مجله دلگرم | قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت یک قطعه کد است که برای اجرا کردن شرایط یک توافقنامه قراردادی خاص از بلاکچین استفاده می‌کند. این قرار داد باعث می‌شود که تراکنش‌ها به صورت امن بین طرف قراردادهای ناشناس صورت گیرد. تراکنش‌ها را ثبت می‌کنند که شفاف و قابل ردیابی است و دیگر نیازی به واسط شخص ثالث هم نیست.
قرارداد هوشمند چیست؟
قرارداد هوشمند ابزاری است که می‌توان به وسیله آن بدون نیاز به خدمات واسطه، پول، دارایی، سهام یا هر چیز ارزشمند را به صورت شفاف و فاقد تعارض معامله کرد.
بهترین روش توصیف قرارداد هوشمند این است که آن را یک ماشین وندینگ (vending machine – ماشینی که در آن پول می‌اندازیم و دستگاه جنس مورد نظر ما را بیرون می‌دهد) فرض کنیم. در حالت عادی وقتی می‌خواهید کاری قانونی انجام دهید نزد وکیل یا دفتر اسناد رسمی‌می‌روید و پس از پرداخت دستمزد آنها صبر می‌کنید تا اسناد را آماده کنند و به شما بدهند.
اما در روش قرارداد هوشمند کافی است یک بیت‌کوین درون ماشین وندینگ (یعنی دفتر ثبت) بیاندازید تا سند امانی، گواهینامه رانندگی یا هر چه که خواسته بودید برای شما ارسال شود. قراردادهای هوشمند علاوه بر اینکه قوانین و مجازات‌های مربوط به هر توافقنامه را درست همانند قراردادهای معمولی تعریف می‌کنند بلکه این تعهدات و الزامات را به صورت خودکار به اجرا در می‌آورند.
همانطور که ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) برنامه نویس 22 ساله اتریوم (Ethereum) چندی پیش در نشست بلاکچین دی سی توضیح داد، ساز و کار قرارداد هوشمند به صورتی است که می‌توان دارایی یا ارز را به یک برنامه انتقال داد و برنامه‌ای که با این کد کار می‌کند در آینده به صورت خودکار شرایط را اعتبار سنجی می‌کند و خود به خود تصمیم می‌گیرد که دارایی‌های مورد نظر به چه کسی تعلق بگیرد و یا اینکه باید بلافاصله به فرد یا افرادی که آن را ارسال کرده‌اند عودت داده شود. در عین حال، دفتر ثبت نامتمرکز مجموعه اسنادی را ذخیره و تکثیر می‌کند که امنیت و مصونیت دارایی‌ها را تضمین می‌کنند.
مزایای قرارداد هوشمند چیست؟
از آنجا که قراردادهای هوشمند بر اساس فناوری بلاک چین عمل می‌کنند، امنیت و سرعت بالایی دارند، مقرون به صرفه بوده و در عین حال، تنوع زیادی را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
-
امنیت: قرارداد هوشمند به صورت هوشمند در میان همه گره‌های موجود در شبکه توزیع می‌شود. به این ترتیب امکان گم شدن و یا تغییر غیرمجاز آن از بین می‌رود. -
هزینه پایین و سرعت بالا: این قراردادها به صورت خودکار اجرا می‌شوند و نیاز به واسطه و شخص ثالث میانجی را از بین می‌برند. -
تنوع زیاد: طیف بسیار متنوعی از قراردادهای هوشمند وجود دارد که می‌توانید یکی از آنها را انتخاب کرده و بر اساس نیاز خود، بخشی از بندهای آن را تغییر دهید.
معایب قرارداد هوشمند چیست؟
اما قراردادهای هوشمند درست همانند هر فناوری دیگر، خالی از عیب نیستند و معایبی دارند.
-
عامل انسانی: کدها در قرارداد هوشمند توسط انسان نوشته می‌شود و انسان نیز ممکن است اشتباه کند! اگر قرارداد هوشمند بر روی بلاک چین قرار گیرد، دیگر نمی‌توان آن را تغییر داد. یکی از معروف‌ترین اشتباهات انسانی درباره قراردادهای هوشمند برای The DAO روی داد. اشتباه برنامه‌نویسان در نوشتن این کد برای کاربران گران تمام شد و برخی هکرها توانستند از اشتباه موجود در آن سوءاستفاده کرده و حدود ۶۰ میلیون دلار را سرقت کنند. -
وضعیت قانونی نامطمئن: هنوز هیچ کشوری تاکنون به وضع قوانین برای قراردادهای هوشمند نپرداخته است. در نتیجه، این امکان وجود دارد که برخی کشورها به زودی یک سری مقررات در این زمینه تهیه کنند که این موجب تغییر وضعیت حقوقی این نوع قرارداد خواهد شد. -
هزینه نگارش: قراردادهای هوشمند را نمی‌توان بدون برنامه نویسی پیاده کرد. لازم است حتما از یک یا چند برنامه نویس خبره برای نوشتن این نوع قرارداد استفاده کرد و البته ساختار داخلی شرکت‌های طرف قرارداد نیز باید با فناوری بلاک چین سازگار باشد.
کاربردهای قرارداد هوشمند چیست؟
قراردادهای هوشمند را می‌توان در زمینه‌های مختلف به کار گرفت که در ادامه به بررسی برخی از آنها می‌پردازیم:
-
انتخابات: نتایج آراء را می‌توان بر روی بلاک چین قرار داد و بر روی گره‌های شبکه توزیع کرد. این داده‌ها محرمانه می‌ماند و امکان هر نوع دستکاری در آراء و نتیجه انتخابات نیز از بین می‌رود. -
لجستیک (حمل‌ونقل): زنجیره تامین دربردارنده بخش‌های مختلف است. هر بخش باید از بخش قبلی خود تائیدیه بگیرد تا مفاد قرارداد همکاریش قابل اجرا شود. قراردادهای هوشمند همچنین امکان شفافیت بیشتر در بندهای قرارداد و نیز جلوگیری از کلاهبرداری را نیز فراهم می‌سازند. قراردادهای هوشمند در حوزه‌ّای دیگری نظیر مدیریت، نظام بانکی، املاک، اینترنت اشیاء و … نیز کاربرد دارند.
موارد ضروری در یک قرارداد هوشمند چیست؟
یک قرارداد هوشمند از موراد زیر برخوردار است:
-
موضوع قرارداد: برنامه نوشته شده باید به کالاها و یا خدمات مندرج دسترسی داشته باشد تا بتواند آنها را به صورت خودکار توقیف یا آزاد کند. -
امضای دیجیتال: همه طرفین باید قرارداد را با کلید خصوصی خود امضاء کنند. -
بندهای قرارداد: شرایط اجرای قرارداد باید به صورت توالی مورد نظر طرفین در آن درج شود. همه طرفین باید با این شرایط موافق باشند.
بیشتر بخوانید:
بلاک چین چه تفاوتی با پایگاه داده سنتی دارد؟
همه آنچه باید در مورد بلاک چین (Blockchain) بدانید
چنانچه این مطلب را مفید میدانید با لایک کردن و به اشتراک گذاشتن آن، از ما حمایت کنید. نظرات، پیشنهادات و مقاله های درخواستی خود را از طریق قسمت دیدگاه ها برای ما ارسال کنید.