چگونگی برخورد با دانش آموز بی انضباط

انضباط چیست ؟

نحوه برخورد با دانش آموز بی انضباط موضوع مورد بحث ماست. فرهنگ معین انضباط را به معنای سامان گرفتن، خوب نگاه داشته شدن، نظم داشتن و پیروی کامل از دستورات نظامی تعریف کرده است. گروهی انضباط را اطاعت کورکورانه و گروه دیگر انضباط را با تنبیه یکسان می دانند.

در کتاب روانشناسی تربیتی دکتر شریعتمداری آمده است که انضباط به معنی صحیح اینکه فرد شخصا رفتار و اعمال خود را تحت نظم و قاعده درآورد، خویشتن را کنترل کند و با توجه به آثار و نتایج اعمال خویش اقدام نماید.

چرا دانش آموزان بی انضباط می شوند ؟

1. علت بی نظمی دانش آموز: خستگی

گاهی اوقات خستگی و عدم تنوع برنامه موجب کسالت می شود. و دانش آموز را به بدرفتاری و عدم رعایت مقررات وادار می کند و در مواردی که برنامه بیش از توانایی دانش آموز و یا خیلی ساده و ابتدایی است خستگی ایجاد می کند.

2. بی محبتی و عدم توجه یکی از عوامل بی انضباطی دانش آموزان

نوجوانان علاقمند به توجه و محبت دیگران هستند و می خواهند به طریقی مورد توجه واقع شوند در صورتی که با دقت در رعایت مقررات نتوانند توجه بزرگترها را نسبت به خود جلب کنند، اغلب متوسل به رفتار ناپسند می شوند.

تا بدان طریق جلب توجه نمایند. زیرا اغلب واکنش بزرگترها در برابر بی انضباطی دانش آموز با خشونت و توبیخ همراه است که آن نیز خود نوعی توجه محسوب می شود که از بی تفاوتی بهتر است.

3. ضعف جسمانی یکی از علل بی نظمی دانش آموزان

گاهی اوقات بی انضباطی و عدم رعایت مقررات از طرف دانش آموز ناشی از ضعف جسمانی اوست. زیرا دانش آموز ضعیف و ناتوان آستانه دقت و توجهش کوتاه است به زودی خسته می شود و تحمل بسیاری از قوانین و مقررات را ندارد.

4. عامل بی انضباطی دانش آموزان: سرخوردگی

در مواردی که انجام تکالیف مدرسه و یا بر آوردن تقاضاهای پدر و مادر بیش از حد توانایی نوجوان است و او نمی تواند خود را به سطح خواسته های آن ها برساند، با شکست مواجه می شود و احساس بی لیاقتی و در نتیجه سرخوردگی و سستی می کند و این سرخوردگی ها اغلب به بی تفاوتی و عدم رعایت مقررات منتج می شود.

5. مقررات بیجا و نامناسب موجب بی انضباطی دانش آموزان می شود

گاهی دیده می شود در بعضی از مدارس مقررات خشک و نابجایی حکمفرماست و اولیای مدارس نوجوانان را به انجام آن ملزم می کنند و اگر چنانچه مقررات صحیح و مناسب با توانایی جسمی و روانی دانش آموزان نباشد دیر یا زود فراموش می شود و مراعات نخواهد شد.

6. عدم ثبات در مقررات عامل بی نظمی دانش آموزان

گاهی اوقات بی انضباطی دانش آموزان به علت عدم ثبات در مقررات است. به این ترتیب که پدر و مادر و مربیان آموزشگاه مقرراتی را وضع می کنند ولی خود آن ها را انجام نمی دهند.

بدین ترتیب مقررات در نزد دانش آموزان سست و بی اعتبار می شوند. به این معنی در مواردی دانش آموزان را ملزم به اجرای آن ها می کنند و گاهی اوقات توجه به اجرا و عدم اجرای مقررات ندارند. نوجوان در این قبیل موارد نمی داند که در واقع آموزشگاه از او چه انتظاری دارد و وی چگونه رفتاری باید داشته باشد.

7. عدم هماهنگی علت بی انضباطی دانش آموزان

عدم هماهنگی بین مقررات و تقاضای پدر و مادر در خانه و اولیای آموزشگاه نیز اغلب موجب سردرگمی و بلاتکلیفی و در نتیجه عدم رعایت مقررات از سوی دانش آموز می شود.

چنانچه خانه و آموزشگاه از یکدیگر حمایت کنند و مقرراتشان هماهنگ باشد دانش آموز مقررات را بهتر می پذیرد و انجام می دهد و احترام پدر و مادر و معلم نزد او محفوظ می ماند.

‌چگونه با دانش‌آموزان بی‌ انضباط برخورد کنیم‌ ؟

نحوه برخورد با دانش آموزان بی انضباط به این صورت است که باید سعی کنیم با آن ها، آرام، خونسرد و حرفه‌ای برخورد کنیم. این نکته‌ خیلی مهمی است.

زیرا اگر مأمور پلیسی وسیله‌ نقلیه‌ ما را به خاطر رعایت نکردن قوانین رانندگی جریمه کند حق اجرای قانون انتظامی دولتی را دارد یعنی صدور برگه‌ جریمه، ولی حق تحقیر و رجزخوانی و سرزنش شما را ندارد.

درمورد دانش‌ آموزان بی‌ انضباط هم عیناً همین است ما در حیطه وظایف خود حق اجرای برنامه انضباطی را داریم ولی نباید با فریاد زدن و حرکت انگشت، یا نگاه‌ های تهدیدآمیز و یا تعابیر نیش‌ دار و…. مورد بی‌ انضباطی را به دانش‌آموز بگوییم.

اگر برخورد ما با خونسردی و همراه با ریشه‌ یابی باشد احتمال بیشتری دارد تا دانش‌ آموز متوجه رفتارش شود زیرا ما می‌خواهیم با دانش‌آموزان تا پایان سال تحصیلی در مدرسه، با هم باشیم.

اگر ما از دست دانش‌آموز، از حال طبیعی خود خارج شویم دیگر نمی‌توانیم به دانش‌آموز تسلط داشته باشیم. ما هنگام برخورد با دانش‌آموز بی‌ انضباط باید آرام و خونسرد باشیم چرا که دانش‌آموزان از رفتار ما الگوگیری می‌کنند.‌

کم‌ توجهی به دانش‌ آموزان، به صورت ناتوانی در ادامه دادن یک تکلیف خاص آشکار می‌شود. دانش‌ آموزانی هم در مدرسه هستند که معمولاً بیش‌ فعال هستند که هم خانواده از دست چنین دانش‌آموزانی ناراضی است و هم مدرسه.

این دانش‌آموزان در مدرسه، از دستورها اطاعت نمی‌ کنند عملکردی تکانشی دارند و تحریک‌ پذیر و خشن هستند. چون این دانش‌آموزان چنین مشکلاتی را دارند با هم سالان خود و خواهر و برادرشان مشکل دارند بعداً ممکن است در اجتماع دچار تنهایی و گوشه‌گیری شوند.

این افراد از فعالیت‌ هایی که نیازمند کاربرد نظم و انضباط مداوم و کوشش ذهنی و تقاضاهای سازمانی یا تمرکز حواس است، اجتناب کرده و یا بدشان می‌آید.

این دانش‌آموزان در کلاس درس حواسشان به راحتی توسط محرک‌های ناآشکار منحرف می‌شود و در نتیجه هر محرک بی‌ اهمیتی کار و فعالیت آن ها را قطع کرده و باعث بی‌ انضباطی در مدرسه می‌شوند.

راهکارهای پیشگیری از بی انضباطی دانش آموزان

برنامه مناسبی برای جلوگیری از وقوع بی انضباطی های دانش آموزان و اطلاع از رفتار آن ها طراحی شود.

شرکت دادن دانش آموزان در برنامه های انضباطی و روشن کردن قوانین، مقررات و انتظارات مدرسه از آن ها.

روش های تدریس و آموزش های معلم باید با توانایی ها، استعداد و تفاوت های فردی دانش آموزان متناسب باشد و از بکارگیری روش های یکنواخت، خسته کننده و بی حاصل احتراز کند.

دانش آموزان معمولاً دارای مسائل و مشکلات جسمی، روحی، اجتماعی و عاطفی مختلفی هستند، که بی توجهی به آن ها موجب آزردگی و احتمال بروز مسائل و مشکلات انضباطی در آنان می شود.

همان طوری که انتظارات بالای معلم از دانش آموزان موجب ناکامی آن ها می شود، انتظارات پایین معلم نیز موجبات ملالت، بیزاری و بی حوصلگی آنان از درس، معلم و مدرسه را فراهم می کند.

معمولاً بی توجهی به درس معلم، برهم زدن کلاس، بازی گوشی دانش آموز، دفاعی است که او در مقابل شکست، تحقیر و یا به منظور اظهار وجود، ابراز می دارد. بنابراین باید به آنچه که دانش آموزان احساس یا فکر می کنند، خوب گوش فرا داد در توان خواست های معقول و منطقی آن ها را برآورده کرد.

هنگامی که دانش آموزان احساس ترس، اضطراب، خشم و غیره می کنند، بیشتر مرتکب سوء رفتار و بی انضباطی می شوند پس یکی از راه های پیشگیری از بی انضباطی دانش آموزان، جلوگیری از ایجاد ترس و استرس است.

معلمانی که دانش آموزان خود را درک می کنند و به حرف های آن ها توجه دارند، خیلی راحت تر و بهتر می توانند با شاگردان رابطه عاطفی و دوستانه برقرار کنند که در نتیجه از بسیاری از مشکلات، شیطنت ها و بی انضباطی های آن ها جلوگیری خواهد شد.

استفاده از روش های تدریس یـکنواخـت، مـوجـب بـی تـوجهی دانش آموزان به درس، به هم خوردن موقعیت یادگیری و ایجاد شلوغی و بی نظمی در کلاس خواهد شد.

بـرای اوقــات فـراغـت دانش آموزان در مدرسه و کلاس درس باید برنامه ریزی کرد تا از بروز مسائل و مشکلات انضباطی آن ها جلوگیری شود.

در تهیه و تنظیم قوانین و مقررات انضباطی، مسئولان مدرسه باید از شاگردان خود به عنوان یک طرف مشورت استفاده کنند. زیرا طرح و تدوین مقررات انضباطی با شرکت دانش آموزان بسیار بهتر از مقررات تحمیلی و یک جانبه خواهد بود و همکاری و مساعدت دانش آموزان را بیشتر جلب خواهد کرد.

راهکارهای طلایی برای مقابله با استرس دانش آموزان

نحوه برخورد با دانش آموز گستاخ