کولبری چیست ؟
شغل کولبری همانقدر که کاذب است ، غیررسمی هم تلقی میشود.
کولبران در تکاپوی لقمه نانی برای خانواده خود ، روز و شب و گرما و سرما را نمیشناسند و برای عبور از مرزهای پر از دام و کمین ، دل به هر خطری میسپارند.
وقتی پای صحبت کولبران مینشینیم تازه درمییابیم که در نبود کمترین فرصت شغلی ، به این کار پر ریسک و خطر روی آوردهاند.
کولبران از فقیرترین قشر جامعه ایران به شمار میروند که به دلیل نبود فرصتهای شغلی مناسب جهت تأمین امرار و معاش خانواده شان ناچارند به این کار سخت و طاقت فرسا تن بدهند.
کولبرها گاهی باید ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو بار را در کوه و کمر و گرما و سرما و کولاک برف ، جابه جا کنند.
بر طبق آمار رسمی بیش از ۶٨هزار کولبر در استانهای مرزی فعالیت میکنند.
آمارهای غیررسمی خبر از وجود ۳۵۰ تا ۵۰۰ هزار کولبر در کل کشور میدهند.
کولبران به طور مستمر در معرض خطراتی مانند تیراندازی مستقیم ، ریزش بهمن ، غرق شدن در رودخانه ، سرمازدگی یا سقوط به دره قرار دارند.
کارشناسان و حقوقدانان براین باورند ، با استناد به قانون بکارگیری اسلحه ، شلیک به کولبران کُرد نقض قوانین است.
کولبری سن و تحصیلات نمی شناسد
در میان کولبران کودکان ۱۰ ساله تا زنان و مردان ۸۰ ساله و دانشجویان و فارغ التحصیلان دانشگاهی نیز دیده میشوند.
مرکز آمار نشان میدهد نرخ بیکاری در استانهای غربی که کانون فعالیت کولبران است نسبت به میانگین بالاتر است.
کرمانشاه در اکثر مواقع بالاترین نرخ بیکاری را در کشور دارد و نرخ بیکاری در کردستان و آذربایجان غربی نیز دو رقمی و بالاتر از میانگین است.
جوانان آن مناطق مجبورند کارگری کنند و وقتی کار نباشد، چارهای نمیماند جز اینکه کولبر شوند.
کولبر ، مالک کالایی که بر دوش خود حمل میکند، نیست. بلکه صرفا باربر آن کالا ، برای دریافت دستمزدی اندک است.
او باری سنگین را برای عبور از نقطه مرزی و گذرگاههای صعب العبور ، فرسنگها بر دوش خود حمل میکند.
کالایی که او حامل آن است ، مواد مخدر نیست ، بلکه معمولا ظروف غذاخوری ، لوازم برقی ، پوشاک ، پارچه و موارد مشابه است.
او برای انتقال همین کالای عمومی ، بهایی گزاف در حد جان خویش میپردازد.
زنان کولبر با ظاهری مردانه
زنان کولبر با ظاهری مردانه طی یکسال اخیر برآیند فقر مطلق و معضلات لاینحل اقتصادی ست که برخی شهرهای مرزی ایران را دچار خود کرده است.
مرگ ، کولبران را از هر سو احاطه کرده است ؛ چه از جانب انسانها و چه از ناحیه حوادث طبیعی ، همچون پرتاب از بلندی و سوز سرما و یخبندان.
آری مرگ، هر لحظه درکمین آنان نشسته است تا هست و نیستشان را به کام خود بکشد.
کمک کولبران در دور زدن تحریمها
برخی از نمایندگان مجلس به انسداد مرزهای کردستان که کولبران کالا وارد کشور میکنند اعتراض کردند.
طبق گفته آنان دولت وعده داده که اوایل خرداد ماه مرزها باز شوند و رفت و آمد کولبران تسهیل شود، اما این کار انجام نشده است.
این نمایندگان انتقاد کردند که جایگزینی شغلی برای کولبری بوجود نیامده و فقط با انسداد مرزها کولبری را تعطیل کردند.
نمایندگان کردستان در مجلس گفتهاند که در شرایطی که ایران به شدت زیر فشارتحریمها قرار گرفته کولبران میتوانند کالاهای اساسی وارد کشور کنند و با دورزدن تحریم ها به اقتصاد کمک کنند.
نماینده پیرانشهر و سردشت گفت انسداد مرزها سبب بدتر شدن معیشیت کولبران شده است و بارها و بارها به عنوان نماینده ، مشکلات را تذکر داد و از بحرانی بودن وضعبت کنونی خبر داد.
کولبر ، بار را بصورت خردهفروشی به مغازهها میبرد و گردشگر هم به همین دلیل به آنجا میآید و تمام بازارها صددرصد به اجناسی وابستهاند که از معابر کولبری میآید و اینها را بصورت خردهفروشی عرضه میکنند.
اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس در صحبتهای خود در ارتباط با تحریم آمریکا بهترین راه برای دورزدن تحریمها را بازگشایی مبادلات کولبری دانستند.
همچنین در شرایطی که کشور دچار تحریم است ، دولت میتوانست بر همیاری کولبران حساب جداگانه باز کند و برای دور زدن تحریمها از کولبران مدد بجوید.
البته هنوز هم دیر نشده و امداد کولبران میتواند ، برای وارد کردن بسیاری از اجناس مانند قطعات خودروها و دستگاهها که محدودیت ورود به کشور را دارند، کارآمد باشد.
کولبری زمان خاصی ندارد ، شب ، نیمه شب ، صبح یا ظهر یا غروب ، زمستان یا تابستان، هر ساعتی میتواند برای کولبران زمانش باشد.
مهم این است که باری برای کولبری وجود داشته باشد ، گرما و سرما هم ندارد.
پیر و جوان و حتی کودک هم نمیشناسد حتی ماه رمضان باشد و زبانت هم روزه باشد و خیلی از کولبران همگی روزه هستند و ترجیح میدهند با زبان روزه کولبری کنند.
زمان کاری یک کولبر قریب به شش تا هشت ساعت پیاده روی در کوه با کولهای حداقل سی کیلویی است تا وسایلی بسیار سنگین.
مسیری که آنها طی میکنند ، بسیار سخت و خطرناک است.
بهم که میرسند احوال پرسی هایشان صمیمانه است. آنچه چشم را مینوازد ، لبان خندان همه کولبران است.
چقدر دلمان میگیرد وقتی به یاد میآوریم، در همین زمستانی که گذشت لبخند بر لبان چند کولبر یخ زده است.
شکوه و انتقاد از سختی کار همواره در کلامشان هست اما غم نیست. روز را در کنارشان به پایان بردن قوت میخواهد. پا به پایشان بودن سخت است.