تاریخ دقیق سالگرد درگذشت علی اکبر دههد
سالگرد درگذشت علی اکبر ده هدی سال 1400 مصادف با شنبه هفتم اسفند سال 1400 است
تاریخ دقیق سالگرد درگذشت علی اکبر دههد در تقویم قمری
سالگرد درگذشت علی اکبر ده هدی سال 1443 مصادف با شنبه 24 رجب است
تاریخ دقیق سالگرد درگذشت علی اکبر دههد بر اساس تقویم میلادی
سالگرد درگذشت علی اکبر ده هدی 2022 مصادف با شنبه 26 فوریه 2022 است
بیوگرافی علی اکبر دهد
علی اکبر ده هدی در سال 1257 هجری شمسی در تهران و در شهرک سنگلج دیده به جهان گشود. پدرش خان باباخان که اصالتاً قزوینی بود، که سرباز و از زمین داران میانه قزوین بود، قبل از تولدش قزوین را ترک کرد و اموالش را فروخت و در تهران ساکن شد. پدرش در نه سالگی در بروجرد از دنیا رفت و مادرش سرپرستی او را بر عهده گرفت. در آن زمان غلامحسین بروجردی از دوستان خانوادگی آنها به تدریس دهخدا پرداخت و دهخدا تحصیلات قدیمی خود را به او آموخت.
ده هدی در زمان افتتاح مدرسه سیاسی در وزارت امور خارجه در سال 1278 در کنکور شرکت کرد و در آنجا تحصیل کرد و چهار سال بعد از اولین فارغ التحصیلان مدرسه سیاسی بود. در طی این دوره با مبانی علوم جدید و زبان فرانسه آشنا شد. معلم ادبیات فارسی آن مدرسه محمد حسین فروگی بود و گاه به تدریس ادبیات کلاس دههدی می پرداخت. از آنجایی که خانه پدری ده هدی در جوار خانه شیخ هادی نجم آبادی بود، ده هدی از این موقعیت استفاده کرد و از وجود او بهره برد.
دهخدا که اکنون میرزا علی اکبر خان قزوینی نامیده می شود پس از پایان تحصیلات در مدرسه علوم سیاسی در وزارت امور خارجه مشغول به کار شد و در سال 1281 که دهخدا به سمت سفیر ایران در بالکان منصوب شد، دهخدا به عنوان منشی او را همراهی کرد. آنها بیش از دو سال در وین در اروپا زندگی کردند. ده هدی از این دوره برای آشنایی بیشتر با زبان فرانسه و علوم جدید استفاده کرد. در سال 1284 به ایران بازگشت.
بازگشت دههد به ایران مصادف با آغاز مشروطیت بود. وی ابتدا به مدت شش ماه توسط یک مهندس بلژیکی به نام آقای دابروک معاون مهندسی و مترجم دبیرستان خراسان که زیر نظر حسین عصر امین الضرب بود استخدام شد.
ده هدی را از اساتید شیخ هادی نجم آبادی می دانند که در نهضت مشروطه نقش بسزایی داشت. دههدی در خاطرات خود «تربیت عقل» را به «طائب ثرا» شیخ هادی نسبت داده و او را به همراه دو مربی دیگرش «موجودی خارق العاده» خوانده است.
میرزا جهانگیرخان شیرازی و میرزا کاسم خان تبریزی در همان زمان (1225-1325 ه. ده هدی از ابتدا نویسنده اصلی اسرافیل (روزنامه) بود.
او با نوشتن مقاله در روزنامه اسرافیل مشروطه خواه شد. به همین دلیل محمدعلی شاه او را به خشم آورد و اگر کمک سفارت انگلیس در نجات او نبود، سرنوشتی مانند همکارانش برای او رقم می خورد. اولین شماره این هفته نامه در هشت صفحه در روز پنجشنبه هفدهم ربیع الاخرا سال 1325 برابر با هشتم هورداد سال 1286 و 30 اردیبهشت 1386 در تهران منتشر شد. در چهارده ماه بعد، صوراسرافیل به دلیل تعطیلی و تصرفی که مشاهده کرد، در مجموع سی و دو شماره منتشر شد که آخرین شماره بیستمین شماره جمادی الاولی در سال 1326 بود. موضوعات اقتصادی و اجتماعی در ابتدای هر شماره.روزنامه و در انتهای مقاله با نام مستعار “چرند و پرنده”. شیوه نگارش این مقالات در ادبیات فارسی بی سابقه بود و مکتبی جدید در روزنامه نگاری ایرانی و نثر معاصر فارسی ایجاد کرد.
مهم ترین کنیه میرزا علی اکبر خان کزوینی در حماقت او و پرنده دخو بود. دخو مخفف دهخدا است، خطاب به مردم ساده‌اندیش در قزوین، زادگاه پدر و اجداد نویسنده. البته ده هدا در اصل به معنای کدخدا و خدا و ده بزرگ است.
برخی از نوشته های دههدی اعتراض شدید سنت گرایان متعصب و مستبدان را برانگیخت، تا جایی که حتی دستور تکفیر او را صادر کردند. مجلس چندین بار درباره نوشته های او بحث کرد. در جلسه بیستم شعبان 1325 اسدالله میرزا به شکایت اتحادیه طلاب پرداخت. جی. سید محمد جعفر نماینده دیگر تصریح کرد که در شماره های 12 و 14 اسرافیل که منجر به تکفیر شده است، هیچ سابقه ای وجود ندارد. اما وزارت علوم و آموزش و پرورش باید در مورد مسائل سیاسی اظهار نظر کند. بعد از یکی دو سخنرانی دیگر، روزنامه به طور موقت توقیف شد. در این بین ده هدی نیز به مجلس دعوت شد و با منطق و توضیح و حضور توانست مخالفان را قانع کند. البته ده هدا را تا پشت در مجلس می برند. زیرا عده ای متعصب مسلح به سلاح گرم آماده حمله به او بودند.