به گفته Shamanevsدر سومین روز از هفدهمین نشست کمیته بین المللی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس که از 6 تا 12 دسامبر 1401 در شهر رباط مراکش برگزار شد، “هنر ساختن و نواختن عود” برگزار شد. به عنوان هجدهمین عنصر از میراث فرهنگی ناملموس کشورمان مشترک با سوریه به ثبت رسیده است.
ساز عود از دیرباز یادآور هماهنگی بین اقوام است که بیش از 2000 سال در کنار هم زندگی کرده اند.
عود یک ساز زهی با قدمت در ایران و خاورمیانه و یکی از مهم ترین سازهای کوبه ای ایرانی است که هم در گروه های موسیقی کلاسیک ایرانی و هم در تک نوازی ها بسیار تاثیرگذار است. این ساز مانند بسیاری دیگر از سازهای بادی روی پای نوازنده قرار می گیرد و نوازنده با یک دست سیم ها را عوض می کند و با دست دیگر ساز را می نوازد. اکثر انواع این ساز دارای ده سیم هستند که به صورت جفت بسته می شوند.
وجود ساز عود از دوران باستان تا امروز در شخصیت های برجسته، دربار شاعران و نقاشان را یادآور همگرایی و هماهنگی بین اقوام و ملیت هایی است که بیش از 2000 سال در کنار هم زندگی کرده اند.
کاسه صدای این ساز گلابی شکل، نسبتا بزرگ است و دسته آن معمولاً کوتاه (در نواحی مختلف با ابعاد مختلف) است به طوری که سیم ها بیشتر روی کاسه صدا کشیده می شوند.
از قابلیت های ساز عود می توان به حجم قابل توجه به ویژه در محدوده بیس، نواختن نت های همزمان، استفاده از امکانات رنگ های صوتی مختلف و اجرای تکنیک های مختلف اشاره کرد. همچنین در ایران توانایی نواختن موسیقی دستگاهی را دارد.
این ساز به ویژه در مناطق جنوبی ایران در مراسم و مراسم گسترده ای از جمله عروسی، مراسم فرهنگی، جشن ها، اعیاد، مجالس خانوادگی و … مورد استفاده قرار می گیرد و در استان های خوزستان، بوشهر و هرمزگان مورد توجه قرار می گیرد. یکی از عناصر هویتی است که نقش مهمی در ایجاد همدلی بین بختیاری ها و اعراب ایرانی دارد.
این عنصر توسط همه جوامع با هر پیشینه و طبقات اجتماعی صرف نظر از سن، جنسیت، اعتقادات مذهبی یا منشاء قومی استفاده می شود.
از ایران 6 مورد برای ثبت جهانی در هفدهمین نشست کمیته بین المللی حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس بررسی می شود که شامل پرورش کرم ابریشم و تولید ابریشم سنتی برای بافندگی (به همراه افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان) است. و ازبکستان)، هنر صنایع دستی ترکمن (ترکمن دوزی). ) (مشترک با ترکمنستان)، هنر ساخت و نواختن عود (مشترک با سوریه)، یلدا/چله (مشترک با افغانستان)، هنر ساخت و نواختن رباب (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان) و مراسم مهرگان. (به اشتراک گذاشته شده با تاجیکستان).
پرونده های ارائه شده برای این جلسه شامل 24 گزارش در مورد یک عنصر موجود در فهرست حفاظت اضطراری، 42 گزارش در مورد اجرای کنوانسیون 2003 و در مورد وضعیت فعلی عناصر ثبت شده در فهرست نمایندگان توسط کشورهای عضو در اروپا، چهار نامزدی برای فهرست حفاظت اضطراری، 46 نامزدی برای فهرست نماینده، پنج پیشنهاد برای ثبت شیوه های حفاظتی خوب و یک درخواست برای کمک بین المللی.
علی رمضان پور