معرفی داروی گلیکوپیرولات
گلیکوپیرولات یا برمید گلیکوپیرونیوم متعلق به یک دسته از داروها به نام آنتی کولینرژیک است که همراه با داروهای دیگر، برای درمان نوع خاصی اززخم‌های گوارشی (زخم معده) استفاده می‌شود. این دارو ممکن است به کاهش درد معده و شکم کمک کند، اما برای درمان، جلوگیری از عود مجدد یا جلوگیری از دیگر مشکلات ناشی از زخم‌ها موثر نیست. گلیکوپیرولات با کاهش اسید معده به تسکین درد معده کمک می‌کند. همچنین حرکات طبیعی روده را تسریع می‌بخشد و ماهیچه‌های معده و روده را آرام می‌کند.
گلیکوپیرولات یک آنتی موسکارین دارای آمین نوع چهار با آثار محیطی مشابه با آتروپین است. بعد از تجویز عضلانی شروع اثر طی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه ظاهر می‌شود و آثار مهار عصب واگ ۲ تا ۳ ساعت دوام دارند و آثار ضد ترشح بزاق تا ۷ ساعت وجود دارند. در صورت تجویز وریدی شروع فعالیت طی یک دقیقه حاصل می‌شود. گلیکوپیرولات همانند آتروپین در اقدامات بیهوشی کاربرد دارد، همچنین در درمان هایپرهیدروزیس (تعریق بیش از اندازه) به شیوه یون بری ( وارد ساختن یون‌های نمک‌های محلول به درون بدن به کمک جریان الکتریکی«iontophoretic » ) و در درمان کمکی بیماری زخم معده کاربرد دارد.
نام تجاری: Robinul
اشکال دارویی: کپسول استنشاقی ، محلول خوراکی، قرص، آمپول
موارد مصرف گلیکوپیرولات
کاهش ترشحات قبل از جراحی، برگرداندن مهار عصبی-عضلانی، بیماری اولسرپپتیک، سندرم رودۀ تحریک‌پذیر (IBS)
مکانیسم اثر گلیکوپیرولات
مهار گیرنده‌های استیل کولین در سیستم عصبی خودکار ترشح اسید را در معده کنترل می‌کند.
فارماکوکینتیک گلیکوپیرولات
برمید گلیکوپیرولات از مسیر گوارشی جذب کمی دارد و گفته شده است که بعد از یک دوز خوراکی حدود 10 تا 20 درصد آن جذب شده است.
- گلیکوپیرولات بسیار کم به سد خونی مغزی نفوذ می‌کند. گلیکوپیرولات از طریق صفرا و ادرار دفع می‌شود.
- اثر نوع خوراکی گلیکوپیرولات طی یک ساعت، عضلانى / زیرجلدى ۲۰ـ۱۵ دقیقه، وریدى ۱ دقیقه است.
- مدت اثر: خوراکى ۱۲ـ۸ ساعت، عضلانى / زیرجلدى ۷ـ۲ ساعت.
- متابولیسم: به مقدار ناچیز در کبد. دفع: کلیوی.
روش مصرف گلیکوپیرولات
- قبل از شروع درمان با قرص گلیکوپیرولات ، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می‌کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید.
- دوز و مقدار داروی گلیکوپیرولات، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقا همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید. قرص گلیکوپیرولات را باید معمولاً ۳-۲ بار در روز مصرف کرد. روزانه نباید بیش از ۸ میلی گرم از این دارو مصرف کرد.
- اگر فراموش کردید که دوز داروی گلیکوپیرولات روزانه خود را در زمان مشخص مصرف کنید اما به زودی یادتان افتاد، دارو را مصرف کنید؛ اما اگر نزدیک به دوز بعدی، به یاد آوردید، دوز از یاد رفته را مصرف نکنید. نباید به خاطر دوز از یاد برده شده، دو دوز از دارو را باهم مصرف کنید.
مقدار مصرف گلیکوپیرولات
قبل از جراحی برای بازگشت بلوک عصبی-عضلانی:
- بالغین: ۲/۰ mg دارو به‌صورت وریدی همراه با 1mg نئوستیگمین یا 5mg پیریدوستیگمین نیم تا یک ساعت قبل از جراحی.
- بچه‌های 12-2 سال: تزریق عضلانی ۰۰۴/۰ـ۰۰۲/۰ mg/Ib.
- بچه‌های کم‌تر از 2 سال: تزریق عضلانیmg/Ib ۰/۰۰۴.
اولسرپپتیک:
- بالغین: 2-1 mg سه بار در روز (حداکثر 8mg/day) که سپس به 1mg دوبار در روز کاهش می‌یابد؛ یا ۲/۰ـ۱/۰ میلی‌گرم به‌صورت عضلانی یا وریدی 4-3 بار در روز.
عوارض جانبی گلیکوپیرولات
- پوستی: کهیر، واکنش‌های آلرژیک.
- متفرقه: مهار شیردهی، احتقان بینی، کاهش تعریق.
- دستگاه عصبی مرکزی: گیجی، اضطراب، بی‌قراری، تحریک‌پذیری، توهم، هذیان، سردرد، تخدیر، افسردگی، ناهماهنگی، سرگیجه، بی‌حالی، گرگرفتگی، ضعف.
- چشم، گوش، حلق و بینی: تاری دید، ترس از نور، گشادگى مردمک، اشکال در بلع، افزایش فشار داخل چشم، میدریاز، فلج تطابق.
- قلبى عروقی: طپش قلب، تاکیکاردی، کاهش فشار خون وضعیتی، برادیکاردى پارادوکس.
- گوارشی: خشکى دهان، یبوست، تهوع، استفراغ، ناراحتى شکمی، ایلئوس پارالیتیک، تغییر احساس مزه.
- ادرارى تناسلی: تأخیر در جریان ادرار، احتباس ادراری، ناتوانى جنسی.
موارد منع مصرف گلیکوپیرولات
- حساسیت مفرط
- گلوکوم با زاویه تنگ
- میاستنى گراویس
- انسداد گوارشى ادراری
- بچه‌هاى کوچک‌تر از ۳ سال
- تاکیکاردی
- ایسکمى میوکارد
- بیمارى کبدی
- کولیت اولسرو
- مگا کولون توکسیک.
تداخلات دارویی گلیکوپیرولات
مصرف همزمان این دارو با گلوکوکورتیکوید ها و هالوپریدول می تواند فشار داخل چشم را افزایش دهد. در صورت مصرف همزمان با داروهای آنتی هیستامین وسایر داروهای ضد موسکارینی، دیسو پیرامید، فنوتیازین ها و داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای اثرات آنتی موسکارینی تشدید مشود. در صورت مصرف همزمان با داروهای ضد میاستنی سبب کاهش هر چه بیشتر تحرک روده می شود. مصرف همزمان با مکمل های خوراکی پتاسیم می تواند خطر ایجاد زخم های گوارشی ناشی از پتاسیم را افزایش دهد. گلیکوپیرولات را حداقل یک ساعت قبل از داروهای آنتی اسید تجویز کنید. کتوکونازول و لوودوپا ممکن است جذب گوارشی این دارو را کاهش دهند بنابراین بین مصرف این داروها فاصل حداقل ۳ ساعت رعایت شود.
توصیه‌های دارویی گلیکوپیرولات
- تزریق وریدى داروى رقیق شده با استفاده از لوله Y شکل یا شیر سه‌راه که ۲/۰ mg یا کم‌تر دارو را در طى ۲ـ۱ دقیقه تزریق می‌کند.
- دوز تزریقى را در وضعیت خوابیده به یک طرف تجویز کنید تا باعث کاهش فشار خون وضعیتى نشود.
- براى کاهش علائم گوارشى می‌توان دارو را با غذا مصرف نمود و همراه آن از مایعات دیگر غیر از آب می‌توان استفاده کرد.
- دوز تزریقى گلیکوپیرولات به آهستگى تجویز شود و تا یک ساعت بعد از آن در بستر مانده و علائم حیاتى چک شود.
- تزریق گلیکوپیرولات بعد از چک کردن دقیق دوز صورت گیرد زیرا افزایش جزئى در دوز دارو نیز می‌تواند سبب مسمومیت شود.
- آب‌نبات سفت، نوشیدنی‌هاى مکرر و آدامس بدون شیرینى براى کاهش خشکى دهان مصرف شود.
مصرف قرص گلیکوپیرولات در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. داروها می‌توانند آثار مخربی روی جنین و یا خودتان داشته باشند.
تاثیر قرص گلیکوپیرولات بر رانندگی و کار با ماشین آلات
ممکن است قرص گلیکوپیرولات موجب خواب آلودگی یا تاری دید در شما شود، بهتر است قبل از رانندگی و کار با ماشین آلات، از هوشیاری خود مطمئن شوید.
ارزیابى بالینی پس از مصرف گلیکوپیرولات
- تأخیر ادراری، احتباس ادراری: در صورت ایجاد احتباس مثانه را لمس کنید.
- یبوست در صورت ایجاد، حجم غذا، مقدار مایعات را افزایش داده و بیمار ورزش کند.
- تحمل نسبت به درمان طولانی‌مدت؛ ممکن است لازم شود دوز دارو تغییر کرده یا افزایش یابد.
- وضعیت عقلی: خلق و خوی، تضعیف دستگاه عصبى مرکزی، بدتر شدن علائم روانى در ابتداى درمان.
مصرف بیش از حد گلیکوپیرولات (مسمومیت دارویی)
- این دارو را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
- اگر متوجه علائمی مانند بزرگ شدن مردمک چشم، خشکی پوست، تب، سرگیجه شدید، تشنگی شدید، مشکل در بلع، تغییرات ذهنی و خلقی (مانند سردرگمی، هیجانات غیر معمول)، ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی، ضعف عضلانی، عدم توانایی حرکت (فلج)، تنفس آهسته، کمردرد، تشنج، از حال رفتن و تنگی نفس در خود یا فرد دیگری شدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
آموزش به بیمار و خانواده حین مصرف گلیکوپیرولات
- مصرف دارو را به‌طور ناگهانى قطع نکند بلکه در طى یک هفته آن را کاهش داده و سپس قطع نماید.
- به‌خاطر ایجاد خواب‌آلودگى از رانندگى و انجام کارهائى که نیاز به هوشیارى کامل دارند بپرهیزد.
- از مصرف داروهاى بدون نسخه مثل: ترکیبات ضدسرفه، داروهاى ضد سرماخوردگى حاوى الکل، و آنتی‌هیستامین‌ها، مگر با نظارت پزشک پرهیز شود.
موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف گلیکوپیرولات
بعضی داروها را نمی‌توان در بعضی از شرایط تجویز نمود و بعضی داروها نیز در صورتی که نیاز به درمان تکمیلی باشد تجویز می‌گردد؛ بنابراین بهتر است که قبل از مصرف دارو، پزشکتان از موارد زیر مطلع باشد:
- اگر باردار یا شیرده هستید.
- در صورتی که مشکل قلبی، آنژین ، سابقه سکته قلبی و یا فشار خون بالا دارید.
- اگر پر کاری غده تیروئید دارید.
- در صورتی که به مشکل عضلانی مانند میاستنی گراویس مبتلا هستید.
- در صورتی که به آسم یا سایر اختلالات تنفسی مبتلا هستید.
- اگر بیماری چشمی گلوکوم دارید.
- در صورتی که مشکل بزرگ شدن پروستات دارید.
- اگر مشکلات ادراری دارید.
- اگر به بیماری کبدی یا کلیوی مبتلا هستید.
- در صورتی که انسداد دستگاه گوارش (معده یا روده) دارید.
- در صورتی که قبلاً به هر نوع دارویی حساسیت داشته‌اید.
- اگر در حال مصرف داروی خاصی هستید. این داروها شامل تمامی داروهای در دسترس است، چه برایتان تجویزشده است و چه بدون تجویز پزشک آن را مصرف می‌کنید نظیر داروهای گیاهی و داروهای مکمل.
شرایط نگهداری گلیکوپیرولات
- دارو را از دسترس کودکان دور نگه دارید.
- دارو را در جایی خشک و خنک و به دور از گرما و تابش نور مستقیم نگه دارید.
بیشتر بخوانید:
موارد مصرف قرص فاموتیدین و عوارض جانبی این دارو
موارد مصرف قرص لووفلوکساسین یا تاوانکس و عوارض جانبی این دارو
موارد مصرف قرص مترونیدازول و عوارض خطرناک این دارو
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم