران رقم زد.
قیمت بنزین در شرایط فعلی با احتساب بنزین 60 لیتری سهمیه ای برای هر خودرو 1500 تومان است. بنزین رایگان هم با قیمت سه هزار تومان عرضه می کنیم. اما زمزمه تغییر روند توزیع بنزین از خودروها به مردم و ایجاد شرایط برای برخورد سیستماتیک با بنزین مازاد بر این موضوع حکایت از آن دارد که دولت قصد دارد در این حوزه وارد دوره تحولی شود. اگرچه مقامات دولتی و نمایندگان مجلس می گویند راهی برای افزایش قیمت بنزین وجود ندارد، مرتضی افگه، اقتصاددان پیشتر به خبرآنلاین گفت که این اقدام به این معناست که دولت می خواهد قیمت بنزین را در دستان شهروندان افزایش دهد.
از سوی دیگر مرتضی اقطی ورود جمعیت 84 میلیونی ایرانیان در عرصه خرید و فروش بنزین را اقدامی بد می داند. آنچه مهم است این است که افزایش قیمت بنزین در آبان ماه موجی از تورم را بر اقتصاد ایران تحمیل کرد. عبدالناصر همتی رشد مجدد قیمت ها در بازار ارز و مسکن را پیامد این اتفاق دانست و خاطرنشان کرد: این اتفاق زمینه ساز بحران شد.
در شرایط کنونی دولت حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی را نیز مدنظر دارد، بنابراین نگرانی های زیادی برای ورود موج جدید تورم به اقتصاد وجود دارد.