روش های صحیح مطالعه مختص کودکان

روش های صحیح مطالعه مختص کودکان

اینکه کودکان مطالب مختلف و مهارت های زندگی را بیاموزند مسئله ی بسیار مهمی است و این امر وظیفه ی والدین آنهاست. اینکه برای آموزش این مهارت ها از چه روشی استفاده کنند نیز بسیار مهم است. استفاده از روش صحیح باعث می شود که کودک سریع تر و بهتر موضوعات مختلف را بیاموزد. استفاده از خواس مختلف پنج گانه در آموزش به کودک بسیار ضروری است.

یادگیری کودک از پایه تا نوجوانی

یادگیری عبارت است از اثراتی که محیط از طریق حواص (بینائی، شنوائی، بویائی، چشائی و لامسه (بساوائی) بر ذهن انسان می گذارد. این اثرات که به صورت تغییراتی کم و بیش دائمی در “رفتار بالقوه” یادگیرنده به وجود می آیند، نتیجه عوامل موقتی و زودگذر مانند خستگی، دارو، عوامل انگیزشی و تغییرات ناشی از رشد (پختگی) یا بلوغ نیست. یادگیری فقط آن چیزی نیست که به صورت تغییرات رفتار عملکرد تجلی می کند. بلکه چیزی است که جزئی از یادگیرنده می شود.

چرا کودکان بعضی مطالب را یاد نمی گیرند یا به یاد نمی آورند؟

بسیاری از ما دیده ایم که کودکان گاهی چیزهای مختلفی را که سابقاً با آنها آشنا بوده یا ظاهراً قرار گرفته بودند. دیگر به یاد نمی آورند. مربیان و والدین غالباً از خود می پرسند:

چرا که کودکان مطالب را فراموش می کنند؟

آیا مطالب را به درستی یافته گرفته بعد فراموش می کنند؟

چه کنیم تا این وضع پیش نیاید یعنی چگونه از ضعف در یادگیری و به یاد آوردن جلوگیری کنیم؟

بعضی از مربیان و والدین ضمن طرح پرسش های بالا می خواهند بدانند که چگونه حافظه کودکانی را که اشکالی ندارند، تقویت کنند و بر کارآئی آنها بیفزایند و از آموزش های خود نتیجه بهتری بگیرند. برای یافتن جواب این پرسش ها، نخست باید علت های “یاد نگرفتن” و “به یاد نیاوردن” را بشناسیم.

علت های عمدهٔ به یاد نیاوردن
یاد گرفتن ناقص

بسیاری از مواقع ناتوانی در به یاد آوردن بدین علت است که مطالب یا موضوع موردنظر به خوبی یاد گرفته نشده، یعنی اشکال در یاد گرفتن مطالب است. در واقع، مطالب به یاد آورده نمی شوند چون به درستی فرا گرفته نشده، یعنی اشکال در یاد گرفتن مطالب است. در واقع مطالب به یاد آورده نمی شوند چون به درستی فرا گرفته نشده اند.

نبودن محرک مناسب

گاهی کودکان مطلب یا موضوعی را که به خوبی یاد گرفته اند به یاد نمی آورند، زیرا محرک مناسبی برای به یاد آوردن آن وجود ندارد. مثلاً کودکی که ناظر آتش سوزی در محل خاصی بوده، ممکن است در مواقع عادی آن حادثه را به یاد نیاورد، ولی با گذشتن از محل حادثه که با خود حادثه ارتباط ذهنی و عاطفی پیدا کرده آتش سوزی را به یاد آورد. یا هنگام مشاهده عکس یا فیلم یا یک ماشین آتش نشانی یا لباس کارکنان آتش نشانی یا صدای آژیر ماشین آتش نشانی آن حادثه و آن خیابان را به یاد می آورد.

سرکوب اطلاعات

بسیار دیده ایم که افراد مطلب یا موضوعی را که برای آنها با اضطراب و ناراحتی همراه بوده به طور موقت به یاد نمی آورند. مثلاً کودکی که به درس حساب علاقه ندارد، فراموش می کند که تکالیف حسابش را انجام دهد یا نوجوان که در درسی مانند دیکته نمره کم گرفته، نمره اش را فراموش می کند و حال آنکه نمرات خوب درس های دیگر را به یاد دارد. بسیاری معتقدند که هرگاه تجربه ای در کودک احساس شدید اضطراب و گناه

و به طور کلی احساس نامطبوع به وجود آورد. بدون اینکه خود بر این امر آگاهی داشته باشد و به طور غیرعمد آن را از ذهن “خودآگاه” خود دور می سازد. بیرون راندن خاطره ها یا مطالب اضطراب آور را “سرکوب کردن” یا “سرکوبی” می نامند. ظاهراً در سرکوبی، اطلاعات به طور دائمی نگهداری می شوند ولی به دلایلی که گفتیم، در شرایط و موقعیت های خاصی، فرد آنها را به یاد نمی آورد.

نبودن انگیزه برای به یاد آوردن

داشتن انگیزه نه تنها در مورد یاد گرفتن، بلکه در مورد به یاد آوردن مطالب نیز نقش دارد. در زندگی روزمره با موارد زیادی برخورد می کنیم که می بینیم در حالی که کودک مطلبی را به خوبی آموخته آن را به موقع به یاد نمی آورد. یکی از علت های این امر آن است که دیگر نیازی به یادآوری آن نمی بیند. این حالت را به خصوص در شرایطی که کودک یا نوجوان کاری را به اتمام رسانده، مثلاً بعد از گذراندن امتحان، زیاد مشاهده می کنیم. یعنی او تا زمانی که امتحان نداده، مطلب را به خوبی به یاد دارد ولی بعد از اینکه امتحان سپری شد، چون دیگر نیازی به آن نمی بیند، درصدد مرور کردن آن مطالب برنمی آید و لذا مطالب تدریجاً از ذهن دور می شود و به یاد نمی آید.

گذشت زمان

به نظر می رسد که قدرت نگهداری مطالبی که فرا گرفته شده، با گذشت زمان ضعیف می شود. در این مورد برخلاف ضعف یاد گرفتن مطالب، یادگیری به خوبی انجام شده، ولی ظاهراً اثر آن به مرور زمان از بین رفته است.تجربه نشان داده که اگر کودکی مطلبی را بیاموزد و بعد از آن بخوابد (یعنی بعد از یادگیری عامل بازدارنده ای وجود نداشته باشد)، پس از بیداری آموخته شده را بهتر به یاد می آورد. حال آنکه اگر همان کودک

یا نوجوان همان مطالب را به همان میزان بیاموزد و بیدار بماند و بعد از آن مطالب دیگری را فرا گیرد، مطالب قبلی ضعیف می شود.بیماری های روانی تحت تأثیر شوک تشنجی الکتریکی قرا گرفت اند، حوادث و اعمال قبلی از وارد شدن شوک الکتریکی را برای همیشه از یاد برده اند در چنین مواردی، به یاد نیاوردن را به علت از بین رفتن اثر حافظه می دانند. معلوم شده است که افرادی که به علل مختلف از جمله به کار گرفتن غیرصحیح گیره(فورسیس) در زایمان، به زمین خوردن پیشانی،

به در و دیوار زدن شدید سر (به عنوان جلب توجه از جانب کودک و یا هنگام تنبیه توسط مربیان و والدین، تصادم و …) قسمت پیشانی یا جلوی مغزشان آسیب دیده، در مقایسه با افرادی که دچار چنین ضایعه ای نشده اند، حافظه ضعیف تری دارند. علاوه بر ضایعات مغزی، ممکن است ناشی از بیماری های مختلفی مانند سیفلیس، صرع و نرسیدن اکسیژن کافی به مغز در هنگام به دنیا آمدن یا بعد از آن باشد.

شيوه صحيح مطالعه ،چهار مزيت عمده زير را به دنبال دارد:

1- زمان مطالعه را كاهش ميدهد.

2- ميزان يادگيري را افزايش ميدهد .

3-مدت نگهداري مطالب در حافظه را طولاني تر مي كند.

4- بخاطر سپاري اطلاعات را آسانتر مي سازد.

براي داشتن مطالعه اي فعال و پويا نوشتن نكات مهم درحين خواندن ضروري است تابراي مرور مطالب،دوباره كتاب رانخوانده و در زماني كوتاه ازروي يادداشتهاي خود مطالب را مرور كرد .يادداشت برداري ، بخشي مهم و حساس از مطالعه است كه بايد به آن توجهي خاص داشت . چون موفقيت شما را تا حدودي زياد تضمين خواهد كرد و مدت زمان لازم براي يادگيري را كاهش خواهد داد. خواندن بدون يادداشت برداري يك علت مهم فراموشي است.

شش روش مطالعه :

خواندن بدون نوشتن خط كشيدن زيرنكات مهم حاشيه نويسي خلاصه نويسي كليد برداري خلاقيت و طرح شبكه اي مغز

1-خواندن بدون نوشتن:

روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآيندي فعال و پويا است وبراي نيل به اين هدف بايد از تمام حواس خود براي درك صحيح مطالب استفاده كرد. بايد با چشمان خود مطالب را خواند، بايد در زمان مورد نياز مطالب را بلند بلند ادا كرد و نكات مهم را يادداشت كرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگير شده و حضوري فعال و همه جانبه در يادگيري داشت و هم در هنگام مورد نياز ، خصوصا” قبل از امتحان ، بتوان از روي نوشته ها مرور كرد و خيلي سريع مطالب مهم را مجددا” به خاطر سپرد .

2- خط كشيدن زير نكات مهم :

اين روش شايد نسبت به روش قبلي بهتر است ولي روش كاملي براي مطالعه نيست چرا كه در اين روش بعضي از افراد بجاي آنكه تمركز و توجه بروي يادگيري و درك مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط كشيدن زير نكات مهم مي گردد .حداقل روش صحيح خط كشيدن زير نكات مهم به اين صورت است كه ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را كاملا” درك كنند و سپس زير نكات مهم خط بكشند نه آنكه در كتاب بدنبال نكات مهم بگردند تا زير آن را خط بكشند .

3- حاشيه نويسي :

اين روش نسبت بدو روش قبلي بهتر است ولي بازهم روشي كامل براي درك عميق مطالب و خواندن كتب درسي نيست ولي مي تواند براي يادگيري مطالبي كه از اهميتي چندان برخوردار نيستند مورد استفاده قرار گيرد.

4- خلاصه نويسي :

در اين روش شما مطالب را ميخوانيد و آنچه را كه درك كرده ايد بصورت خلاصه بروي دفتري يادداشت مي كنيد كه اين روش براي مطالعه مناسب است و از روشهاي قبلي بهتر مي باشد چرا كه در اين روش ابتدا مطالب را درك كرده سپس آنها را يادداشت مي كنيد اما بازهم بهترين روش براي خواندن نيست .

5- كليد برداري :

كليد برداري روشي بسيار مناسب براي خواندن و نوشتن نكات مهم است . در اين روش شما بعد از درك مطالب ، بصورت كليدي نكات مهم را يادداشت مي كنيد و در واقع كلمه كليدي كوتاهترين، راحتترين ،بهترين وپرمعني ترين كلمه اي است كه با ديدن آن، مفهوم جمله تداعي شده و به خاطر آورده مي شود .

6- خلاقيت و طرح شبكه اي مغز:

اين روش بهترين شيوه براي يادگيري خصوصا” فراگيري مطالب درسي است .در اين روش شما مطالب را ميخوانيد بعد از درك حقيقي آنها نكات مهم را به زبان خودتان و بصورت كليدي يادداشت مي كنيد و سپس كلمات كليدي را بروي طرح شبكه اي مغز مي نويسد ( در واقع نوشته هاي خود را به بهترين شكل ممكن سازماندهي مي كنيد و نكات اصلي و فرعي را مشخص مي كنيد)تا در دفعات بعد به جاي دوباره خواني كتاب ، فقط به طرح شبكه اي مراجعه كرده وبا ديدن كلمات كليدي نوشته شده بروي طرح شبكه اي مغز ، آنها را خيلي سريع مرور كنيد . اين روش درصد موفقيت تحصيلي شما را تا حدود بسيار زيادي افزايش ميدهد و درس خواندن را بسيار آسان مي كند. و بازده مطالعه را افزايش ميدهد.

گردآوری: مجله اینترنتی دلگرم