جاذبه های گردشگری نایین
نایین یکی از شهرهای کویری است که قدمتی دیرینه داشته و آثار فراوانی از معماری دوره های مختلف را در خود دارد. نایین در استان اصفهان و مرکز شهرستان نایین قرار دارد. این شهر در منطقه دشت کویر قرار گرفته‌است و آب و هوایی خشک دارد. قدمت نایین بیش از ۳۰۰۰ سال است و وجود مسجد جامع نایین که از لحاظ قدمت اولین یا دومین مسجد پابرجا در ایران است؛ شاهدی بر این مدعاست. علاوه بر زبان فارسی، بسیاری از مردم محلی به گویش نائینی هم صحبت می‌کنند که گویشی از زبان‌های ایرانی مرکزی است.
تاریخچه شهر نایین
نایین شهری است که از دیرباز محل تلاقی شاهراه های ارتباطی در کویر بوده و احداث کاروانسراهای متعددی در اطراف شهر هم به همین دلیل است. در شهر نایین علاوه بر تماشای بناهای کهن می توانید هنرمندان عباباف را در کارگاه های سنتی شان ببینید و بعد از گشت و گذار در میان دیدنی های شهر و البته خرید از عبابافان میراث دار، به کمک راهنماهای محلی با کمی رانندگی در اطراف شهر به یک کویر خوش آب و هوا برسید.
مناطق دیدنی و گردشگری نایین
۱- مسجد جامع نایین (مسجد علویان)
بنایی در شهر نایین وجود دارد که تلخی‌ها و شیرینی‌ها، جنگ‌ها و صلح‌ها و اشک‌ها و لبخندهای این شهر را از سرآغاز تا به امروز دیده است و با وجود گذشت این همه سال خم به ابرو نیاورده و همچنان باشکوه و مملو از غرور، قامت راست کرده است و نام پر ابهت آن، «مسجد جامع نایین» میباشد.
این مسجد از معدود مساجد اولیه‌ی دارای شبستانی‌ست که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده و صورت اولیه خود را تا امروز حفظ کرده است. ساختمان اولیه آن در قرن دوم هجری قمری ساخته شده که در حال حاضر قسمت زیادی از مسجد فعلی را تشکیل می‌دهد. لازم به ذکر است که بر اساس اسناد تاریخی یافت شده از این بنا، مسجد جامع نایین، از لحاظ قدمت اولین یا دومین مسجد پابرجا در ایران است.
۲- خانه تاریخی پیرنیا نایین
کویر همیشه با داشتن طبیعتی خشن و بی‌رحم، الهام بخش مردمان سخت کوش و خلاق کویرنشین بوده و مسبب اصلی پیدایش معماری‌هایی از جنس تلفیق هنر و هوش میباشد. یکی از شاهکار‌های این سبک از معماری که در قالب عمارتی باشکوه نقش بسته است، «خانه تاریخی پیرنا» میباشد.
این خانه زیبا که در نزدیکی مسجد جامع نایین آرمیده، میزبان یکی از عادل‌ترین نمایندگان شاهان صفوی بوده است و همچنین در دوره‌ی قاجار نیز خاندان پیرنیا در این خانه سکونت گزیدند و در نهایت، در سال ۱۳۴۳ خانه در اختیار وزرات فرهنگ و هنر قرار گرفت. لازم به ذکر است که خاندان پیرنیا، یکی از دودمان‌های مشهور ایرانی‌اند که آوازه‌ی آن‌ها و اقداماتشان در تاریخ نقش بسته است.
۳- نارین قلعه (قلعه نارنج) نایین
درست در دل کویر بنایی باشکوه قرار دارد که حکایت گره روزگارانی کهن است. نام این قلعه‌ی تاریخی «نارین قلعه» یا قلعه‌ی نارنج میباشد که گمانه زنی‌های فراوانی درباره‌ی قدمت آن وجود دارد؛ یک روایت افسانه‌ای حکایت از آن دارد، که این قلعه در زمان کیومرث ساخته شده و اولین انسان‌ها از راه آب و دریا به آن پا گذاشته‌اند! روایت دیگری وجود دارد که نارین قلعه را دژ سفید مشهور در شاهنامه می‌پندارد و …
جالب است بدانید که قدمت این قلعه با توجه به اسناد یافت شده به دوران پارت‌ها بازمی‌گردد و همچنین تاریخی‌ترین جاذبه‌ی این شهر مملو از رمز و راز به شمار می‌آید.
۴- قلعه محمدیه (عاشورگاه) نایین
در بلندای محلهی محمدیهی، قلعه‌ای باشکوه به همین نام قرار دارد که از هر کجای این محله قابل تشخیص است! این قلعه که در نزد مردمان خونگرم محلهی محمدیه به عاشورگاه نیز معروف است، در سالیان دور از مردم این شهر همچون نگینی با ارزش در برابر هجوم بیگانگان محافظت کرده و دست هر تجاوزگری را به خاک نایین کوتاه کرده است.
۵- بازار تاریخی نایین
از گذشتگان دور تا به امروز، بازارها یکی از مکان‌های مهم هر شهری محسوب می‌شوند که حس و حال پویایی و سرزندگی جامعه را به نمایش می‌گذارند؛ «بازار تاریخی نایین» نیز از این قبیل آثار محسوب می‌شود که با قدمت اولیه‌ی آن به دوران ایلخانان باز می‌گردد.
در میان تمامی حجره‌ها و کوچه پس کوچه‌های این بازار، دروازه‌ای باشکوه به نام «چهل دختران»، همچون سوگلی ارزشمندی در بین تمامی جاذبه‌های این بازار خودنمایی می‌کند.
۶- خانه تاریخی امامی نایین
خانه‌ای از جنس تاریخ درست در دل محلهی «کَلوان» قرار دارد که قدمت آن به دوران صفویه باز می‌گردد. نام این خانه‌ی تاریخی «امامی» میباشد که فراز و نشیب‌های فراوانی را به چشم خود دیده!
این عمارت که از بخش‌های مختلفی همچون حوضچه‌های فیروزه‌ای تشکیل شده، در دوران قاجار، خانه‌ی امام جمعه شهر نایین یعنی «خاندان امامی‌ها» و «محمد سعید امامی» به شمار می‌رفته است.
۷- خانه فاطمی‌ها در نایین
درست در گوشه‌ی بازارِ تاریخی نایین و در محلهی قدیمی اما با صفای نوآباد، عمارتی باشکوه به نام «خانه فاطمی‌ها» قرار دارد که جزو بناهای تاریخی شهر محسوب می‌شود. این عمارت زیبا متعلق به خاندان فاطمی‌ها درنائین بوده و ساخت آن مربوط و کمی قبل از دوره قاجار میباشد.
این خانه زیبا دارای بخش‌های متنوع و مختلفی چون دالان‌ها، بهارخواب‌ها، مطبخ، حمام، اتاق مخصوص پذیرایی، اتاق مخصوص استراحت میهمانان و … بوده که نظر هر آدمی را به خود جلب می‌کند.
۸- آسیاب آبی ریگاره نایین
درست در دل محلهی محمدیه و در عمق ۲۵ متری زمین، آسیابی وجود دارد که شاهکاری از هنر معماری کویری شناخته می‌شود؛ نام این آسیابِ آبی «ریگاره» میباشد که با تلاش فراوان کارشناسان و مردم محله از دل خاک نمایان گردید. معماری این آسیاب نمودی از شگفتی میباشد زیرا در عمق ۱۸ متری، سنگ‌های بزرگ ریگاره به وسیله‌ی آب قنات کیخسرو، به چرخش در می‌آید.
۹- چهارطاقی سِپرو نایین
چهارطاقی‌ها بناهای مملو از اسراری هستند که در گوشه به گوشه‌ی ایران زمین یافت می‌شوند و راز و رمزی را در لابه‌های ساروج‌ها و ملات‌های خود پنهان کردند؛ یکی از این چهارطاقی‌های اسرارآمیز که در چند فرسنگی نایین واقع شده است، «سِپرو» میباشد که در میان گویش مردمی به «چهاردری» نیز معروف است. متاسفانه در طی سال‌های اخیر توجه چندانی به آن نشده و همین امر سبب وارد شدن خسارات جبران ناپذیر و زیادی به جداره‌های داخلی و خارجی سپرو شده است.
۱۰- کارگاه‌های عبا بافی نایین
پیش از این، از جاذبه‌های زیبای محلهی محمدیهی نایین گفتیم ولی هیچ به جاذبه‌ی اصلی آن نپرداختیم که خیلی‌ها را از اکثر نقاط ایران زمین به این شهر تاریخی کشانده است و آن چیزی جزء «کارگاه‌های عبا بافی» نیست! بله عباهایی که به وسیله‌ی هنرمندان نایینی ساخته می‌شود، در هیچ گوشه‌ی این میهن عزیز، یافت نمی‌شود.
11- روستای مشکنان نایین
روستای مشکنان نام روستایی است که بر شمال پایانی رودخانه زاینده رود قرار دارد .هوای تابستان گرم ،شبها بانسیم دلنشین وزمستانه سرد وملایم ،محصولات آن منحصر به گندم وجو وکمی میوه .معنی واژه مشکنان ،مشک همان عطرمخصوص است که از آهوی ختایی می گیرند .وعالی ترین عطرها محسوب می شود و(ان) علامت نسبت وکثرت است .وروی هم یعنی محلی که منسوب است به رایحه مشک ،شاید از این باب که شبها نسیم شرقی بیابان ،عطر گل های بیابانی را به آنجا می آورده است .این روستا در ۴۵ کیلومتر ی نایین واقع شده است.
12- روستای بادافشان نایین
روستای بادافشان واقع در کیلومتر ۹۸ جاده اصفهان – نائین و در منطقه ای نیمه کوهستانی ودر موقعیت ۳۲.۴۵.۰۱ عرض جغرافیائی و ۵۲.۴۲.۲۸ طول جغرافیائی و در ارتفاع ۲۱۴۲ متر بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است. فاصله این روستا تا شهرستان نائین ۴۲ کیلومتر میباشد. آب و هوای آن بسیار لطیف، تا حدودی معتدل و نیمه سرد میباشد. علت نامگذاری آن نیز به خاطر وزش بادهای مداوم و دلپذیر بخصوص در بعد از ظهرها و ساعتهای آغازین شب است که بیشتر از جانب کوهستانهای اطراف به سمت منطقه وزیده و تابستانهای خنکی را برای ساکنان آن رغم میزند. هر بامداد بوی دلپذیر نان تازه بهمراه بوی مطبوع اسپند، در همه کوچه ها و محله های آن به مشام میرسد، رایحه ای که حقیقتا فضای ده را عطر آگین میسازد.
13- مسجد خواجه خصر نایین
این مسجد که درنائین به(مسجد خواجه) هم معروف است در محله نوگاباد ودرانتهای بازار نائین قرار گرفته است به نحوی که ورودی آن کاملا در جلو راستای بازار واقع شده است . درب ورودی مسجد که از نفاست وزیبایی بسیاری برخوردار است بیانگر قدمت مسجد است. شبستان و مهتابی شمالی مسجد از قسمتهای قابل توجه بنا به شمار می روند .
14- مسجد شیخ مغربی نایین
از دیگر مساجد نائین مسجد شیخ مغربی است . پژوهشگرانی که در مورد نائین بررسی های انجام داده اند به نام این مسجد اشاره کرده اند اما ازتاریخ دقیق قدمت آن مطلب مهمی ننوشته اند . این مسجد در بازار نائین واقع شده است. مسعود کیهان این مسجد را( شیخ محمد ربیع ) نوشته که البته اشتباه است . بانی مسجد شیخ مغربی ازعرفا و زهاد نایین بوده که به نوشته کتاب سیمای نائین در گنبد خانه مسجد مدفون است به نوشته این کتاب بر سر در بقعه شیخ مغربی این بیت دیده می شود که شیخ مغربی از عارفین است مقام و مدفنش نائین زمین است
15- آتشکده سپرو نایین
آتشکده سپرو آتشکده ای است که برفراز شیرکوه در روستای سپرو در ۳۰ کیلومتری شمال غربی شهر نایین قرار داشته‌است. این آتشکده که در گویش محلی از آن باعنوان چهاردری یاد می‌شود در لیست آثار باستانی مربوط به عهد ساسانیان ثبت شده است واخیرا” بودجه‌ای به ترمیم وبازسازی آن اختصاص یافته ودرحال بازسازی میباشد تا از فروپاشی آن جلوگیری به عمل آید.
بیشتر بخوانید:
مناطق دیدنی و زیبای ماسال در گیلان
آشنایی با مناطق دیدنی نشتارود
جاذبه های گردشگری و مناطق دیدنی فریدن
گردآوری توسط بخش گردشگری
مجله دلگرم