راهنمای نگهداری از “خرگوش” در خانه و آپارتمان
راه های مناسب برای نگهداری از خرگوش در منزل؛با این بخش از دلگرم همراه باشید.
شرایط نگهداری از خرگوش
خرگوش هرگز نباید در خانه نگهداری شود و فقط هنگام بازی کردن با او میتوانید او را به خانه بیاورید.اگر در خانه از خرگوش نگهداری میکنید حتما باید بدانید که محل نگهداری خرگوش خانه نیست و احتیاج به محیط باز دارد مهم ترین مشکلی که ممکن است در خانه پیدا کند رشد بیش از حد دندان(Rootelangation) است این بیماری به دلیل رشد دائمی (Open root) بودن دندان ها پدیدار میشود.خرگوش اهلی (Oryctolagus Cuniculus)حیوانی از راسته خرگوش شکلان (Lagomorpha) و خانواده Leporidae است و خاستگاه ابتدائی آن غرب اروپا و شمال غرب آفریقا می‌باشد.
در حال حاضر از نژادهای مختلف آن به منظورهای گوناگون از جمله تولید پشم و گوشت، انجام تحقیقات‌بیولوژیکی و بعنوان حیوانات خانگی استفاده میشود.رفتار غیر تهاجمی و آرام خرگوش آنرا بعنوان یک حیوان خانگی ایده‌آل مطرح نموده است. با این وجود جهت‌نگهداری مناسب آن، آشنائی با خصوصیات آناتومیکی، فیزیولوژیکی و رفتاری این حیوان ضروری است.
(خرگوش تمامی دندان هایش رشد دائمی دارد در صورتی که جوندگان فقط 2 عدد از دندان هایشان اینگونه است(خرگوش جونده نیست Lagomorph است) )علت وقوع این بیماری نرسیدن فیبر کافی و مناسب است فیبر در جیره غذایی جایگاه بسیار بالایی دارد و اگر این جایگاه نادیده گرفته شود این واجعه رخ میدهد.
برای رساندن فیبر کافی به خرگوش باید به او علوفه خشک و یونجه بدهید.البته خرگوش به دلایل مختلف نباید در داخل خانه نگهداری شود که مهمترین آن ایجاد Pododermatitis در اثر راه رفتن بر روی فرش و موکت می باشد.این عارضه با گذشت زمان و پس از ریزش موهای دست و پای حیوان ایجاد میشود.ریشه دندانها می تواند تا داخل کره چشم ادامه یابد و موجب ضایعات چشمی شود.(Rootelangation)
ویژگیهای کالبد شناسی و فیزیولوژیکی
سر: مهمترین ویژگی آناتومیکی حیوان در سر، گوشها می‌باشند. بخش خارجی گوشها یعنی لاله گوش‌خصوصیت برجسته این حیوان بوده و علاوه بر نقش آن در شنوائی، به لحاظ وجود شبکه وسیع عروقی در زیر پوست‌این ناحیه، تأثیر مهمی درتنظیم حرارت بدن دارند. لاله‌های گوش نرم و بسیار حساس می‌باشند و نباید از آنها برای‌گرفتن و مقید کردن حیوان استفاده نمود.
چشمها به نسبت اندازه سر بزرگ و دارای زاویه دیدی حدود ۱۹۰ درجه می‌باشند. مردمکها قدرت اتساع‌زیادی دارند و بدین علت حساسیت بینائی حیوان به نور را در مقایسه با انسان ۸ برابر افزایش میدهند. پلک سوم دراین حیوانات رشد قابل ملاحظه‌ای دارد که در هنگام خواب از گوشه داخلی چشم حرکت نموده و سطح قرنیه رامی‌پوشاند.
دندانهای خرگوش رشد دائمی دارند، بعنوان مثال دندانهای پیشین در طول سال بیش از ۱۰-۱۲ سانتیمتر رشدمی‌نماید بنابراین بیماریهای دندانی نظیر رشد بیش از حد دندانها و یا وجود دندانهای نابجا و بد شکل از موارد متداول‌در خرگوشها می‌باشند.
قفسه صدری: حجم قفسه صدری در مقایسه با گنجایش محوطه خیلی کوچک است. قلب نیز کوچک است وبر خلاف سایر پستانداران دریچه دهلیزی – بطنی سمت راست سه لختی (Tricuspid) نبوده و دو لختی Bicuspid))است.
محوطه بطنی: طول روده‌ها حدود ۱۰ برابر طول بدن است و بخش مهمی از آن را (از نظر گنجایش و عملکرد)روده‌کور (Cecum)تشکیل میدهد که باقیمانده هضم نشده مواد غذائی پس از عبور از روده باریک وارد آن شده وتوسط میکروفلور موجود در آن مورد تجزیه قرار می‌گیرند و ترکیبی غنی از پروتئین و ویتامین را ایجاد میکنند.
خرگوش بطور طبیعی و غریزی رفتاری تحت عنوان مدفوع خواری دارد. این حیوانات دو نوع مدفوع تولیدمی‌کنند که یک نوع آن بشکل دانه‌ای و نوع دیگر بحالت خمیری است. نوع دوم غنی از ترکیبات پروتئینی و ویتامینی‌است و حیوان فقط این نوع مدفوع را مورد تغذیه قرار میدهد. این عمل معمولا صبح زود انجام میشود و حیوان‌مدفوع را مستقیما از مخرج خود می‌گیرد و بدین ترتیب بخشی از نیاز بدن به پروتئین و ترکیبات ویتامینی را تامین‌می‌نماید.
ادرار خرگوش بواسطه مصرف جیره غذائی گیاهی دارای PH قلیائی حدود ۸/۲ است و رنگ آن از زرد روشن تانارنجی پر رنگ یا قهوه‌ای متمایل به قرمز متغیر است که میزان رنگ بر اساس دهیدراتاسیون و قلیائی بودن ادرار تغییرمی‌کند. همچنین بخاطر وجود نمکهای کربنات کلسیم و فسفات آمونیم و منیزیم ادرار کدر است. رسوب این ترکیبات‌بر سطح میله‌های قفس، تمیز کردن لانه را با اشکال روبرو می‌سازد.
درجه حرارت طبیعی بدن بین ۳۷ تا ۳۹/۴ درجه سانتیگراد و به طور متوسط ۳۸/۳ درجه سانتیگراد می‌باشد.با توجه به وجود نژادهای مختلف وزن حیوان بالغ می‌تواند از حداقلkg 0/9 در نژادهای کوچک (آلمانی،لهستانی) تا kg 1/8 در نژادهای متوسط (نیوزیلند) و kg 7/3 در نژادهای بزرگ (فلاماندری بزرگ) متغیر باشد. متوسططول عمر این حیوان حدود ۵ تا ۶ سال و حداکثر طول عمر قابل انتظار ۱۵ سال است.
نگهداری خرگوش برای بچه‌های کوچک توصیه نمی‌شود. بچه ها نمیتوانند از آنها بخوبی نگهداری کنند. خرگوشها در طبیعت توسط حیوانات شکار میشوند، و طبعا هنگام احساس خطر آماده دفاع از خود میشوند. در نتیجه به راحتی توسط دست زدن یک کودک وحشت زده شده و از خود دفاع میکنند. اغلب آسیب های وارده به خرگوشها توسط کودکان انداختن یا پرت کردن آنهاست، که منجر به شکسته شدن پا یا پشت خرگوش میشود. همیشه یک فرد بالغ باید مراقب خرگوش باشد و با دقت هر گونه تعامل کودکان با خرگوش را تحت نظارت داشته باشد.
شایع ترین مشکلات دامپزشکی خرگـوش‌ها که می‌تواند خطر ساز باشد و باید برای درمان آنها با یک دامپزشک متخصص مشورت شود، عبارتند از :
عفونت گوش، عفونت دستگاه ادراری، آبسه یا ورم چرکی، ریزش مو، خارش پوستی، مشکلات دندانی (بخصوص دندان پیشین و دندان آسیاب)، سرطان رحم (در ماده خرگوش‌هایی که نازا نشده‌اند)، عفونت دستگاه تنفسی فوقانی (به عطسه کردن ، آبریزش چشم یا بینی خرگوش دقت کنید)، اتساع شکم، کاهش فعالیت یا عدم فعالیت در دستگاه گوارش (که ممکن است منجر به گرفتگی مدفوع در روده شود)، تغییر یا عدم تعادل در راه رفتن.
خرگوش و بهداشت عمومی
هر چند موارد گزارش شده از انتقال بیماریهای خطرناک بین انسان و حیوان در خرگوشهای اهلی و خانگی نادراست با این وجود مهمترین این بیماریها عبارتند از سالمونلوز، تولارمی، هاری، عفونتهای قارچی پوست و مو، سل وتوکسوپلاسموز.جهت جلوگیری از بروز بیماری در حیوان و کاهش احتمال انتقال آن به صاحب حیوان توصیه‌های زیر بایدمورد توجه قرار گیرد.
۱ – پس از خرید حیوان، جهت معاینه و بررسی وضعیت سلامت آن و دریافت راهنمائیهای لازم به درمانگاههای‌دامپزشکی مراجعه شود.
۲ – حتی‌الامکان با ساخت جایگاه و لانه مناسب، حیوان در خارج از محیط منزل و به عنوان مثال در حیاط نگهداری‌گردد.
۳ – در صورتیکه حیوان در داخل منزل نگهداری میشود باید دارای جایگاهی خاص و نسبتا محدود باشد و از رفت وآمد آزادانه حیوان در محیط منزل باید جلو گیری شود.
۴ – محل نگهداری و لانه حیوان روزانه نظافت گردد.
۵ – از تماس حیوان با حیوانات خانگی افراد دیگر و همچنین حیوانات غیرخانگی نظیر گربه‌های ولگرد جلوگیری‌شود.
۶ – نظافت شخصی علی‌الخصوص شستن دستها پس از تماس با حیوان از اهمیت زیادی برخوردار است.
۷ – در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر و یا رفتار حیوان، جهت بررسی علت آن به درمانگاه دامپزشکی مراجعه‌شود و بر اساس نظر دامپزشک معالج انجام معاینات دوره‌ای مورد توجه قرار گیرد.واکسن هاری جز در مواردی که حیوان در معرض هاری قرار دارد و یا در مناطقی که هاری شایع می‌باشد توصیه‌نمی‌شود و برای پیشگیری از بروز سایر بیماریهای متداول در خرگوش نیز تاکنون واکسنی تهیه نشده است.
حمام خرگوش:
حمام کردن خرگوش کاری بسیار خطرناک است پس از انجام آن پرهیز کنید.
آزاد کردن خرگوش در طبیعت:
هرگز خرگوش خانگی و اهلی را در طبیعت آزاد نکنید چون منجر به مرگ حیوان میشوید،برخی میپندارند که با آزاد کردن خرگوششان به او محبت میکنند (دوستی خاله خرسه)اما در حقیقت به طور غیر مستقیم حیوان را میکشند.
معاینه و چکاپ خرگوش:
شما باید گاهی خرگوشتان را برای معاینه و چکاپ کلی نزد دامپزشک ببرید.
نکته مهم:
- برای بچه های خیلی کوچک هرگز خرگوش نگیرید آنها اسباب بازی نیستند.
- بچه های کوچک نمیتوانند از آنها بخوبی نگهداری کنند.
- خرگوشها بسیار ظریف و حساس هستند و به مراقبت ویژه ای نیاز دارند.
- امیدوارم خرگوش شما نیز همچون هزاران خرگوش و همستر و ..دیگر قربانی آگاهی نادرستی که دیگران به شما میدهند نشوند و امیدوارم بازدیدکنندگان صدایی برای بیصدایان هرچه را در این تارنما میخوانند به انجام رسانند.
نکته پایانی:
اگر دوست دارید سرپرستی یک حیوان را بپذیرید تلاشتان بر این باشد تا از حیواناتی که واگذار میشوند یکی را بگیرید وبا خرید حیوانات ازفروشندگان سودجو حمایت نکنید و آنها را به آزار بیشتر حیوانات تشویق نکنید.
—————————————————————————————-
گردآوری شده مجله اینترنتی دلگرم
مرجان امینی