گل قهر و آشتی
گل قهر و آشتی (از (به لاتین: Mimosa pudica) یا گل حساس) گیاهی یکساله یا چند ساله با خصوصیتِ نادرِ واکنش به تکان یا شکستن است. این گیاه به حرکت واکنش سریع نشان داده و وقتی به هر قسمت از آن دست می‌زنید برگهای کوچک همان قسمت، خود را جمع می‌کند (تنجش)، مثل یک موجود زنده که قهر کرده باشد و حدوداً بعد از ۴–۵ دقیقه برگهایش را باز می‌کند که به مثابه آشتی کردن اوست. . این گیاه بومی آمریکای جنوبی و آمریکای مرکزی است.با دلگرم همراه باشید.
گیاه قهر و آشتی برگ هایش را جمع می‌کند
گل قهر و آشتی یا گل حساس گیاهی حساس بوده که به “ به من دست نزن” نیز شهرت یافته است. وقتی به هر قسمت از آن دست می زنید برگ های کوچک همان قسمت، خود را جمع می کند مثل یک موجود زنده که قهر کرده باشد و بعد از چند دقیقه برگهایش را باز می کند. به محض لمس، گیاه واكنش نشان میدهد.
مشخصات گل قهر و آشتی
گل قهر بوته ایست رونده با ساقه های چوبی به رنگ های قرمز- قهوه ای پوشیده از خارهای خمیده و انحنا دار. دارای گلها صورتی رنگ ومتشکل از گلبرگهای سوزنی شکلی هستند که در مجموع ساختاری کروی شکل را تشکیل میدهند.این گیاه بومی آمریکای جنوبی و مرکزی است و امروزه در بخشهایی از آسیا وافریقا و امریکا هم به عنوان گونه غیر بومی و مهاجم مشاهده میشود. در ایران نیز بخاطر زیبایی و جذابیت خاص، بصورت گلخانه ای و آپارتمانی و در بعضی از مناطق كه زمستان معتدلی دارند، بصورت بیرونی کشت و نگهداری می شود.
از نظر ترکیبات شیمیایی در عصاره برگهای آن ماده ای شبیه به آدرنالین یافت می شود، به علاوه در گیاه آلکالوئید میموزین مشخص شده است.گل حساس یا گل قهر چند ساله است با ساقه های چوبی تیغ دار که بلندی آن ۵۰ تا ۶۰ سانتی متر است. برگهای آن مرکب و هر گروه ۳ تا ۴ برگ مرکب از یک نقطه خارج شده و از آن نقطه با دمبرگ بلندی به ساقه اصلی وصل می شود.
هر برگ مرکب دارای ۲۴ تا ۴۰ جفت برگچه باریک و دراز است و به این ترتیب هر برگ مرکب را به صورت پر طیور در می آورد و چون به محض تماس دست، برگها به سمت پایین خم شده و با دمبرگ به طرف ساقه جمع می شوند، آن را گیاه حساس می نامند.مردم بومی هاوایی این گیاه را به عنوان یك علف هرز میشناسند، زیرا در تمامی مزارع آن ها بصورت خود رو رشد و نمو می نماید.
کاشت گیاه قهر و آشتی
گیاه قهر و آشتی معمولا از طریق بذر کاشته می شود. قبل از کاشت بهتر است بذرها را چند ساعت در آب خیساند. گل های صورتی این گیاه دانه تولید می کنند. بذرها را در خاک و یا در مخلوط خزه تورب و پرلیت بکارید و آن ها را با 0/3 سانتی متر خاک بپوشانید. خاک باید مرطوب باشد. بعد از کاشت بذرها یک پلاستیک تمیز روی گلدان بکشید، بذرها برای جوانه زنی به رطوبت زیادی نیاز دارند. جوانه زنی معمولا 14 تا 21 روز طول می کشد. دمای مناسب برای رشد این گیاه 21 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد. بذرها را ابتدا در یک گلدان 7 سانتی متری بکارید و بعد از این که بذرها جوانه زدند و به خوبی تثبیت شدند، قوی ترین نهال ها را انتخاب کنید و آن ها را به گلدان های 13 سانتی متری منتقل کنید. فراموش نکنید در گلدان سوراخ زهکشی قرار دهید.
شما همچنین می توانید این گیاه را از طریق قلمه نیز بکارید. یک شاخه که دارای یک گره برگی است را قطع کنید و آن را در خاک قرار دهید. روی آن را با پلاستیک بپوشانید تا خاک مرطوب بماند. در آب و هوای گرم، تقریبا باید هر روز به گیاه قهر و آشتی آب داده شود.گیاه قهر و آشتی به سادگی از طریق بذر رشد می کند و یک گیاه بسیار سازگار است اما به رطوبت و گرما نیاز دارد. زمانی که ریشه این گیاه در یک فضای محدودی باشد، شکل گل ها و شاخ و برگ ها جذاب تر می شوند.
اما به هرحال در صورتی که ریشه از سوراخ زهکشی گلدان بیرون بیاید باید گلدان را عوض کرد و گیاه را به یک گلدان بزرگ تر منتقل نمود.دقیقا مشخص نیست دلیل بسته شدن برگ های گیاه قهر و آشتی چه چیزی است. این عمل می تواند به دلیل حفاظت در برابر شکارچیان بوده که آن را نخورند، یا می تواند به دلیل حفاظت از خود در برابر آب و هوای ناملایم و یا حشرات مخرب باغ و … باشد.گیاه قهر و آشتی در مناطق زیادی وجود دارد و در استرلیا، هاوایی و دیگر مناطق به یک علف هرز مهاجم تبدیل شده است. نام لاتین این گیاه bashful (خجالت) می باشد. این نام اشاره به برگ های حساس آن دارد که بعد از لمس بسته می شوند.
تکثیر گل قهر یا آشتی
روش اصلی تکثیر این گیاه از طریق کاشت بذر است اما تکثیر از طریق قلمه گیری در فصل تابستان نیز محتمل است.
خواص و کاربرد گیاه قهر و آشتی
جوشانده ریشه این گیاه در رفع ناراحتی های وجود سنگ در بدن اثر مفید دارد. برگها و ساقه های له شده آن برای محل گزیدگی عقرب به کار میرود. در برخی منابع برای ریشه آن اثر تقویت نیروی جنسی قایل هستند. جوشانده سرشاخه های برگ دار گیاه برای تسکین آسم مصرف می شود.
در گزارش بررسی های دیگری آمده است که دم کرده برگهای گیاه حساس، تلخ و تونیک است. دم کرده غلیظ آن ممکن است مسمومیت ایجاد کرده و موجب ریزش موها گردد. در شبه جزیره مالایا و اندونزی مرسوم است همان طور که این گیاه با کمترین تماسی به اصطلاح می خوابد، برای استفاده از این خاصیت سرشاخه های برگدار جوان آن را زیر تشک کودکان نا آرام می گذارند و به علاوه بچه را در جوشانده برگهای آن حمام کرده روی تشک آن می خوابانند، خواب آرم و راحتی برای بچه می آورد.
برگهای له شده آن به صورت ضماد بر روی ورم ها می گذارند. در فیلیپین برگهای له شده آن با روغنی نظیر روغن کنجد یا زیتون مخلوط کرده و به صورت ضماد در محل فتق می گذارند که برای معالجه فتق مفید است. از ریشه گیاه به عنوان مدر و برای معالجه اسهال خونی و در موارد عادت ماهیانه دردناک می خورند.
نکاتی در مورد گل قهر و آشتی
- مواظب باشید بیش از اندازه به این گیاه آب ندهید و فقط آن را مرطوب نگه دارید.
- گیاه قهر و آشتی در شب به خواب می رود و به همین دلیل برگ های آن بسته می شوند.
- گل های زیبا و صورتی گیاه قهر و آشتی که مانند یک گلوله پنبه ای هستند می توانند دانه های زیادی تولید کنند.
- پلاستیکی که روی گلدان کشیده می شود باید روشن باشد و به محض دیدن جوانه باید آن را از روی گلدان برداشت.
- اگر گلدان را با پلاستیک می پوشانید، تا زمان جوانه زنی آن را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید. بعد از جوانه زنی پلاستیک را حذف کرده و گلدان را در نور کامل قرار دهید.
- اولین برگ ها پس از چند روز ظاهر خواهند شد. برگ های اولیه حساس نیستند و حرکت نمی کنند. حدود سه هفته بعد، برگ ها بالغ می شوند و در زمان لازم حرکت خواهند کرد. هرچه گیاه بیشتر رشد می کند برگ ها حساس تر می شوند.
- در صورت امکان برای آبیاری گیاه قهر و آشتی از آب مقطر یا آب باران استفاده کنید. زیرا اگر آب شیر مواد شیمیایی مانند کلر داشته باشد باعث ایجاد حساسیت در گیاه می شود.
- دمای سرد از ظاهر شدن برگ ها جلوگیری می کند. گلدان را در یک مکان با دمای 21 تا 30 درجه قرار دهید. بهترین دما برای این گیاه 29 درجه سانتی گراد می باشد. اگر درجه حرارت بین 21 تا 30 درجه سانتی گراد باشد گیاه در کمتر از 7 روز جوانه می زند. اگر درجه حرارت پایین تر باشد جوانه زنی معمولا 21 تا 30 روز بعد از کاشت بذر انجام می شود.
منبع:ویکی پدیا؛مجله گل و گلدون؛بزر رم
مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی