جوشاندن قوطی کنسرو در آب
برای جوشاندن صحیح غذاهای کنسرو شده، باید قوطی کنسرو را در ظرف محتوی آب قرار داد، طوری که آب کاملا قوطی را احاطه کند. زمان ۲۰ دقیقه از شروع جوشیدن آب محاسبه می شود. چرا که این سم در دمای ۱۰۰ درجه (در عرض یک دقیقه) غیرفعال می شود.
گرم کردن تن ماهی در مایکروویو
برخی کارشناسان گرم کردن غذاهای کنسروی با مایکروویو را مجاز ندانسته و معتقدند حرارت مایکروویو ممکن است به بدنه ظروف آلومینیومی آسیب برساند.
جوشاندن کنسرو ماهی موقع مصرف
گاهی اوقات افراد تمام کنسروهای خریداری شده را با هم میجوشانند و کنار میگذارند. اما با نگهداشتن کنسروها ممکن است دوباره در آنها سم تولید شود بنابراین حتما باید موقع مصرف آنها را مجددا بجوشانیم.
انتقال محتویات کنسرو بعد از باز شدن آن به ظرفی مناسب
پس از باز کردن قوطی کنسرو، محتویات آن را به ظرف مناسبی انتقال دهید. زیرا ممکن است ماده غذایی بعد از باز کردن درب قوطی در مجاورت اکسیژن هوا با جداره داخلی قوطی وارد واکنش شود.
بیش از حد با نمک بودن: یکی از معایب عمده کنسروها، استفاده از مواد نگهدارنده در آنهاست. تولیدکنندگان برای بالابردن ماندگاری محصول علاوه بر اینکه آن را می پزند و آب درون مولکولی اش را خارج می کنند، مواد نگهدارنده نیز به آن اضافه می کنند.
علاوه براین برای حل و نرم کردن استخوان های ماهی مواد دیگری نیز به بافت گوشت اضافه می شود. در بسیاری از موارد این مواد نگهدارنده ممکن است در طولانی مدت یا در مقدار زیاد باعث آلرژی های غذایی شوند که این حساسیت ها به خصوص در کودکان شایع تر و شدیدتر است و باعث واکنش هایی در دستگاه گوارش، حالت تهوع، خارش، حساسیت و قرمزی پوست صورت می شود. یکی دیگر از معایب کنسروهای ماهی، مقادیر بالای نمک در آنهاست.
نمک نیز نوعی ماده نگهدارنده محسوب می شود، به عبارت دیگر می تواند به خارج شدن آب مولکولی یا آب فعال محصول کمک کرده و فسادپذیری آن را کمتر کند، بنابراین تولیدکنندگان برای افزایش ماندگاری محصول از نمک بیشتری استفاده می کنند. نمک به کار رفته در کنسروها اجتناب ناپذیر است یعنی نمی توان آن را مانند پنیرهای شور با شست وشو خارج کرد.
ماهی جیوهای نخورید
جیوه و کادمیوم دو فلز سنگین هستند که بر اثر فعالیت صنایع مختلف وارد آبهای آزاد شده و ماهیها به آن آلوده شدهاند. زمانی که جیوه جذب ماهی میشود، چه ماهی را تازه مصرف کنید و چه به صورت کنسروی این فلز وارد بدن ما میشود، پس نمیتوان گفت فقط ماهیهای کنسرو شده آلوده به جیوه هستند، به همین دلیل بسیاری از متخصصان تغذیه توصیه میکنند از ماهیهای پرورشی استفاده کنید و از خیر ماهیهای آبهای آزاد بگذرید.
مصرف ماهیهای آلوده به جیوه میتواند برای خانمهای باردار و کودکان خطرناک باشد و اگر فرد مقدار زیادی از این ماهیهای آلوده مصرف کند در درازمدت این مواد در بدنش تجمع پیدا میکند و به دوز مسمومیتزا میرسد.
تیره بودن، دلیل کهنه بودن نیست
در فرایند کنسروسازی، آب فعال بافت غذا خارج می شود و به همین دلیل ماندگاری آن افزایش پیدا می کند. در فصل تابستان نمی توان از فروشگاه ها انتظار فروش ماهی تازه را داشت در صورتی که در تمام فصل های سال می توان از کنسرو ماهی استفاده کرد. بیشتر کنسروهای ماهی ایران از ماهی تن تهیه می شوند در حالی که کشورهای دیگر مانند کانادا و استرالیا بیشتر از ماهی سالمون استفاده می کنند.
مردم ایران معمولا به اشتباه کنسرو ماهی را تن ماهی می گویند درحالی که تن یک نوع ماهی است و باید بگوییم کنسرو ماهی تن. گاهی اوقات برخی از ماهی های کنسروی رنگ روشن تر و برخی دیگر رنگ تیره تری دارند. درواقع قسمت های مختلف ماهی ممکن است رنگ های متفاوتی داشته باشد و این موضوع بستگی به بافت ماهی دارد و تیره تر بودن ماهی کنسروی دلیل بر کهنه بودن آن نیست.
با چی بخوریم و با چی نخوریم؟
معمولا محدودیتی در مصرف هم زمان ماهی و دیگر مواد غذایی وجود ندارد اما برخیها معتقدند طبع ماهی سرد یا خنک است و ممکن است مصرف آن با موادی مانند ماست و سبزی باعث واکنشهای دستگاه گوارش و سردی و دلدرد شود. در چنین مواقعی میتوان بعد از مصرف ماهی از نبات یا خرما استفاده كرد. البته تحقیقات زیادی روی سردی و گرمی غذاها انجام شده است اما پایه و اساس آن کاملا مشخص نیست و بیشتر به واکنشهای ایمونولوژیک بدن ربط داده میشود.
نکته مهم : مسمومیت با کنسرو ماهی تن شوخیبردار نیست!
غذاهای دریایی مانند انواع ماهی و میگو و به خصوص غذاهای کنسروی از خوراکیهایی هستند که میتوانند آلوده به میکروب کلستریدیوم بوتولینوم باشند. این میکروب در شرایط خاص سمی تولید میکند که این سم منجر به بیماری بوتولیسم خواهد شد. بوتولیسم نوعی بیماری عفونی عصبی-عضلانی است که باعث فلج شدن تقریبا کل بدن و در نهایت مرگ میشود. غذاهای کنسروی اگر به صورت بهداشتی و کاملا استریل تهیه نشده باشند میتوانند آلوده به این میکروب باشند و از آنجایی که این میکروب برای رشد احتیاجی به هوا ندارد میتواند در داخل کنسرو به آسانی رشد كرده و در نهایت سم تولید کند. در نتیجه کنسرو بهترین محیط برای رشد این میکروب به حساب میآید.
درجه حرارت لازم برای از بین بردن این میکروب 100 درجه سانتیگراد به بالاست و در 120 درجه سانتیگراد در عرض 5 دقیقه به راحتی از بین میرود. به همین دلیل توصیه میشود کنسروهای مواد غذایی را قبل از مصرف حتما برای 20 تا 25 دقیقه بجوشانید. در واقع میکروب کلستریدیوم در این دما کشته نمیشود اما سم آن از بین میرود. معمولا در منزل نمیتوان درجه حرارت بالای 100درجه را فراهم کرد تا میکروب از بین برود اما با جوشاندن مواد غذایی حداقل سم آن از بین میرود و خطر بیماریزایی آن رفع میشود.
همچنین بخوانید:
آیا تن ماهی خواص ماهی را دارد؟
خطرات استفاده از تن ماهی
تهیه و تولید مجله دلگرم
مریم امینی