همه چیز در مورد عفونت گوش
عفونت گوش به علت عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی‌ِ اثرگذار روی گوش میانی (قسمت‌هایی از گوش که در پشت پرده‌ی گوش قرار دارند) بروز می‌کند. این بیماری شایع، با التهاب و تجمع مایعات در گوش میانی همراه است و ممکن است بسیار دردناک باشد. عفونت گوش به دو دسته‌ی حاد و مزمن تقسیم می‌شود. دوره‌ی عفونت حاد گوش، کوتاه اما دردناک است. عفونت‌های مزمن گوش به دفعات مکرر بروز می‌کنند یا اصلا رفع نمی‌شوند. این نوع عفونت‌های مزمن ممکن است صدماتی دائمی به گوش میانی و داخلی وارد کنند.
عفونت گوش، عمدتا در قسمت میانی گوش رخ می دهد ؛ گوش میانی، توسط عفونت ضعیف می شود و این باعث می شود تا گوش به وسیله مخاط یا مایع در پشت پرده گوش ،مسدود شود و اتفاق بر حس شنوایی فرد تاثیر می گذارد. چرک گوش به علت آلرژی غذایی، مشکلات تنفسی فوقانی، آلرژی زیست محیطی، ژنتیک، آسیب های داخلی و کمبود های تغذیه ای ایجاد می شود.
انواع عفونت گوش
1- عفونت گوش خارجی
عفونت گوش خارجی در افراد شناگر و کارگرانی که در کارگاه هایی کار می کنند که دارای براده های منتشر در هوا هستند، شایع تر است. علت عفونت گوش می تواند باکتریایی، ویروسی و یا قارچی باشد. از آنجا که عفونت گوش خارجی در افراد شناگر شایع است، به آن بیماری گوش شناگر هم می گویند.
علائم عفونت گوش خارجی شامل احساس درد گوش و یا اطراف مجرای گوش، تب، احساس ناخوشی، التهاب غدد لنفاوی اطراف گوش و اختلال شنوایی به صورت خفیف و خارش و سوزش گوش است.افرادی که شنا می کنند و یا با وسیله ای مجرای گوش را تحریک می کنند، بیشتر در معرض خطر عفونت گوش خارجی هستند. برای درمان عفونت گوش خارجی باید از آنتی بیوتیک مناسب با تجویز پزشک متخصص استفاده شود.
2- عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی خطرناک تر از عفونت گوش بیرونی است، زیرا می تواند سبب پارگی پرده صماخ و کری گردد و یا اینکه عفونت حاصله به طرف گوش داخلی و مغز منتقل شود.
علائم عفونت گوش میانی شامل تب ولرز، درد شدید و ضرباندار در گوش به ویژه در شب ها، کاهش شنوایی و خروج ترشحات زرد یا متمایل به سیاه از گوش و پارگی پرده صماخ از علائم عفونت گوش میانی است. عفونت گوش میانی می تواند از راه عفونت گلو به گوش راه یابد و یا از راه خون (در سرخک، مخملک، تیفوس وعفونت خون) و یا از طریق دستکاری مجرای گوش بیرونی توسط فرد رخ دهد. لذا در صورت عفونت گلو و سینوزیت هر چه سریع تر آنها را درمان کنید، زیرا عفونت های گلو و سینوس ها توسط شیپور استاش به گوش میانی رفته و سبب عفونت حاد یا مزمن گوش می شوند.
درمان عفونت گوش میانی از طریق آنتی بیوتیک (پس از آنتی بیوگرام از ترشحات گوش) و قطره های گوش و مسکن می توان به درمان آن پرداخت. ر صورتی که استخوانچه های گوش میانی دچار عفونت شوند، خروج ترشحات چرکی بدبو از مجرای گوش به همراه کاهش شنوایی رخ می دهد که درمان با چرک خشک کن (آنتی بیوتیک) و در بیشتر موارد جراحی ضرورت دارد.
اگر عفونت گوش میانی ادامه داشته باشد، پرده صماخ فرصت ترمیم و بسته شدن را پیدا نمی‌کند و در نتیجه فرد دچار عفونت مزمن گوش میانی می‌شود.
3- عفونت گوش درونی
عفونت گوش درونی بیشتر مربوط می شود به اختلالات دهلیزی و حلزونی گوش داخلی همراه با اختلالات تعادل و شنوایی که بسیار تخصصی است.
علل عفونت گوش
عفونت گوش زمانی بروز می‌کند که قسمتی از گوش به نام «شیپور استاش» متورم یا مسدود شده باشد و مایعاتی در گوش میانی جمع شده باشد. شیپور استاش به لوله‌های کوچکی گفته می‌شود که از هردو گوش مستقیما به پشت گلو راه دارند. علل انسداد شیپور استاش عبارتند از:
-
آلرژی‌ها؛ -
سرماخوردگی؛ -
عفونت‌های سینوسی؛ -
مخاط اضافی؛ -
کشیدن سیگار؛ -
عفونت و تورم آدنوئید یا همان لوزه سوم (بافتی در نزدیکی لوزه‌ها که باکتری‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا را به دام می‌اندازد)؛ -
تغییرات فشار هوا.
علائم عفونت گوش در نوزادان
-
نا‌توانی در سخن گفتن: بخشی از کودکان مبتلابه عفونت گوش به دلیل کم شنوایی کمتر صحبت می‌کنند. -
مشکلات در زندگی: معمولاً کودکان مبتلابه این بیماری، دچار مشکلاتی در تغذیه، خواب یا حتی بازی کردن هستند. -
شکایت از درد: ممکن است از درد زیاد در گوش یا سر شکایت کنند. -
تب: کودک مبتلابه عفونت گوش ممکن است تب داشته باشد. -
از دست دادن شنوایی (موقت) معمولاً برای درصد کمی از کودکان مبتلا رخ می‌دهد. -
به تمام این علائم، مشکلات اندام‌های تنفسی فوقانی مانند آبریزش بینی، سوزش بینی، سرفه‌های مکرر و… را نیز اضافه کنید.
علائم عفونت گوش در بزرگ‌سالان
-
اختلال شنوایی: معمولاً افرادی که به این بیماری مبتلا هستند کم شنوایی را تجربه می‌کنند. -
درد گوش: این مورد از ابتدایی‌ترین و معمول‌ترین علائم عفونت گوش است. -
تهوع و استفراغ: درصد کمی از مبتلایان حالت تهوع دارند و استفراغ می‌کنند. -
سرماخوردگی: این مورد نیز یکی از معمول‌ترین علائم عفونت گوش است. -
سردرد: سردرد نیز مشکلی است که به دنبال عفونت گوش دامن‌گیر افراد می‌شود.
عوارض جانبی عفونت گوش
یکی از عمده‌ترین نگرانی مبتلایان به این بیماری، عوارض جانبی آن است. عوارض عفونت گوش عبارت‌اند از:
اختلال شنوایی
کم شنوایی یا اختلال در شنیدن یکی از عمده‌ترین و شایع‌ترین عوارض عفونت گوش است که معمولاً بعد از بهبود این بیماری از بین می‌رود و فقط در موارد حاد، با آسیب به گوش میانی باقی می‌ماند.
ایجاد اختلال در مهارت‌های گفتاری نوزادان
عفونت گوش در نوزادانی که دچار اختلال شنوایی شده‌اند باعث تأخیر در آموختن مهارت‌های اجتماعی و سخنوری آن‌هامی‌شود. این موضوع می‌تواند مشکلاتی را برای زبان و تکلم نوزادان به وجود بیاورد.
متاستاز عفونت
اگر این بیماری به‌خوبی درمان نشود، عفونت گوش می‌تواندعلاوه بر گوش‌درد به سایر اندام‌ها گسترش یابد و آنها را نیز درگیر سازد. همچنین امکان گسترش عفونت به جمجمه، مغز و بافت‌های مننژیت مغز در این حالت وجود دارد.
پارگی پرده گوش
علی‌الخصوص در کودکان هنگام عفونت، به علت تجمع مایع پشت پرده‌ی گوش و ایجاد فشار، امکان پارگی پرده‌ی گوش وجود دارد.
تشخیص عفونت گوش
معمولا پزشک بر اساس توضیحات بیمار و با وسیله ای به نام اتوسکوپ می تواند عفونت گوش را تشخیص دهد. ممکن است موارد زیر را مشاهده کند:
-
قرمزی، حباب‌های هوا یا مایعات چرک‌مانند در گوش میانی؛ -
ترشح مایعات از گوش میانی؛ -
سوراخ در پرده‌ی گوش؛ -
وَرم یا تخریب پرده‌ی گوش.
چنانچه عفونت در مرحله‌ی پیشرفته باشد، پزشک معالج ممکن است از مایع داخل گوش نمونه‌برداری کند تا تشخیص بدهد که آیا بیمار به انواع خاصی از باکتری‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها آلوده شده است یا نه. همچنین پزشک معالج ممکن است سی‌تی اسکن از سر را تجویز کند تا ببیند که آیا عفونت از گوش میانی فراتر رفته است یا خیر. درنهایت، شاید بیمار به‌ویژه درصورت ابتلا به عفونت مزمن گوش به انجام تست شنوایی نیاز پیدا کند.
درمان عفونت گوش
-
کمپرس گرم: کمپرس گرم و مرطوب (مثل حوله گرم و نمدار) را روی گوشتان قرار دهید تا درد آن کم شود. -
داروهای مسکن: استامینوفن و ایبوپروفن را برای کاهش درد می توانید مصرف کنید. داروی آسپیرین هرگز به نوزاد و یا کودک ندهید. -
قطره گوش: این قطره ها را برای کودکان زیر دو سال استفاده نکنید و بیشتر از مقداری که پزشک تجویز کرده، در گوشتان نریزید. -
لوله های گوش: اگر کودکتان دچار عفونت گوش به همراه ترشحات شد، پزشک ممکن است مایع را از گوش میانی بیرون بکشد. طی یک عمل جراحی سرپایی به نام Myringotomy، جراح یک سوراخ کوچک در پرده گوش ایجاد می کند که بتواند مایعات را از گوش میانی بیرون بکشد. برخی از این لوله ها شش ماه تا یک سال در گوش می مانند و سپس خود به خود می افتند، اما برخی دیگر از این لوله ها توسط جراح باید برداشته شوند.
دقت داشته باشید که از مصرف خودسرانه‌ی دارو بپرهیزید و چنانچه پس از مصرف دارو (البته طبق توصیه‌ی پزشک) بهبود پیدا نکردید، وضعیت‌تان را مجددا به اطلاع پزشک معالج برسانید تا درصورت نیاز برای‌تان آنتی‌بیوتیک تجویز کند. پزشک درصورت تشخیص علائم عفونت گوش در کودکان زیر دو سال نیز ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند. چنانچه آنتی‌بیوتیک دریافت کردید، حتما باید دوره‌ی درمان را بدون قطع خودسرانه‌ی دارو ادامه بدهید.
اما در مواردی که عفونت گوش با راهکارهای درمانی معمول برطرف نشود یا فرد در طول مدتی کوتاه به دفعات زیاد به عفونت گوش مبتلا شود، شاید انجام جراحی ضروری شود. اغلب اوقات، مایع جمع‌شده را به‌وسیله‌ی لوله‌هایی که در گوش کار گذاشته می‌شوند، تخلیه می‌کنند. در مواردی نیز که مشکل از آدنوئیدهای بزرگ‌شده باشد، جراحی برداشتن آدنوئید انجام خواهد شد.
پیامدهای عفونت گوش در درازمدت
عفونت‌های گوش به‌ندرت ممکن است مشکلات جدی در پی داشته باشند:
-
ناشنوایی؛ -
تأخیر گفتار در کودکان؛ -
ماستوئیدیت (عفونت استخوان ماستوئید در جمجمه)؛ -
مننژیت (عفونت باکتریایی غشاهای پوشاننده‌ی مغز و نخاع)؛ -
پارگی پرده‌ی گوش.
راهکارهای جلوگیری از عفونت گوش
احتمال ابتلا به عفونت گوش را می‌توان به کمک راهکارهای زیر تا حدودی کاهش داد:
-
شست‌وشوی مرتب دست‌ها؛ -
پرهیز از حضور در محیط‌های خیلی شلوغ؛ -
استفاده نکردن از پستانک در نوزادان و خردسالان؛ -
تغذیه‌ی کودک با شیر مادر؛ -
پرهیز از قرارگیری در معرض دود دست‌ِدوم (دودی که از سوختن تنباکو حاصل می‌شود، مانند دود سیگار)؛ -
انجام به‌‌موقع واکسیناسیون.
بیشتر بخوانید:
عفونت گوش خارجی : درمان های خانگی عفونت گوش شناگر
علل و درمان فوری عفونت گوش خرگوش
علائم و درمان عفونت گوش در نوزادان
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم