چگونه مرزه بکاریم؟
مرزه بومی نواحی مدیترانه است. نام علمی مرزه Satureia hortensisL. است که متعلق به تیره نعناعیان یا Labiataeمی‌باشد. گیاهی است یکساله که برگهای آن دارای طعم بسیار قوی می‌باشد. در ایران آن را به صورت تازه به مصرف می‌رسانند و عده‌ای آن را به صورت سبزی خوردن استفاده می‌کنند. گاهی برگهای مرزه را خشک می‌کنند و همراه دیگر سبزی‌ها در تهیه غذا و یا به صورت چاشنی مصرف می‌نمایند. در خارج از ایران آن را خشک کرده، چون دارای اسانس بسیار قوی است. از آن استفاده گوناگونی می‌کنند. همچنین از آن برای معطر کردن چای و صابون استفاده به عمل می‌آید.
گیاه شناسی مرزه
مرزه گیاهی است علفی یکساله و دارای ساقه منشعب به طول 10 تا 30 سانتی متر که به سهولت بر اثر دارا بودن ظاهری به رنگ سبز خاک آلود یا مایل به خاکستری از گونه های مجاور تشخیص داده می شود . رنگ ساقه آن تیره تر از برگ است بعلاوه در محل گره ها انشعاباتی حاصل می کند که آنها نیز به نوبه خود منشعب می گردند بطوریکه گیاه به صورت بوته پرپشتی جلوه می نماید.
برگهای آن باریک دراز، نوک تیز، نرم و پوشیده از تارهای کوتاه است که به همین سبب به رنگ سبز مات یا مایل به خاکستری جلوه می‌کند. برگهای آن منحصراً یک رگبرگ دارد و در سطح آنها نیز نقاط ریزو فراوانی که عبارت از غده های اسانس داراست ،دیده می شود. طول برگ 1 تا 3 سانتی متر و پهنای آن 2 تا 4 میلی متر، گلهای کوچک و دو جنسی و سفید رنگ مرزه که در تابستان ظاهر می شود وضع مجتمع در طول انشعابات ساقه دارد. میوه کوچک، کروی شکل و از نوع کپسول است.
نیاز های آب و هوایی برای کاشت بذر مرزه
بهترین زمان کاشت بذر مرزه
گیاهان جوان مرزه حساس به سرما هستند به طوریکه در دماهای زیر صفر دچار سرمازدگی شده و خشک می شوند. دمای 20 تا 22 درجه سانتی گراد دمای مطلوب برای جوانه زنی این گیاه است. از این رو توصیه می شود در فصل بهار (اواخر ماه فروردین و اوائل ماه اردیبهشت) اقدام به کاشت مرزه نمود.
نیاز نوری برای کاشت بذر مرزه
مرزه در طول رویش به هوای گرم و نور کافی نیاز دارد؛ به همین دلیل بهتر است گلدان حاوی بذر مرزه را در پشت پنجره نورگیر پرورش دهید تا بتوانید به نتیجه مطلوب دست یابید. (حداقل 6 الی 8 ساعت)
خاک مناسب برای کاشت بذر مرزه
نوع خاک موردنیاز برای مرزه با توجه به بستر انتخابی کشت، متفاوت خواهد بود. اگر قصد دارید بذر مرزه را به صورت مستقیم در باغچه بکارید، بهتر است مقداری ورمی کمپوست و خاک برگ را به خاک معمولی باغچه اضافه کنید. در صورت کشت بذر مرزه در گلدان، مخلوط خاک باغچه، کوکوپیت و پیت ماس ترکیب ایده آلی به نظر می رسد.
میزان آبیاری موردنیاز مرزه
بهتر است از خشک شدن خاک بستر گیاه مرزه جلوگیری نمایید و سعی کنید همواره خاک را مرطوب نگه دارید، اما این به معنی خیس و غرقاب شدن خاک نیست. آبیاری بیش از اندازه باعث پژمردگی حاشیه برگ ها و سپس افتادن برگ ها می شود. قبل از سبز شدن گیاه، آبیاری باید به صورت روزانه صورت بگیرد و پس از سبز شدن، سه روز یکبار آبدهی کافی می باشد. با رسیدن فصل زمستان نیاز مرزه به آب کم شده و باید میزان آبیاری را کاهش داد.
روش کاشت و تکثیر مرزه
تکثیر آن به وسیله کاشت بذر می‌باشد. مرزه را از فروردین تا اواسط اردیبهشت می‌توان کاشت. بذر مرزه را در زمین اصلی و به دو صورت دستپاش (کرتی) و یا ردیفی (خطی) می‌توان کاشت. در کشت ردیفی ۵ سانتی متر می‌باشد. مقدار بذر مورد نیاز برای هر ۱۰ متر مربع، حدود ۲۰ گرم است. وزن هزار دانه آن ۵/۰ تا ۶/۰ گرم است و قوه نامیه آن ۱ تا ۲ سال است. پس از رشد شاخه‌های کوچک مرزه را می‌چینند تا دوباره از ساقه شاخه‌های جدید بروید
روش کاشت مرزه در باغ و باغچه
ابتدا متناسب با مقدار بذری که میخواهید بکارید کرت را آماده کنید. زیر و رو کردن خاک باعث رشد بهتر گیاه میشود. کرت را آبیاری کنید. بذر مرزه در عمق نیم سانتی متری خاک کاشته میشود. بعد از کاشت کمی خاک روی آن بریزید و خاک را مرطوب کنید.
پرورش و کاشت بذر مرزه در خانه (گلدان)
-
گلدان متناسب با میزان بذرها انتخاب نمایید. -
گلدان را با استفاده از سنگریزه یا پوکه صنعتی به خوبی زهکشی نمایید. -
خاک آماده را در گلدان بریزید. -
سوراخ هایی به عمق نیم سانتی متر و در فاصله 2 الی 5 سانتی متری از هم باز کرده، بذر مرزه را در داخل آنها قرار دهید و سپس با خاک بپوشانید. -
با آبپاش به گلدان آب دهید. -
گلدان را در قسمت نورگیر منزل جای دهید. -
زمانی که طول بوته به 15 الی 20 سانتی متر رسید، مرزه قابل برداشت است.
روش برداشت مرزه
بهتر است در زمان برداشت دقت شود تا از ضایعات و تلف شدن محصول بتوان پیشگیری نمود از این رو اولین چین یا برداشت مرزه می تواند در آغاز گلدهی آن باشد. برداشت و چین دوم گیاه مرزه معمولا در زمانی مابین شهریور و مهرماه انجام میگیرد.
نکته ای که در اینجا اهمیت دارد بحث تناوب زراعی می باشد. بر این اساس در زمینی که برداشت مرزه انجام گرفته می توان دوباره 3 سال دیگر در آن زمین مرزه کاشت.
بیشتر بخوانید:
آموزش کاشت راحت سبزیجات مورد استفاده شما در خانه
آشنایی با اصول کاشت جعفری و خواص آن
دستورالعمل کاشت گیاه اسفناج برای برداشت محصول بهتر
