اکونومیست از جان جوزف مرشایمر، دانشمند علوم سیاسی و استاد روابط بین‌الملل و استاد دانشگاه شیکاگو نقل می‌کند که در تحلیلی با عنوان «چرا غرب مسئول اصلی بحران اوکراین است.» وضعیت کنونی را تحلیل می‌کند.
در این گزارش آمده است: «جنگ در اوکراین خطرناک‌ترین درگیری بین‌المللی از زمان بحران موشکی کوبا در سال 1962 است و اگر می‌خواهیم از بدتر شدن آن جلوگیری کنیم و به جای آن راهی برای پایان دادن به آن پیدا کنیم، باید ریشه‌های آن را درک کنیم». . . شکی نیست که ولادیمیر پوتین جنگ را آغاز کرد و مسئولیت نحوه انجام آن بر عهده اوست، اما اینکه چرا این جنگ را انجام داد بحث دیگری است.
مرشایمر می نویسد: «نظر غالب در غرب این است که او یک متجاوز غیرمنطقی است که می خواهد روسیه بزرگی را در قالب اتحاد جماهیر شوروی سابق ایجاد کند. بنابراین، او مسئولیت کامل بحران اوکراین را بر عهده دارد. اما این داستان اشتباه است. غرب و به ویژه ایالات متحده مسئول اصلی بحرانی است که در فوریه 2014 آغاز شد و اکنون به جنگی تبدیل شده است که نه تنها اوکراین را با ویرانی تهدید می کند، بلکه پتانسیل تبدیل شدن به جنگ هسته ای بین روسیه را نیز دارد. و ناتو.»
به گفته این دانشمند آمریکایی، «مشکل پیرامون اوکراین در واقع در نشست ناتو در بخارست در آوریل 2008، زمانی که دولت جورج دبلیو. بوش ائتلاف را برای اعلام پیوستن اوکراین و گرجستان تحت فشار قرار داده است. مقامات روسیه بلافاصله با عصبانیت واکنش نشان دادند و این تصمیم را یک تهدید وجودی برای روسیه توصیف کردند و قول دادند که آن را خنثی کنند. به گفته یک روزنامه نگار برجسته روسی، پوتین خشمگین شد و هشدار داد که اگر اوکراین به ناتو بپیوندد، بدون کریمه و مناطق شرقی این کار را انجام خواهد داد و به سادگی شکست خواهد خورد.
مرشایمر نوشت: «اما ایالات متحده خط قرمز مسکو را نادیده گرفت و سعی کرد اوکراین را به یک دژ غربی در مرز روسیه تبدیل کند». این استراتژی شامل دو عنصر دیگر بود: «نزدیک شدن اوکراین به اتحادیه اروپا و تبدیل آن به یک دموکراسی طرفدار آمریکا». این تلاش‌ها سرانجام ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهور طرفدار روسیه را بر آن داشت تا در فوریه 2014، پس از شورش‌های مورد حمایت آمریکا، از اوکراین فرار کند. در پاسخ، روسیه کریمه را از اوکراین گرفت و به آغاز جنگ داخلی کمک کرد که در منطقه دونباس در شرق اوکراین آغاز شد.
وی می افزاید: رویارویی بزرگ بعدی در دسامبر 2021 رخ داد و مستقیماً به جنگ فعلی منجر شد. دلیل اصلی این بود که اوکراین عملاً در حال عضویت در ناتو بود. این روند از دسامبر 2017 آغاز شد، زمانی که دولت ترامپ تصمیم گرفت “سلاح های دفاعی” به کی یف بفروشد. با این حال، آنچه “دفاع” را تشکیل می دهد، مشخص نیست، و این سلاح ها قطعا برای مسکو و متحدانش در منطقه دونباس تهاجمی به نظر می رسید. سایر کشورهای ناتو مداخله کرده و تسلیحات را به اوکراین ارسال کرده اند و نیروهای مسلح این کشور را آموزش داده و این کشور را قادر می سازند تا در رزمایش های هوایی و دریایی مشترک شرکت کند. در ژوئیه 2021، اوکراین و ایالات متحده به طور مشترک میزبان یک رزمایش دریایی بزرگ در منطقه دریای سیاه بودند که در آن ناوگان دریایی از 32 کشور شرکت داشتند. قرار بود عملیات نسیم دریایی روسیه را برانگیزد تا یک ناوشکن نیروی دریایی بریتانیا را که عمداً وارد آب‌های سرزمینی خود می‌دانست، شلیک کند.
او گفت: «روابط میان اوکراین و ایالات متحده در دولت بایدن به گسترش خود ادامه داده است. این تعهد در یک سند مهم – منشور مشارکت استراتژیک ایالات متحده و اوکراین – که در نوامبر توسط آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده و همتای اوکراینی او، دیمیتری کولبا، امضا شد، منعکس شده است. هدف “تاکید بر تعهد اوکراین به اصلاحات عمیق و جامع لازم برای ادغام کامل این کشور در نهادهای اروپایی و یورو آتلانتیک بود.” این سند به صراحت بر «تعهدات زلنسکی و بایدن در تقویت شراکت استراتژیک اوکراین و آمریکا» استوار است و همچنین تأکید می کند که دو کشور مطابق با بیانیه اجلاس بخارست در سال 2008 عمل خواهند کرد.
به گفته دانشمندان علوم سیاسی و کارشناسان روابط بین الملل، جای تعجب نیست که مسکو این پیشرفت را غیرقابل تحمل دید و ارتش خود را در بهار گذشته در مرز اوکراین بسیج کرد تا عزم خود را به واشنگتن نشان دهد، اما حتی این نیز تأثیری نداشت. و دولت بایدن به نزدیک شدن به اوکراین ادامه داد. تا زمانی که به گفته سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، این کشور به نقطه جوش رسیده است. روسیه سپس خواستار تضمین کتبی شد مبنی بر اینکه اوکراین هرگز به ناتو نخواهد پیوست و ائتلاف دارایی های نظامی خود را که از سال 1997 در شرق اروپا مستقر شده است، حذف خواهد کرد. اما مذاکرات بعدی، در حالی که بلینکن به صراحت اعلام کرد که هیچ تغییری رخ نخواهد داد و این اتفاق نخواهد افتاد، شکست خورد و یک ماه بعد پوتین برای از بین بردن تهدید ناتو به اوکراین حمله کرد.
این کارشناس آمریکایی اعتراف می کند که این تفسیر از رویدادها با شعار غالب در غرب که گسترش ناتو با بحران اوکراین مرتبط نیست، در تضاد است و در عوض پوتین را مقصر اهداف “توسعه طلبانه” خود می داند. بر اساس سند اخیر ناتو که برای رهبران روسیه ارسال شده است، او نوشت: «ناتو یک اتحاد دفاعی است و تهدیدی برای روسیه نیست.
در این گزارش آمده است: «اما شواهد با این ادعاها تناقض دارند. اولاً بحث این نیست که رهبران غربی در مورد اهداف یا مقاصد ناتو چه می گویند، (مهم نیست آنها چه می گویند) مسکو اقدام ناتو را این گونه می بیند. پوتین مطمئناً می داند که هزینه های تصرف و تصرف بخش های بزرگ اروپای شرقی برای روسیه گران تمام خواهد شد. همانطور که یک بار گفته بود: “کسی که دلش برای اتحاد جماهیر شوروی تنگ نشود، قلب ندارد و کسی که می خواهد آن را بازگرداند، مغز ندارد.” علیرغم نظرات او در مورد روابط نزدیک بین روسیه و اوکراین، تلاش برای بازپس گیری تمام اوکراین مانند تلاش برای بلعیدن جوجه تیغی است.
علاوه بر این، سیاستگذاران روسیه – از جمله پوتین – به ندرت از تسخیر سرزمین های جدید برای احیای اتحاد جماهیر شوروی یا ساخت روسیه بزرگ صحبت کرده اند. در عوض، از زمان نشست بخارست در سال 2008، مقامات روسی بارها گفته اند که عضویت اوکراین در ناتو یک تهدید وجودی است که باید از آن اجتناب کرد. همانطور که لاوروف در ژانویه اشاره کرد، اطمینان از عدم گسترش ناتو به شرق بسیار مهم است.
وی گفت: واضح است که رهبران غربی به ندرت روسیه را به عنوان یک تهدید نظامی برای اروپا قبل از سال 2014 توصیف می کردند. به گفته مایکل مک فول، سفیر سابق آمریکا در مسکو، اشغال کریمه توسط پوتین برای مدت طولانی برنامه ریزی نشده بود. این اقدامی برنامه ریزی نشده در پاسخ به کودتای بود که رئیس جمهور طرفدار روسیه اوکراین را سرنگون کرد. در واقع، تا آن زمان، توسعه ناتو با هدف تبدیل کل اروپا به منطقه ای عظیم از صلح بود و نه مهار روسیه خطرناک. با این حال، زمانی که بحران آغاز شد، سیاستگذاران آمریکایی و اروپایی نتوانستند بپذیرند که با تلاش برای ادغام اوکراین در غرب، آن را تحریک کردند. در عوض، آنها از کینه توزی و تمایل روسیه به تسلط، اگر نگوییم اشغال، به عنوان منبع واقعی مشکل یاد کردند.
مرشایمر گفت: “با توجه به اینکه بسیاری از کارشناسان برجسته سیاست خارجی آمریکا از اواخر دهه 1990 در مورد گسترش ناتو هشدار داده اند، دیدگاه من در مورد علل درگیری نباید بحث برانگیز باشد.” رابرت گیتس وزیر دفاع ایالات متحده در نشست بخارست اعتراف کرد که تلاش برای وارد کردن گرجستان و اوکراین به ناتو واقعا یک پارادوکس است. در واقع، در آن اجلاس، هم آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و هم نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور فرانسه، با پیشرفت عضویت اوکراین در ناتو مخالفت کردند زیرا می ترسیدند که این امر باعث خشم روسیه شود.
او نوشت: «نتیجه تفسیر من این است که ما در وضعیت بسیار خطرناکی قرار داریم و سیاست غرب در حال تشدید این خطرات است. برای مقامات روسی، آنچه در اوکراین اتفاق می افتد هیچ ربطی به خنثی کردن جاه طلبی های امپریالیستی آنها ندارد. این در مورد مقابله با چیزی است که آنها به عنوان یک تهدید مستقیم برای آینده روسیه می دانند. پوتین ممکن است توانایی های نظامی روسیه، اثربخشی مقاومت اوکراین و دامنه و سرعت واکنش غرب را دست کم گرفته باشد، اما هرگز نباید دست کم گرفت که قدرت های بزرگ در شرایطی که معتقدند در شرایط دشواری قرار دارند، چقدر می توانند بی رحم باشند. با این حال، ایالات متحده و متحدانش در حال تشدید اوضاع هستند و امیدوارند شکستی تحقیرآمیز به پوتین وارد کنند و حتی او را سرنگون کنند. آنها در حال افزایش کمک به اوکراین هستند زیرا از تحریم‌های اقتصادی برای اعمال تحریم‌های جامع علیه روسیه استفاده می‌کنند، اقدامی که پوتین اکنون آن را «شبیه جنگ» می‌نامد.
ممکن است آمریکا و متحدانش بتوانند از پیروزی روسیه در اوکراین جلوگیری کنند، اما حداقل اگر متلاشی نشود، آسیب جدی خواهد دید. علاوه بر این، خطر جدی تشدید تنش ها در خارج از اوکراین وجود دارد. اگر غرب نتواند مسکو را به میدان های نبرد اوکراین بکشاند و همچنین آسیب جدی و دائمی به اقتصاد روسیه وارد کند، در واقع قدرت بزرگی را به لبه پرتگاه سوق می دهد و در این صورت پوتین می تواند به سمت سلاح های هسته ای روی آورد. در حال حاضر نمی توان دانست که تحت چه شرایطی این درگیری حل می شود، اما اگر علت اصلی را درک نکنیم، نمی توانیم قبل از نابودی اوکراین و پایان جنگ ناتو با روسیه به آن پایان دهیم.