گنيجينه‌هاي تاريخي بيرجند در دل کوير با چشم اندازهاي زيبا نوروز امسال ميزبان مسافران و گردشگران است.پويايي و بقاي فرهنگي در آينده نيازمند پيوستگي ميان ديروز، امروز و فرداي ملت‌ها است.
امروزه در آغاز هزاره سوم و عصر ارتباطات و جهاني شدن وجه تمايز ملت‌ها از يكديگر، هويت فرهنگي آنها بوده که خود ريشه در ميراث فرهنگي دارد و از اين رو حفظ ميراث فرهنگي براي يك ملت پشتوانه حيات فرهنگي در آينده است.
ايام نوروز فرصت مناسبي براي بازديد مسافران نوروزي از آثار تاريخي و باغهاي كشور از جمله در خراسان جنوبي بوده كه مي‌توان ارگ کلاه فرنگي،باغ رحيم آباد، باغ اکبريه، مدرسه شوکتيه، قلعه پايين شهر، باغ معصوميه، بندهاي دره و اميرشاه، آبشار چهارده، باغ منظريه، ارگ بهارستان، ارگ حاجي آباد، حمام چهاردرخت، باغ اميرآباد، باغ شوکت آباد و بهلگرد و…را از جمله آثار ديدني شهرستان بيرجند نام برد.
ارگ کلاه فرنگي بنايي متفاوت از معماري شهري
ارگ کلاه فرنگي به عنوان دارالحکومه محل حکمراني اميرمعصوم خان بوده که در اواخردوره زنديه احداث شده است. بناي مزبور به طورکلي از نظر فرم معماري با ساير بناهاي شهري متفاوت است.يک حوض در وسط و گنبد با تزئينات مقرنس، رسمي بندي و کاربندي‌هاي زيبا به شکوه آن افزوده است.
قلعه بيرجند دژي تسخيرناپذير
قلعه بر فراز تپه اي طبيعي در خيابان جمهوري اسلامي بيرجند قرار گرفته، نقشه آن به شکل چهار ضلعي با چهار برج مدور در چهار گوشه و دو برج در دو ضلع غربي و شرقي است.اين قلعه داراي دو در ورودي در اضلاع شمال و غربي است، مساحت آن حـدود دو هزار و 500 مترمربع است.قلعه همچون دژي تسخيرناپذير بوده که در هنگام محاصره، مردم از طريق راهروهاي زيرزميني با مراكزي همچون ارگ كلاه فرنگي و ارگ بهارستان ارتباط داشته اند.
باغ اکبريه عمارتي باشکوه در دل شهر
در ميان آثار تاريخي بيرجند باغ وعمارت اکبريه بيش از همه نگاه پرسشگرهربيننده اي را به سوي خود جلب مي‌کند تا انسان را بي اختيار وادار به مدح و ستايش طراح و معمار بناي عظيم و باغ باشکوه اکبريه نمايد.باغ و عمارت اكبريه يكي از بناهاي زيبا و تاريخي بيرجند است كه در جنوب شهرستان و در خيابان معلم شهر قرار دارد.
تزئينات آن شامل تالار آينه، ميان خانه و گنبد عرق چين و تزئينات مقرنس، رسمي بندي است و در گروه باغهاي حکومتي به شمار مي‌رود. باغ وعمارت اکبريه در سي و پنچمين اجلاس کميته ميـراث جهاني (ژوئن 2011 – پاريس) در ذيل پرونده ثبت جهاني باغ ايراني در فهرست ميراث جهاني يونسکو به ثبت رسيد.
باغ و عمارت رحيم آباد
مجموعه باغ و عمارت رحيم آباد در شهر بيرجند و در روستايي با همين نام واقع شده است. محوراصلي باغ در حد فاصل دو عمارت و در خط تقارن طولي آن است.اين محور با دوحوض، يک استخر و درختاني در دو سوي مسير از ساير نقاط متمايز شده که خود جلوه اي از الگوي باغ ايراني است.
باغ و عمارت شوکت آباد
مجموعه باغ و عمارت شوکت آباد در فاصله پنج کيلومتري جنوب شرقي بيرجند و در روستاي شوکت آباد واقع شده است و شامل حصار، برج‌هاي ديده باني، سردر ورودي، عمارت اصلي، حوضخانه، عمارت نارنجستان، باغ، اصطبل و فضاهاي خدماتي است. در مجموع بناهاي باغ شوکت آباد به صورت متراکم بوده و در جبهه جنوبي و شرقي باغ احداث شده است.
تداعي چهلستون اصفهان در عمارت معصوميه
مجموعه معصوميه در نزديكي غرب بيرجند در دوره پهلوي احداث شده است كه بارزترين ويژگي اين بنا نوع خاص معماري آن است زيرا اين عمارت به گونه اي طراحي شده كه نماي اصلي عمارت در آب استخر مقابل آن كاملاً بازتاب مي‌‌كند به نحوي كه عمارت چهلستون اصفهان را تداعي مي‌‌كند.
آميختن روح معماري اروپايي در منظريه
مجموعه ساختمان کنسولياري در داخل باغي مصفا واقع شده و در شيب کوهپايه‌هاي باقران قرار گرفته است. اين بنا بر روي يک صفه به ارتفاع 90 سانتيمتر احداث شده که نماي صفه با آجرهاي ايراني به صورت راسته، تزئين شده است.
کل مجموعه در چهار جهت داراي رواقي با ستون‌هاي قطور مستطيل و مربع است. باتوجه به نحوه ساخت و طرح و نقشه مجموعه مي‌توان گفت که روح معماري اروپايي به همراه عناصر معماري ايراني در اين مجموعه بهم درآميخته است. تاريخ ساخت بنا به دوره پهلوي بازمي گردد.
منبع:mehrnews.com