کمک‌های اولیه در تشنج ناشی از صرع
با این بخش از دلگرم همراه باشید تا با اقدامات و کمک های اولیه در صرع آشنا شوید.
اگر در اطراف شما کسی دچار تشنج شود می دانید باید چه کار کنید؟
اطراف فردی که دچار تشنج شده را خلوت کنید، به خصوص وسایل آسیب زننده را از او دور کنید. علاوه بر این او را به روی پهلوی چپ یا راست بخوابانید و زیر سرش یک کهنه نرم بگذارید که راحت تر بتواند نفس بکشد. در کنار همه این اقدامات بگذارید که او آزاد باشد و مانع حرکاتش نشوید.
تا پایان تشنج کنار او بمانید و مطمئن شوید که هوشیار شده، و تا زمانی که هوشیاری کامل را به دست نیاورده، هیچ مایعات و خوراکی ای به او ندهید. اگر علائم تشنج بیش از پنج دقیقه در فردی که دچار تشنج شده ادامه یافت و علائمش کاهش پیدا نکرد حتما به اورژانس زنگ بزنید.
تشنج ها معمولا منجر به اختلال در هوشیاری می شود و شایع ترین علت تشنج ها سرع است. پس می توانیم بگوییم که یک تشنج کوتاه مدت خطری برای فرد ندارد و آسیبی به او نمی رساند.
اما نکته مهم این است که تشنج هایی که طولانی مدت می شود و زمان می برد می تواند مشکل تنفسی در فرد ایجاد کند و باعث شود اکسیژن رسانی به اندام های حیاتی مثل مغز به درستی اتفاق نیفتد و اینجاست که خطرناک می شود و فرد باید سریع به پزشک مراجعه کند.
انواع حمله های صرعی
صرع به تشنجی گفته می شود كه در اثر تخلیه و دشارژهای الكتریكی در كل یا بخشی از مغز روی می دهد.حمله های صرعی ممكن است تشنجی یا غیر تشنجی باشند و بستگی به این دارد كه اختلال عملكرد در كجای مغز اتفاق افتاده و چه وسعتی از مغز را درگیر ساخته است.حمله های تشنجی صرعی ، آن حملاتی هستند كه وقتی بیشتر مردم كلمه صرع را می شنوند بطور معمول به ذهنشان خطور می كند در این نوع از حمله صرعی شخص دچار تشنجاتی می شود كه معمولاً از ۲ تا ۵ دقیقه طول كشیده و هوشیاری بطور كامل از بین می رود.(صرع بزرگ)
حمله های غیر تشنجی صرعی ممكن است شامل موارد زیر باشد
خیره شدن نگاه فقط به مدت چند ثانیه، یك حركت غیر ارادی دست یا پا و یا یك سری حركات اتوماتیك و تكراری كه در آن آگاهی شخص نسبت به محیط كاهش یافته یا از بین رفته باشد.از آنجایی كه انواع این حملات صرعی بسیار گوناگون می باشد، لذا برخوردهای متفاوتی را از سوی امدادگر طلب می كنند و برخی هم هیچ اقدامی را لازم ندارند.
در برخی افراد، این اتفاق گهگاه رخ می دهد، اما برای برخی دیگر ممکن است صدها بار در روز رخ دهد. در حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد از مصروعین، با وجود مصرف دارو، هنوز دارای حملات تشنج می باشند. به یاد داشته باشید که تشنج ها، اثری بر مغز ندارند.اگر تشنج شدید باشد، باعث صدمه زدن به مغز می شود. اما تشنج ناشی از صرع معمولا باعث مرگ نمی شود. مگر اینکه در هنگام تسنج حوادث موجب آسیب به فرد شود.
*****************************************
شما لازم است در هنگام تشنج یک فرد مبتلا به صرع اقدامات زیر راانجام دهید
۱٫ نترسید! فقط خونسردی خود را حفظ کنید و مراقب باشید بیمار حین حرکات شدیدی که دارد، به جایی نخورد یا از بلندی سقوط نکند.
۲٫ او را به پهلو بخوابانید و راه تنفسی اش را باز نگه‌دارید. یعنی اگر در دهان او جسم خارجی مثل دندان مصنوعی، بقایای استفراغ، آدامس، لقمه غذا و… وجود دارد، به سرعت آن را خارج کنید تا باعث خفگی نشود.
۳٫ اگر یقه لباس محکم بسته شده، آن را شل کنید تا بیمار تنفس بهتری داشته باشد.
۴٫ دستتان را داخل دهان او نبرید زیرا عضلات فک بسیار قوی هستند و در صورت قفل شدن دهان، ممکن است آسیب شدیدی به دستهایتان وارد شود.
۵٫ برخی افراد برای اینکه دندانها به هم قفل نشوند و بیمار احیانا زبانش را گاز نگیرد، چوب، قاشق یا هر وسیله ای که دم دستشان باشد، داخل دهان بیمار می گذارند اما این کار خطرناک است و ممکن است باعث آسیب بیشتر بیمار شود.
۶٫ اصلا مانع حرکات شدید بیمار نشوید و اجازه بدهید تشنج تمام شود.
۷٫ معمولا تشنج کسی را نمیکشد و معمولا بعد از ۵ تا ۱۰ دقیقه تمام میشود و به اقدام خاص دیگری نیاز نیست، مگر اینکه تعداد حمله ها زیاد باشد و بیش از نیم ساعت طول بکشد یا در فواصل بین حمله ها، فرد هوشیاری خود را به دست نیاورد. در این صورت باید حتما اورژانس را خبر کرد ولی برای فردی که سابقه تشنج دارد و فقط یکبار آن هم کوتاه مدت تشنج میکند، به اقدام خاصی نیاز نیست.
*****************************************
در موارد زیر تشنج روی می دهد و نیاز به انجام اقدامات پزشکی فوری وجود دارد
1- التهاب نسج مغز
2- حاملگی
3- مسمومیت ها
4- مننژیت (التهاب پرده های مغز)
5- حمله گرمایی
6- ضربه به سر
7- کاهش قند خون
8- تب بالا
9- کاهش املاح بدن
*****************************************
علائم مراحل مختلف صرع بزرگ
مرحله پیش از حمله
آگاه شدن فرد از وقوع قریب الوقوع حمله به صورت دیدن خطوط زیكزاك ، استشمام بوی خاص ، سردرد، تهوع و علائم غیر اختصاصی دیگر.
مرحله حمله
۱-كشیدن آه كوتاه ( در اثربسته شدن ناگهانی حنجره)
۲-سفت شدن بدن و افتادن ناگهانی حركات شدید اندامها ( مثل مرغ سربریده)
۳-دفع بی اختیار ادرار یا مدفوع
۴-خروج كف از دهان
مرحله بهبودی
۱-بازگشت هوشیاری در عرض چند دقیقه
۲-عدم اطلاع از روند تشنجات
۳-خستگی و خواب آلودگی و ضعف متعاقب حمله
۴- فلج موقت بعضی اندامها
*****************************************
بطور کلی اقداماتی که در حمله صرع می بایست به انجام برسد:
-
به دنبال کارت یا پلاک پزشکی بیماری های خاص در گردن بیمار بگردید؛ -
بیمار را از خطرات ناشی از سقوط ناگهانی حفظ کنید؛ -
سر را در هنگام تشنجات محافظت کنید؛ -
برای بهبودی وضع تنفس، بیمار را به پهلو بخوابانید؛ -
به بیمار به هوش آمده، آرامش و اطمینان دهید؛
*****************************************
موارد فوق الذکر را برای درخواست آمبولانس در نظر بگیرید
اقداماتی که در حمله صرع نباید انجام داد:
1- تلاش برای قرار دادن یک جسم سفت بین دندان ها؛
2- دادن مایعات به بیمار در حین حمله با بیهوشی؛
3- سعی در گرفتن زبان. در صرع زبان هیچگاه به داخل حلق برنمی گردد.
4- انجام تنفس مصنوعی مگر اینکه ایست تنفسی متعاقب تشنجات یا افتادن در آب رخ دهد.
5- محکم نگه داشتن بیمار، زیرا ممکن است موجب ایجاد آسیب به اندام های در حال تشنج شود.
*****************************************
درمان تشنج
صرع هم درمان دارویی دارد و هم درمان و مراقبت های غیردارویی؛ درمان های غیردارویی شامل این است که بیمار باید سعی کند خسته، گرسنه و کم خواب نشود و به طور ناگهانی و با صدای تلفن یا زنگ ساعت یا نور مهتابی از خواب بیدار نشود بلکه اطرافیان او را به آهستگی و با لحن آرام از خواب بیدار کنند چون اگر به طور ناگهانی بیدار شوند، ممکن است دچار حمله صرع شوند .
بنابراین توصیه می شود که مبتلایان به صرع سه وعده غذا مصرف کنند و خواب کافی داشته باشند، خواب پیشنهادی بین ساعت ۱۱ شب تا ۶ صبح است.
همچنین این بیماران نباید دچار خستگی مفرط شوند بنابراین باید از ورزش هایی که بیمار را به تنفس شدید و نفس نفس زدن می اندازد، پرهیز کنند.
*****************************************
گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی