لزوم تزریق ب ث ژ برای کودکان و بزرگسالان

موارد تزریق ب ث ژ

تزریق ب ث ژ برای پیشگیری و مبارزه با سل با توجه به شرایط برای نوزادان یا بزرگسالان تجویز می‌شود. همچنین این واکسن برای درمان سرطان مثانه هم استفاده می‌شود. در میان کودکان، این واکسن مانع از عفونت حدود ۲۰ درصد از آنان می‌شود و در میان کسانی که به این باکتری آلوده شده‌اند نیز این واکسن به نیمی از آنان کمک می‌کند تا بیماری در آنان ایجاد نشود. در کشورهایی که بیماری سل شایع است یک دوز در نوزادان سالم توصیه می‌شود که بهتر است تا حد ممکن زمان تجویز آن به زمان تولد نزدیک باشد.

علوه بر این بزرگسالانی که سل ندارند و قبلاً واکسینه نشده‌اند اما اغلب در معرض بیماری سل مقاوم در برابر دارو قرار دارند ممکن است واکسینه شوند.

تزریق ب ث ژ و مکانیسم اثر آن

واکسن BCG فرآورده زنده و ضعیف شده از کشت باسیل Calmette & Guerin سوش Mycobacterium bovis است که با ایمن سازی فعال، احتمال بروز عوارض شدید سل اولیه را در کودکان کاهش می دهد. مکانیسم دقیق ضد تومور این واکسن معلوم نیست، اگر چه مکانیسم های موضعی التهابی و ایمنی پیشنهاد شده است. تاثیر ایمونوتراپی ممکن است با پاسخ حساسیت تاخیری به واکسن ب ث ژ مرتبط باشد.

عوارض جانبی تزریق ب ث ژ

تب، بی اشتهائی، درد عضلانی، درد عصبی، عفونت منتشر سل، لنفادنوپاتی، زخم در محل مایه کوبی، واکنش های لوپوئید، آنافیلاکسی از جمله عوارض جانبی واکسن BCG می باشند.

بعد از تزریق واکسن ب ث ژ واکنشی در محل تزریق بدین صورت ایجاد می گردد. در حدود سومین هفته بعد از تزریق، در محل تزریق، برجستگی پیدا می شود که به تدریج بزرگ و قرمز رنگ می شود. سپس قاعدۀ برجستگی، سفت و پوست روی آن قرمز و شفاف و نازک می شود و هالۀ قرمزی دور آن پیدا می شود.

بعد از آن رنگ سرخ برجستگی به تدریج تیره می گردد و تبدیل به تاول چرکی می شود. پوست روی تاول به تدریج نازک و بالاخره سوراخ می شود و ترشحات داخل آن خارج می گردد.

بعد از سه هفته دیگر روی زخم دَله بسته می شود. چند هفتۀ بعد دلمۀ روی زخم خود به خود می افتد و جوشگاه فرو رفته ای در محل آن باقی می ماند. این جوشگاه نیز بعد از مدت ها صاف می شود، ولی جای واکسن همیشه مشخص خواهد بود.

موارد منع تزریق ب ث ژ

این واکسن در افراد دارای آزمون مثبت توبرکولین، افراد HIV مثبت بدون علامت، بیماران مبتلا به نقص ایمنی، بیماران تحت درمان با استروئیدها و سایر داروهای کاهنده سیستم ایمنی نباید مصرف شود.

همچنین در درمان کارسینومای موضعی مثانه، این فرآورده را نباید برای بیماران مبتلا به بیماری های تب دار، عفونت های ادراری، وجود خون در ادرار، خونریزی مخاطی و عفونت سل فعال بکار برد.

هشدارها در مورد تزریق ب ث ژ

1. این واکسن از راه داخل وریدی، زیرجلدی یا داخل جلدی نباید تزریق گردد. تزریق در عضله دلتوئید و از راه پوستی استفاده شود.

2. در موارد تماس کودکان واکسینه شده با افراد مبتلا به سل فعال احتیاط لازم بعمل آید.

3. بین انجام بیوپسی، جراحی برداشت تومور، کاتتریزاسیون ترومانیک و مصرف داخل مثانه ای این واکسن باید 7 – 14 روز فاصله باشد.

تداخل های دارویی تزریق ب ث ژ

داروهای ضد میکروبی، داروهای کاهنده سیستم ایمنی، گلوکوکورتیکوئیدها و پرتو درمانی ممکن است در ایجاد پاسخ مناسب ایمنی مداخله کند.

واکسیناسیون با BCG می تواند حذف تئوفیلین را کاهش و بنابراین نیمه عمر آن را افزایش دهد.

نکات قابل توصیه در رابطه با تزریق ب ث ژ

1. از آنجائی که این واکسن حاوی باکتری زنده می باشد، رعایت اصول اسپتیک ضروری است.

2. قبل از تجویز، احتمال واکنش های آلرژیک بررسی شود.

3. شدت و مدت واکنش موضعی به عمق تزریق و تفاوت های فردی بستگی دارد. اولین واکنش پوستی معمولاً بین 10 – 14 روز به صورت پاپول های قرمز کوچک در محل تزریق ظاهر می گردد. پاپول ها بعد از 4 – 6 هفته به بیشترین قطر خود (در حدود 3 میلی متر) می رسند و بعد از آن، پاپول ها پوسته پوسته و کوچک می شوند. 6 ماه بعد هیچ اثر قابل رویتی از واکسیناسیون وجود نخواهد داشت.

4. واکسیناسیون فقط در مورد افراد با آزمون منفی توبرکولین توصیه می شود. در غیر اینصورت واکسیناسیون افراد با حساسیت بالا به آنتی ژن های مایکوباکتریومی می تواند منجر به بروز واکنش های حساسیتی مثل تب، بی اشتهائی، درد عضلانی و درد عصبی شود که تا چند روز ادامه می یابد.

5. گهگاهی در کودکان لنفادنوپاتی غده لنفاوی اطراف موضع تزریق مشاهده می شود که خودبخود برطرف می شوند.

6. متوسط مدت زمان پاسخ به درمان در کارسینومای مثانه بیشتر از 48 ماه بعد از شروع درمان با این واکسن می باشد.

7. در مصرف داخل مثانه ای، بیمار 4 ساعت قبل از تجویز دارو از نوشیدن مایعات باید خودداری کند و مثانه خود را قبل از مصرف دارو تخلیه نماید. بیمار باید دارو را در مثانه برای 2 ساعت حفظ نماید.

8. آمپول های واکسن باید در دمای 2 – 8 درجه سانتیگراد و به دور از نور نگهداری شود. بعد از انقضای تاریخ مصرف، واکسن را نباید مصرف کرد. آمپول های رقیق شده را باید در یخچال نگهداری و طی 2 ساعت مصرف کرد.

بیشتر بخوانید:

همه چیز در مورد تزریق ب ث ژ داخل مثانه

راههای تشخیص و پیشگیری انتقال بیماری سل گاوی + ویدیو

بیماری سل (پیشگیری و درمان)

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم