تنبیه های خلاقانه
یکی از مسائل عمده درروش های تربیتی به خصوص در مدارس استفاده به موقع و درست از تشویق و تنبیه است.
بسیاری ممکن است بدون نیاز و ضرورت مبادرت به تنبیه کودک یا دانش آموز ، بخصوص تنبیه بدنی آنان کنند، درحالی که می توانندقبل ازآن برای ازبین بردن رفتارهای نادرست ، روش های دیگری راکه مفیدتر و موثرتراست بکارگیرند.
همچنین درموارد زیادی نیزمشاهده میشود تشویق هاو پاداش های غیرضروری برای کودکان اثرات ضدتربیتی بوجود می آورند.
در این باره بحث تنبیه خلاقانه کودکان و دانش آموزان از اهمیت زیادی برخوردار می شود .
تنبیه خلاقانه چه سودی دارد ؟
اگر به دنبال این هستید که بدون عصبانیت فرزند خود را تنبیه کنید، از تنبیه های خلاقانه استفاده کنید . تنبیه خلاقانه خشن نیست و همچنین باعث یادگیری اهمیت قوانین توسط فرزندان می شود .
این مدل تنبیه کردن باعث می شود که کودک متوجه رفتار اشتباه خود بشود در حالی که خطر جسمی و روحی هم متوجه او نشود.
لیست تنبیه های خلاقانه
در این قسمت چند ایده خلاقانه در تنبیه کودکان را گرد آوری کرده ایم که مطمئنا بسیار مناسب و کمک کننده خواهد بود.
1- از کودک بخواهید کاری انجام دهد .
وقتی که کودکتان حین بازی مرتکب اشتباهی شده و شما فکر می کنید که زمان تنبیه اوست ، هرگز از او نخواهید که یک گوشه بنشیند چون واقعا در توان کودک نیست . کودکان سرشار از انرژی هستند که باید تخلیه شود .
اینکه یک گوشه بنشینند و حرکتی نکنند تنبیه معقولی نیست و در بیشتر مواقع ، شما جواب عکس دریافت می کنید .
شما به جای این مدل تنبیه از او بخواهید کاری انجام دهد . مثلا بازی و ریاضی ، حفظ کردن یک شعر ، نقاشی کشیدن و یا از او بخواهید که قفسه ی کتابهایش را مرتب کند و یا به او بگویید که مثلا حیوان خانگیتان را بیرون ببرد .
اگر این کارها را به کودک خود بسپارید نه تنها آرام می شود بلکه یک تنبیه سازنده و مؤثر برای او است.
2- تنبیه ورزشی ( کودکتان را وادار به ورزش کردن کنید. )
موقعی که تصمیم گرفتید کودک را تنبیه کنید می توانید او را به ورزش وادار کنید . البته در نظر داشته باشید که در جمع این کار را نکنید . زمانی که هر دو تنها بودید پس از توضیح دادن اشتباهاتش ، به او بگویید که مجبور است چند حرکت ورزشی را انجام دهد .
البته حرکتها نباید شدید باشد یا به گونهای که به بدن یا ماهیچه او صدمه برساند. مثلاً میتوانید از او بخواهید که طناب بزند یا حرکت هایی چون پلانک را انجام دهد.
اینگونه هم به کودک نشان دادهاید که رفتار او شایسته نبوده و باید تنبیه میشده و هم اینکه کمکم او را به ورزش عادت میدهید و تنبیهی مؤثر برای روح و جسم او در نظر گرفتهاید.
3- برای ادامه بازی شرط بگذارید
کاری که باید برای این نوع از تنبیه خلاقانه انجام دهید این است که در ابتدا یک لیست از کارهای منزل که کودکتان توانایی انجام آنها را دارد انتخاب کرده و برای هر کدام امتیازی قرار دهید .
مثلا : آب دادن به گلدان ها 20 امتیاز ، شستن ظرف ها 50 امتیاز ، تمیز کردن اتاق 100 امتیاز و موارد دیگر . پس از آن هر گاه کار اشتباهی انجام داد مثلا با دوستان خود درگیر شد ، برای انجام یک تنبیه خلاقانه وارد عمل شده و بگویید تا امتیازات تو مثلا به 150 نرسیده نمی توانی با دوستانت به بازی بپردازی و یا ادامه بازی با آنها برای تو ممکن نیست .
به این صورت هم او ترغیب می شود تا برای کسب امتیاز کار خوب انجام دهد و هم اینکه قدرِ بازی کردن با دوستانش را میداند.
4- از او بخواهید خودش تنبیه را انتخاب کند .
شما می توانید لیستی که در بالا انتخاب کرده اید را درون یک ظرف بگذارید و هنگام تنبیهِ کودک از او بخواهید یکی از کاغذها را بردارد و تنبیه خود را بخواند .
این تنبیه ها باید به کودکان کمک کند تا چیزهای جدیدی یاد بگیرند یا از وقت خود بهتر استفاده کنند. برخی از نمونه های این مجازات های آسان شامل فعالیت هایی از قبیل بیرون بردن سطل آشغال، جمع کردن ظروف، تا کردن لباس های شسته شده، مرتب کردن کمد یا کندن علفهای هرز ار باغچه است.
5- زمان خواب او را تغییر دهید
در ابتدا گفتن این نکته ضروری است که خواب کودک یکی از مسائل ویژه و بسیار مهم در تربیت اوست .
اما قطعا می دانید که کودکان برای بازی بیشتر در مقابل خواب مقاومت دارند . شما می توانید هر موقع که کودکتان دچار اشتباهی شد به عنوان تنبیه ، زمان خوابیدن او را جلو بیندازید و یا برای تشویق او کمی زمان بدهید تا بیشتر بازی کند و کمی دیرتر بخوابد . این میتواند یک تنبیه خوب برای آنها باشد
6- زبان خود را با دستش بگیرد
اگر کودک شما عبارات و لفظ های زشت و ناپسند را به کار می برد برای تنبیه ، او را مجبور کنید تا مدت زمانی با انگشتان خود زبان خود را بگیرد . این کار را می توانید برای چند دقیقه از او بخواهید انجام دهد تا کمی دستان و دهانش خسته شود . این گونه می توانید جلوی حرف های بد و بی ادبانه ی او را بگیرید .
نتیجه گیری : تنبیه هیچگاه به تنهایی بازده مناسبی نخواهد داشت. تنبیه باید به اصلاح رفتار کودک کمک کند. این چنین تنبهی مورد تائید می باشد. لذا در انجام تنبیه دقت کنید که اثر سوئی نداشته باشد.