شبکه ایران اینترنشنال
ایران اینترنشنال (به انگلیسی: Iran International) یک شبکهٔ تلویزیونی خبری فارسی‌زبان با تمرکز بر برنامه‌های سیاسی و اجتماعی، مستقر در لندن است.
مالکیت و مدیریت شبکه ایران اینترنشنال
این شبکه روز پنج‌شنبه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶، از ساعت ۷ شب (به وقت تهران)، در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در ایران، پخش برنامه‌های خود را به صورت زنده آغاز کرد.
امتیاز شبکه متعلق به یک شرکت فرا ساحلی به نام Global Media Circulating است که عادل العبدالکریم اهل عربستان مالک آن است.
سرمایه‌گذاران این شبکه تبعهٔ عربستان سعودی هستند. عادل العبدالکریم سابقهٔ همکاری طولانی با غول‌های رسانه‌ای عربستان چون عبدالرحمن راشد، عضو هیئت مدیرهٔ گروه سعودی پژوهش و بازاریابی و مدیر پیشین شبکهٔ العربیه و سردبیر سابق روزنامهٔ الشرق الاوسط، را دارد.
بنا بر اظهارات فردی که قبلاً برای شاهزاده محمد بن سلمان کار می‌کرده‌است، بودجهٔ ۲۵۰ میلیون دلاری شبکه توسط دربار عربستان سعودی تأمین می‌شود. این منبع ناشناس به چارچوب زمانی اشاره نکرده‌است، اما به نوشتهٔ گاردین با احتساب اجارهٔ دفتر و حقوق کارمندان، این بودجه برای ۵ سال کافی است، یعنی سالی پنجاه میلیون دلار. طبق ترازنامهٔ مالی مالک شبکه، آن‌ها در سال ۲۰۱۷، مبلغی برابر ۲۶ میلیون پوند ضرر کرده‌اند.
وال‌استریت ژورنال نیز نوشت افراد مرتبط به دربار سعودی، سرمایهٔ تلویزیون را تأمین و آن را راه‌اندازی کرده‌اند.
شبکهٔ ایران اینترنشنال در بیانیه‌ای ادعاها درباره منابع مالی شبکه را تکذیب کرد. در این بیانیه آمده‌است: «مالک ایران اینترنشنال شرکت بریتانیایی وُلنت‌مدیا است؛ شرکتی خصوصی و با مسئولیت محدود که دفتر آن در لندن است و سهام‌دارانش اشخاص حقیقی و مستقل‌اند. این شرکت هیچ‌گونه ارتباطی با محمد بن‌سلمان یا دولت عربستان سعودی (یا هر دولت دیگری، از جمله دولت ایران) ندارد… دی‌ام‌ای مدیا همچنین هرگونه تلاش جهت مخفی‌سازی هویت مالک ایران‌اینترنشنال را تکذیب می‌کند.»
منبعی ناشناس به گاردین گفته‌است که سعود القحطانی، تزار اطلاعاتی ولیعهد سعودی، در تأمین سرمایه و بودجهٔ شبکه دخیل بوده‌است.
او گفته‌است: «می‌توانید تصویر بزرگتری داشته باشید از این که چطور این بچه‌ها [غول‌های رسانه‌ای عربستان] با آن پول هنگفتی که [توسط شاهزاده بن سلمان] ریخت‌وپاش می‌شود، سعی می‌کنند با خریدن رسانه‌ها، دنیا را تغییر دهند… با پولی که از دربار می‌آید.»
سعود القحطانی یکی از دو مقام ارشدی بود که پس از ماجرای قتل خاشقجی از سمتش برکنار شد.
اجرای پروژه و راه‌اندازی شبکه توسط DMA Media انجام شده و فرایند استخدام کارکنان و مدیریت فعالیت‌های روزانهٔ شبکه نیز توسط همین شرکت انجام می‌شود.
راب بینون (Rob Beynon) ریاست اجرایی شبکه را بر عهده دارد.
از دی ۱۳۹۷ محمود عنایت مدیریت این شبکه را بر عهده دارد.
برنامه‌ها و محتواهای شبکهٔ ایران اینترنشنال
این شبکه در همان روز حمله به رژهٔ نظامی در اهواز (۳۱ شهریور ۱۳۹۷) با یعقوب حر التسطری، سخنگوی گروه الاحوازیه، که مسئولیت حمله را بر عهده گرفته بود مصاحبه کرد. این اقدام از سوی سفارت ایران در بریتانیا به آفکام، سازمان تنظیم‌کنندهٔ مقررات رسانه‌ای بریتانیا، گزارش شد.
فردای آن روز کاردار بریتانیا در تهران بابت رفتار این شبکهٔ تلویزیونی احضار شد. علی‌اصغر رمضانپور که سردبیری خبر تلویزیون ایران اینترنشنال را برعهده دارد شکایت ایران از این شبکه را تلاش برای فشار بر شبکه و سانسور آن خوانده‌است که در پی افزایش بینندگان این شبکه صورت می‌گیرد.
آفکام اعلام کرد که این مصاحبه از قوانین تخطی نکرده‌است. دست‌کم یک روزنامه‌نگار، پس از حملهٔ اهواز، شبکه را ترک کرد.
پوشش زنده و گستردهٔ گردهمایی مجاهدین خلق توسط شبکهٔ ایران اینترنشنال
شبکهٔ ایران اینترنشنال در تابستان ۱۳۹۷ به خاطر پوشش زنده و گستردهٔ گردهمایی مجاهدین خلق مورد انتقاد قرار گرفته بود.
مهدی جامی، روزنامه‌نگار، از وجود اختلاف‌های درونی دربارهٔ نفس این پوشش خبری در شبکه خبر داد، که در نتیجهٔ آن، شبکه همکاری خود را با او قطع کرد.
شبکه تبلیغات پخش نمی‌کند و به ادعای گاردین از نظر مالی به دربار سعودی وابسته است. همین امر باعث شده که نسبت به استقلال تحریریه شبکه اظهار تردید شود. شبکه و مدیر اجرایی آن، راب بینون، منکر این وابستگی مالی نشده‌اند، ولی بر استقلال تحریریه و حرفه‌ای بودن خود تأکید کرده‌اند.
شبکه ضمن دعوت از سعید کمالی دهقان، روزنامه‌نگار گاردین، برای شرکت و گفت‌وگو در یک برنامهٔ تلویزیونی، گفته است «هیچ ارتباطی با هیچ دولتی، منجمله دولت‌های عربستان سعودی یا ایران ندارد.» در این دعوت‌نامه همچنین آمده است: «محتوا و پوشش خبری این شبکه را معیارهای حرفه‌ای مندرج در منشور روزنامه‌نگاری ایران اینترنشنال تعیین می‌کند. این معیارهای حرفه‌ای بر تمام ابعاد تولید محتوا شامل استانداردهای حرفه‌ای بی‌طرفی و بی‌نظری حاکم است.»
با این همه، گاردین مدارک به بیرون درز کرده‌ای را دیده است که نشان می‌دهد نبیل الخطیب، سرپرست شبکه یا نمایندهٔ سرمایه‌گذاران، دربارهٔ پوشش خبری شبکه راجع به حقوق بشر در عربستان سعودی از کارکنان سؤال‌هایی پرسیده و به آن‌ها اطلاعاتی ارائه داده است. او همچنین گزارش‌هایی خبری راجع به ایران و عربستان را برای پوشش دادن پیشنهاد کرده‌است.
ادعا شده که از ملیت فلسطینی نبیل الخطیب برای سرپوش گذاشتن بر منابع مالی عربستانی شبکه استفاده شده‌است. هر چند الخطیب منکر این موضوع شده و می‌گوید که مشاوری مستقل است که به شرکت‌های پخش برنامه در سرتاسر جهان مشاوره می‌دهد.
یکی از کارمندان خود شبکه مدعی است محتوای برنامه‌های شبکه تحت تأثیر سرمایه‌گذاران مرموزی است که پشت یک شرکت فراساحلی در جزایر کیمن پنهان شده‌اند. او پوشش خبری گستردهٔ شبکه از گردهمایی مجاهدین خلق را به عنوان شاهدی بر این مدعا ذکر کرد.
به گفتهٔ اسکندر صادقی بروجردی، محقق پسادکتری در زمینهٔ تاریخ مدرن ایران در دانشگاه آکسفورد، «به نظر می‌رسد که شبکهٔ ایران اینترنشنال جزء ضروری برنامهٔ شاهزاده بن سلمان در اتخاذ رویکردی خصومت‌ورزانه علیه ایران است. شکی نیست که دولت ترامپ، شاهزاده را در اقداماتش تشجیع کرده است».
برخی کارمندان شبکه به وال استریت ژورنال گفته‌اند، مدیریت شبکه مشی طرفداری از عربستان سعودی و ضدیت با ایران را تحمیل می‌کند. به گفتهٔ نگار مرتضوی، از کارمندان سابق شبکه، «عربستان سعودی به صورت نظام‌مند و بسیار مجدانه در راستایی جدید در فضای رسانه‌ای تلاش می‌کند، چون دنبال نفوذ و اعتبار است و حاضر است پول زیادی هم بابتش بپردازد.»
کارکنان و همکاران شبکه اینترنشنال
برخی از چهره‌ها و کارمندان سابق شبکه‌های من‌وتو، بی‌بی‌سی فارسی، صدای آمریکا، و یورونیوز در این شبکه حضور دارند. علی‌اصغر رمضانپور، حسین رسام، ماه‌منیر رحیمی، کاملیا انتخابی‌فرد، پانته‌آ مدیری، طناز خامه، آرمین خامنه، کامیار بهرنگ، پویا عزیزی، شراره عزیزی، علی مهتدی، امید کشتکار، الناز کیانی، سیما ثابت، فریبا صحرایی، سامان رسول‌پور و … از مجریان و دیگر عوامل اجرایی آن هستند.
نگار مرتضوی، محمد منظرپور، لیلی بازرگان، و میثم بهروش قبلاً همکار شبکه بودند.
شبکه تقریباً ۱۰۰ نفر را در استخدام دارد و بنا بر گفتهٔ یکی از کارکنان، حقوق آنان دو برابر مبلغی است که شبکه‌های رقیب (من‌وتو و بی‌بی‌سی) حاضرند بپردازند.
ایران اینترنشنال تعداد زیادی از ایرانیان مقیم خارج، از جمله فعالان حقوق بشر، را استخدام کرده‌است. به نوشتهٔ گاردین علنی شدن وابستگی شبکه از لحاظ مالی به عربستان سعودی، ممکن است خانواده‌های کارکنان شبکه که اکثراً تبعهٔ ایران هستند، را به خطر اندازد.
یکی از کارکنان شبکه به گاردین گفته است به او به‌دروغ گفته بودند که حتی یک ریال سعودی به این شبکه تزریق نمی‌شود. اگر او واقعیت ماجرا را از اول می‌دانست به شبکه نمی‌پیوست.
او ادامه می‌دهد که «می‌توانم بگویم که تلویزیون ایران اینترنشنال به سکویی برای دامن زدن به تعصبات قومی و فرقه‌گرایی مبدل شده است.»
یکی از کارمندان سابق شبکه گفت که کارکنان شبکه در مخمصه گیر افتاده‌اند: «تازه فهمیده‌اند که حقیقت ماجرا را به آن‌ها نگفته‌اند، که نمی‌دانستند حقوقشان را در واقع سعودی‌ها می‌پردازند. اما در عین حال نمی‌توانند فوراً استعفا دهند یا شغلشان را ترک کنند، چون طبق قراردادهایشان باید غرامت بپردازند. برخی هم برای ادامهٔ اقامت در لندن، به ویزای حمایت کارفرما، محتاج هستند.»
شبکه در پاسخ به ادعاهای گاردین، در بیانیه‌ای گفته است: «دی‌ام‌ای مدیا هرگونه ادعا مبنی‌بر درخواست بازپرداخت هزینه جابه‌جایی یا سایر هزینه‌ها از کارکنانش را تکذیب می‌کند. حقوق‌های پرداختی به کارکنان، منطبق بر استانداردهای بازار کار است»
منابع مالی ایران اینترنشنال
درباره منابع مالی ایران اینترنشنال، شفافیت کافی وجود ندارد. هرچند که رمضانپور، پیش از راه‌اندازی این شبکه لندنی درباره وابستگی‌های مالی ایران اینترنشنال گفته بود: «ما یک رسانه متعلق به بخش خصوصی هستیم. الان عمده رسانه‌های فارسی‌زبانی که در خارج از ایران فعالیت کرده و برای فارسی‌زبانان اقدام به پخش برنامه می‌کنند رسانه‌هایی هستند که به یکی از دولت‌ها و حکومت‌های خارجی وابسته هستند. ایران اینترنشنال‌نیوز اما این‌گونه نیست و به بخش خصوصی تعلق دارد.»
در معرفی این شبکه هم به این نکته تاکید شده که «ایران اینترنشنال» با سرمایه خصوصی اداره می‌شود.
هزینه‌های گزاف سعودی‌ها برای راه‌اندازی رسانه‌های فارسی زبان
البته این موضوع که یک سرمایه‌دار عربستانی بر روی یک تلویزیون به زبان فارسی «سرمایه‌گذاری» کند جای شگفتی ندارد. چرا که چندین سال است که شخصیت‌های عرب طرفدار عربستان پیشنهاد کردند که رژیم سعودی یک شبکه تلویزیونی ماهواره‌ای برای ایران راه‌اندازی کند. بعنوان مثال، در دسامبر ۲۰۱۵ محمد السلمی، روزنامه نگار عرب، در روزنامه الوطن که متعلق به عربستان سعودی است همین پیشنهاد را مطرح کرد.
قبل از آن نیز در اکتبر ۲۰۱۵روزنامه اینترنتی عربی ایلاف که در لندن منتشر می‌شود و متعلق به یک ثروتمند بانفوذ عربستان است، از کشورهای عرب منطقه خواست که منابع مالی لازم برای تأسیس یک شبکه تلویزیونی فارسی زبان را تأمین کنند. تحلیلگر اهل عربستان، آقای مبارک الدجین، در الوطن پیشنهاد کرده بود که تلویزیون کافی نیست، بلکه باید کارزار قوی از طریق شبکه‌های اجتماعی نیز توسط عربستان براه افتد.
جالب است بدانید که وبسایت العربیه از سال ۲۰۰۸ بخش فارسی‌زبان دارد و الشرق الاوسط، که به خاندان سلطنتی عربستان تعلق دارد هم از سال ۲۰۱۳ وبسایت فارسی خودش را راه‌اندازی کرده است.