مناطق دیدنی و گردشگری استان خراسان جنوبی

آشنایی با جاذبه های گردشگری خراسان جنوبی

خراسان جنوبی در شرق کشور واقع شده است و مرکز آن شهر بیرجند می باشد، تا سال ۱۳۸۳ استان خراسان جنوبی و خراسان شمالی و خراسان رضوی هر سه استان خراسان را تشکیل می دادند که در آن سال به سه استان جدا تبدیل شده است.این استان از نظر وسعت سومین استان کشور می باشد ۹۵ درصد وسعت این استان را عرصه‌های طبیعی در بر می‌گیرد که آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری بسیاری دارد. استان خراسان جنوبی، در مسیر محورهای ارتباطی استان‌های جنوبی ایران با مشهد قرار دارد.این استان رتبهٔ اول تولید محصولات باغی زرشک و عناب و رتبه دوم تولید زعفران و پنبه را در سطح ایران داراست.

خراسان جنوبی از شرق، با کشور افغانستان، از شمال به استان خراسان رضوی ، از غرب به استانهای یزد و کرمان و از جنوب با استان سیستان و بلوچستان همسایه است.

سنگ نگاره کال جنگال خراسان جنوبی

یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های گردشگری ثبت شده در استان خراسان جنوبی سنگ نگاره کال جنگال در ۵ کیلومتری جنوب شهر خوسف و متعلق به دوره اشکانی است که در بررسی‌های جدید ۱۴ سنگ نگاره در نزدیکی آن شناسایی شده‌است.سنگ نگاره کال جنگال شهرستان خوسف در بیرجند با قدمت چند هزار ساله خود شما را به عمق تاریخ می‌برد به طوری که شما در این مجموعه جدال شاهزاده هخامنشی با شیر را در سنگ نگاره های کال جنگال نظاره کنید.نقش‌های که بر روی سنگ نگاره‌ کال جنگال حک شده، صحنه مبارزه و جدال یک مرد پارتی بدون صلاح با شیر را نشان می‌دهد به همین دلیل نام این محل را کال جنگال نهاده‌اند، زیرا در گویش بیرجندی کال به معنی چال و گودی است و جنگال به معنی جنگجو عنوان می‌شود. مجموعه سنگ نگاره‌های کال جنگال یکی از آثار طبیعی شهرستان خوسف به شمار می‌رود که ۱۱ کتیبه مختلف یک تا ۱۳ سطری را گه در نقاط مختلف در پراکنده شدند را در خود جای داده است.این سنگ نگاره‌ها در ۵ کیلومتری شهر خوسف در دو طرف دره‌ای به نام کال جنگال در دل کوه رچ که از قله‌های رشته‌کوه باقران است قرار دارد. در سنگ نگاره‌های کال جنگال عکس‌ها و نوشته‌هایی را می‌بینید که به زبان پهلوی است و سه نقش دارد.

آبشار چهارده خراسان جنوبی

آبشارهای چهارده در مسیر کوهنوردی قله باقران در جنوب شهرستان بیرجند واقع شده و از حدود هشتاد آبشار کوچک و بزرگ متفاوت تشکیل شده است که مسیری مناسب جهت آبشار نوردی و سنگنوردی به حساب می آید. وجود این همه آب در کنار کویر گوارایی و خنکی آن، نظر هر بیننده ای را جلب می کند. لازم به ذکر است که در نزدیکی روستای چارده پایین نیز آبشار کوچکی در کنار یک امامزاده قدیمی به نام سلطان شیخ حسین واقع گشته که محل تجمع و استراحت خانواده ها است و برای دسترسی به آبشارهای اصلی چارده نیاز به دو ساعت کوهنوردی و گذشتن از موانع سخت است. چارده نام روستایی است که در پنج کیلومتری جنوب شهر بیرجند واقع شده و از انتهای خیابان غفاری و پس از گذشتن از یک مجتمع دانشگاهی، قابل دسترسی است. این روستای کوچک محل عبور کوهنوردان و عاشقان طبیعت جهت دسترسی ارتفاعات باقران است. باقران، نام قله و رشته کوهی است که از غرب به شرق کشیده شده و همچون دیواره ای مستحکم شهرستان بیرجند را احاطه کرده است. این رشته کوه از چشمه سارها و قلعه های زیادی تشکیل شده و تاریخی کهن دارد. نام دیگر این قله، النگ آتش است.

آبشار گیوک خراسان جنوبی

آبشار گیوک بیرجند در موقعیت جغرافیایی E590736 N324728 در استان خراسان جنوبی واقع است. این آبشار در انتهای دره ای سرسبز واقع شده و در سال های اخیر به دلیل ایجاد سد گیوک از زیبایی آن کاسته شده است ولی هنوز هم میعادگاه صدها علاقمند به طبیعت در ماه های مناسب سال است. برای دسترسی به این آبشار از ابتدای جاده بیرجند به خوسف و در کنار شهرک صنعتی، مسیری فرعی به سمت جنوب واقع شده که پس از گذشتن از روستاهای دهنو، زینی و نوکند، به گیوک منتهی می شود. این محل دارای سد و آبشاری زیباست که با تابلوهایی مشخص شده است. آبشار گیوک در نزدیکی روستای گیوک در پنج کیلومتری جاده بیرجند به کرمان واقع است. این محل دارای سد و آبشاری زیباست که با تابلوهایی مشخص شده است. باغات زرشک، بادام، توت، انگور و زردآلو در این مسیر خودنمایی می کنند.

آبگرم معدنی فردوس خراسان جنوبی

آبگرم معدنی فردوس از جمله جاذبه ها و قابلیت های گردشگری و با اهمیت شهر فردوس است ،که با خواص طبی و درمانی اعجاب انگیز، سالانه پذیرای تعداد بی شماری از گردشگران داخلی و خارجی بوده و از موقعیت مناسبی در منطقه برخوردار است. از جمله مزایای آب درمانی درآبگرم معدنی هلال فردوس می توان به: درمان امراض جلدی و کبدی، دردهای مفصلی و عصبی، اتصاع عروق، پیشگیری از رسوب سنگ درکلیه، درمان بیماری های رماتیسمی، افزایش سوخت و سازبافت ها، کاهش درد و رفع گرفتگی عضلات، افزایش دامنه حرکتی اندام ها، بهبود دردهای ناحیه ستون فقرات و دیسک کمر و پیشگیری از ایجاد انحراف در ستون فقرات اشاره کرد که همین امر باعث افزایش روز افزون مراجعین به این مجتمع شده است.

آرامگاه ابن حسام خوسفی خراسان جنوبی

آرامگاه ابن حسام خوسفی،محل دفن ابن حسام خوسفی، شاعر سده نهم هجری در خوسف استان خراسان جنوبی است. این بنا بر روی تپه ای سنگی قرار دارد که اطراف آن را مراتع و مزارع سرسبز می‌پوشاند. این آرامگاه برای اولین بار در سال ۹۲۰ قمری ساخته شده و آخرین مرمت آن طبق محتوای اشعار سروده شده سردر ورودی آرامگاه ، با احتساب حروف ابجد سال ۱۲۹۲ هجری قمری بوده‌است.بنا دارای نقشه چلیپایی شکل و پوشش گنبدی است و در سه جهت، سه طاق نما با قوس جناقی دارد.با اینکه این بنا در اواخر دوره صفویه ساخته شده ، اما به خاطر تغییراتی که در دوره قاجار در آن بوجود آمده ، قدمت آن را قاجار حساب میکنند.

آرامگاه بزرگمهر قاینی خراسان جنوبی

آرامگاه بزرگمهر قائنی در فاصله چهار کیلومتری جنوب غربی شهر قائن و در دامنه کوهی موسوم به کوه ابوذر قرار دارد. بنای مقبره از بناهای قرن ششم و هفتم هجری است به فرم چلیپایی و با معماریی بسیار زیبا ساخته شده‌است. مصالح اصلی در ساخت بنا سنگ گچ و آجر است.درخت بنه ۷۰۰ ساله ای نیز در کنار این مقبره وجود دارد که به زیبایی اثر افزوده است.

ارگ کلاه فرنگی بیرجند خراسان جنوبی

کلاه فرنگی در ابتدا شامل دو بادگیر در دو سو بوده، که در راستای بازسازی حذف شده است. این ارگ تاریخی به شکل شش ضلعى و در رأس به شکل مخروط و به رنگ سفید در آمده است. این بنای تاریخی در زمان های گذشته مقر حکومتی بوده و به جای مانده از اواخر دوره زندیه و اویل دوره قاجار می باشد. عمارت ارگ دارای فرم زیگوراتی و شش اشکوبه بوده، و دارای چند بخش مهم می باشد؛ بخش همکف این بنا دارای کاملترین نقشه و فضا سازی بوده و دارای جایگاه ویژه ای در این بنا می باشد. فضای وروی بنا نیز در طبقه همکف قرار گرفته و دارای چند قوس و طاقهایی چشمگیر است.

آرامگاه حکیم نزاری خراسان جنوبی

مقبره ی شاعر بزرگ سعدالدین نزاری مشهور به حکیم نزاری در شهر بیرجند واقع شده است. این شاعر بزرگ که از طرفداران فرقه اسماعیلیه بود، در دهه هفتم هجری می زیست. سعدالدین نزاری متولد روستای فوداج از توابع شهرستان بیرجند است. جامی که خود از شاعران معروف است بر این باور بود که برخی از اشعار حافظ متأثر از اشعار حکیم نزاری سروده شده است و در حقیقت باور جامی بر این است که حافظ شیرازی پیرو سعدالدین نزاری بوده است. در اشعار نزاری مفاهیم فلسفی، علمی، دینی و صوفی قابل رؤیت است.

سعدالدین نزاری تحصیلاتش را در قاین و بیرجند گذراند و سپس به منظور مطالعه ادبیات و فلسفه عازم قهستان شد. وی در همان دوران جوانی مشغول به کار و کسب تجربه بود. نزاری در سال ۶۷۸ هجری قمری حاصل تجارب خود را در کتابی به نام سفرنامه به نمایش گذاشت. حکیم نزاری در اواخر عمرش از اجتماع فاصله گرد و در تنهایی خودش به کار کشاورزی مشغول شد. مقبره حکیم نزاری در بافت قدیمی شهر بیرجند و به دلیل شهرتی که داشت در خیابانی به نام خودش یعنی خیابان حکیم نزاری واقع شده است. مقبره حکیم سعدالدین نزاری در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

روستای ماخونیک خراسان جنوبی

روستای ماخونیک، یکی از ۷ روستایی شگفت انگیز جهان می باشد که به شهر لی لی پوت ها معروف است، دلیل معروفیت این روستا به شهر لی لی پوت ها این است که مردم این روستا خیلی قد کوتاه هستند و برای وارد شدن به خونه های آن ها باید دولا شد.یکی دیگر از جذابیت های مردم این روستا فرهنگ و آداب و رسوم خاص این مردم است که باعث جذب گردشگران بسیاری شده است.مردم این روستا تا ۵۰ سال پیش چای نمی نوشیدند، گوشت نمی خوردند، شکار نمی کردند و سیگار هم نمی کشیدند.

روستای نایبند خراسان جنوبی

روستای نایبند که در استان خراسان جنوبی واقع شده است به ماسوله کویر شهرت دارد و جهانگردی نیست که زیبایی های این روستای تاریخی را تحسین نکرده باشد، نایبند در دامنه کوهستان و مشرف بر دشت های بی انتها و در جنوب طبس شرق طبس واقع شده است.

بند عمر شاه خراسان جنوبی

بند عمر شاه در فاصله ۲ کیلومتری جنوب غرب بیرجند در مسیر رودخانه ای فصلی در میان رشته کوه باقران واقع شده است.این بند مربوط به دوره ی قاجار می باشد و با هدف ذخیره آب و جلوگیری از بروز سیلاب ها با مصالح آجری، سنگ و ملات ساروج محلی ساخته شده است.ساختمان این سد هم قوسی و هم پایه ای محسوب می شود، طول تاج آن ۲۷ متر و عرض آن ۴ الی ۶ متر می باشد و ارتفاع دیواره آن ۱۳ متر مربع است.

روستای ازمیغان خراسان جنوبی

روستای ازمیغان یکی از جذاب ترین روستاهای توریستی طبس است که به زبان محلی به جایی گفته می شود که برای خوشگذرانی افراد لا بوده است.تلفیق جذاب درخت های خرما و شالیزار در این روستا ملموس ترین جذابیت آن می باشد، روستای ازمیغان با قرار گیری در دره ای کم عمق از ابتدای روستا تا انتهای آن آب جاری است که دلیل کشت برنج و شالیزارهای موجود در آن به همین دلیل می باشد.

ارگ طبس خراسان جنوبی

ویرانه های تاریخی موجود در طبس که مربوط به هزار سال پیش می باشد به ارگ طبس معروف است و این شهر تاریخی به عنوان قلعه ای تاریخی همیشه معروف بوده است.این ارگ تاریخ در گذشته میزبان افراد مختلفی بوده است که در سفرنامه های این افراد نیز اسم این ارگ کهن آمده است.

مسجد جامع قاین خراسان جنوبی

مسجد جامع قاین بنایی است بسیار قدیمی است که با گذشت ۱۱۰۰ سال هچنان این بنا بلندترین عمارت قاین است. که یکی دیگر از دیدنی های استان خراسان جنوبی می باشد.

قلعه بیرجند خراسان جنوبی

قلعه بیرجند، قلعه ته ده و پایین شهر از دیگر نام های این قلعه زیبا می باشد، قلعه بیرجند از بزرگترین و قدیمی ترین بنای تاریخی بیرجند نیز به شمار می رود.قلعه بیرجند بر بلندترین نقطه غربی تپه ماهورهای شهر بیرجند قرار دارد و در دوره ی صفویه ساخته شده است و در زمان احداث آن هسته اولیه شهر بیرجند بوده است.قلعه بیرجند مکانی برای حضور نگهبانان شهر بوده است و اهالی شهر در آن ساکن نبوده اند.

رودخانه نمک (کال نمک) خراسان جنوبی

رودخانه نمک که به «کال نمک» معروف است جاذبه ای بکر و دیدنی است به ویژه برای علاقه مندان به عکاسی. این رودخانه دائمی که در دل کویر واقع شده است با بلورهای نمک با اشکال جالب تخم مرغی پوشیده شده و منظره ای دیدنی را پدید آورده است. نمکی که از این منطقه به دست می آید کاملا طبیعی و دست ساز طبیعت می باشد.به دلیل نداشتن تابلو های راهنمای مسیر، همراهی راهنما الزامی می باشد.

باغ گلشن خراسان جنوبی

اگر در فصل بهار قصد سفر به شهر طبس را داشتید بهترین زمان مناسب برای دیدار از باغ باشکوه گلشن می باشد که از مهم ترین باغ های ایرانی به شمار می رود. این باغ که متعلق به دوران زند و قاجار می باشد توسط میرحسن خان، از خان های منصوب طبس، ساخته شده است.

جالب است بدانید که این باغ زیبا در میان دو کویر نمک زار دشت لوت و دشت کویر واقع شده است و به دلیل کیفیت آب این منطقه آبشار و استخرهای طبیعی زیبایی با تزیین چمنزارهای سرسبز پدید آمده است. دیدن درختان کهن سال نخل و انواع درختان میوه و به مشام رسیدن رایحه ی دلپذیر گل های رز و ختمی از شگفتی های این منطقه ی واحه گونه می باشد.طراحی جالب این باغ بر اساس نمونه چهارباغ و برگرفته از آیات قرانی درباره بهشت است که دو نهر در آن همدیگر را قطع می ‌کنند. همچنین طبیعت سبز آن به صورت شطرنجی طراحی و کشت شده است. شهرت این باغ با نقل قول از جهانگران سوئدی و فرانسوی همچون « سون‌ هدین» سوئدی و «آندره‌ گدار» فرانسوی جهانی شده است.

روستای خرو خراسان جنوبی

روستایی واقع شده در منطقه ای کوهستانی که طبیعت زیبا و بکر آن قصد مناسبی برای دوست داران طبیعت می باشد. از جمله دیدنی های این روستا می توان به قلعه دفاعی خرو متعلق به دوره صفوی، طاق شاه‌عباسی، چشمه آب‌گرم معدنی مرتضی‌علی، چشمه جعفری، درخت سرو کهن سال و خانه گبر اشاره کرد که جاذبه های تاریخی و طبیعی را در خود جای داده است. سرو کهن روستای خرو عمری هزار ساله دارد که از میراث‌ طبیعی طبس بشمار می رود.

طاق شاه عباس خراسان جنوبی

برای رسیدن به آبگرم مرتضی علی و طاق شاه عباس باید از روستای توریستی خرو که در ۲۰ کیلومتری شرق طبس قرار دارد بگذرید تا وارد دهانه دره ای شوید. جاده رسیدن به این روستا آسفالت می باشد و در این روستا محل اقامت یک یا چند روز نیز وجود دارد.برای رسیدن به چشمه آب گرم مرتضی علی باید مسیری حدود ۵ کیلومتر را طی کنید که بیشتر آن از میان آب می گذرد.

در پشت سر گذاشتن این مسیر هیجان انگیز در دوطرف راه دیواره های بلندی دیده می شوند که بر روی آنها حفره های کوچک و بزرگی با نظم خاصی پدید آمده است که «خانه گبر» نامیده می شوند؛ که برخی از آنها چشمه های آب جوشان هستند و بزرگترین شان به حمام مرتضی علی شهرت پیدا کرده است. قدمت هرکدام ازین حفره ها به دوران ساسانی برمی گردد. چشمه مرتضی علی نمونه ای بی نظیری می باشد که همزمان دو چشمه آب سرد و گرم را تشکیل می دهد و شما می توانید تفاوت دمایی ۱۰ درجه را با قدم زمان در میان این دو چشمه احساس کنید.

کمی بالاتر از این چشمه دره بسته ای دیده می شود که با جاری شدن چشمه های کوچکی به صورت نواری از دو طرف دره منظره ی چشم نوازی را شاهد خواهید بود. در ادامه این مسیر به طاق زیبای شاه عباسی می رسید که بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد و معتقدند که سنگ نگاره‌های بزکوهی که بر آن حک شده اند، نمادی از درخواست فراوانی آب، زایندگی و فراوانی نعمت است. عده ای هم این بزها را نمادی از فرشتگانی می دانند که برای نگهبانی آب، افزایش و فراوانی نعمت بر دیواره‌های طاق دعا می کنند.

کال جنی – دره جن خراسان جنوبی

کال جنی یا دره جن ها دره ای زیبا و حیرت انگیز می باشد که در شمال طبس و در اطراف روستای ازمیغان و در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده است و ۳۵ کیلومتر با شهرستان طبس فاصله دارد.محلی ها این دره را محل زندگی ارواح و جنیان می دانند.برای رسیدن به داخل دره حتما باید به مسیر آشنایی داشته باشید. دره دارای دیواره های بلند و پرشیب است که وارد شدن به آن می تواند خطراتی به همراه داشته باشد.

وجود تونل ها و خانه هایی بنام «خانه گبر» در دل دیواره ها که برای سکنای درویشان و صوفیان زمان خود ساخته شده است از دیگر جذابیتهای این دره است که احتمالا به دوران ساسانیان بازمی گردد. پس از جدا شدن از جاده آسفالت و دو راهی استخر شاعر و طی حدود ۵ کیلومتر جاده خاکی به دره ای خواهید رسید که از دو مسیر می توان وارد آن شد. یکی انتهای جاده خاکی که به واقع ابتدای این دره می باشد و متصل به کوه است و دیگری میانه های این جاده خاکی که می توان از طریق یک شکاف ایجاد شده بوسیله فرسایش به درون دره راه یافت. ما راه ابتدایی را توصیه می کنیم.

کاروانسرای کلمرد خراسان جنوبی

کاروانسرایی در کنار جاده ای کم تردد که شکوه و تنهایی خاصی دارد. از ویژگی های این کاروانسرا می توان به یکسان بودن ارتفاع آن در دور تا دور بنا اشاره کرد. و پشت بامی که با آجر فرش شده و زیبایی خاصی به آن بخشیده است. و اما در کنار این بنا شاهد کاروانسرای قدیمی کلمرد خواهید بود که گذر زمان آن را از پا انداخته و تنها خرابه ای از آن بجا مانده است.هم اکنون کاروانسرای جدید را مرد چوپانی همراه با خانواده اش نگهداری می کنند که تا به امروز سالم و پابرجا مانده است.

کاروانسرایی در کنار جاده ای کم تردد که شکوه و تنهایی خاصی دارد. از ویژگی های این کاروانسرا می توان به یکسان بودن ارتفاع آن در دور تا دور بنا اشاره کرد. و پشت بامی که با آجر فرش شده و زیبایی خاصی به آن بخشیده است. و اما در کنار این بنا شاهد کاروانسرای قدیمی کلمرد خواهید بود که گذر زمان آن را از پا انداخته و تنها خرابه ای از آن بجا مانده است.هم اکنون کاروانسرای جدید را مرد چوپانی همراه با خانواده اش نگهداری می کنند که تا به امروز سالم و پابرجا مانده است. البته تا ۱۵ سال قبل که این مسیر پر رفت و آمد بود کاروانسرا محل اقامت مسافرانی بو که مسیر جنوب کشور به شرق و شمال و بالعکس را طی می کردند.

بیشتر بخوانید:

آشنایی با مناطق دیدنی و تفریحی بابلسر

مناطق دیدنی و زیبای ماسال در گیلان

مناطق دیدنی و تاریخی قوچان

گردآوری توسط بخش گردشگری

مجله دلگرم