معرفی درخت نارون
نارون با نام علمی ulmus spp به خانواده ی ulmaceae تعلق دارد.نارون نام یک سرده از تیره ی نارونیان که برگ ریز یا نیمه برگریز هستند این گونه ابتدا در میوسن حدود ۲۰میلیون سال پیش پدید آمده وبه مرور درسراسر نیم کره شمالی گسترده شد. نارون درختانی با برگ های متناوب که دارای گوشوارک کم دوام و زود آفت هستند.
۳ گونه نارون در ایران وجود دارد که درجنگل و نواحی استپی می روید که نام های آن شامل :سایه خوش ، نارون ،وارون،دارون، دردار ،سده، پشه دار ، پشه غال ،نازبن ،بوقیصا وشجره البق هستند و سرعت رشد درختان نارون در گونه های مختلف متفاوت است.
نارون ازجمله درختان بسیار مناسب برای زیبا سازی محیط زیست است این درختان مقاوم باچتری گرد و سبز که زیبایی وطراوت خاصی به شهرها بخشیده است .
گیاه شناسی درخت نارون
-
این درخت به طور معمول تا ارتفاع 30 متر و گاها تا 35 متر نیز رشد می کند. -
قطر تنه این درخت حدود 1 متر است ودارای تاجی مخروطی و کروی می باشد. -
سرعت رشد این گیاه متوسط می باشد. -
شاخه ها کرکی و گاهی صاف می باشند. -
پوست تنه این درخت به رنگ قهوه ای پررنگ است. -
چوب این درخت بسیار مرغوب است (مانند چوب درخت راش و گردو) -
گلهایش دارای پایک کوتاه با 4 پرچم است. -
این گلها جنبه زینتی ندارند و فصل شکوفایی آنها از اوایل بهار تا انتهای بهر است. -
گلها همزمان نر و ماده هستند و گرده افشانی توسط باد صورت می گیرد. -
برگها تخم مرغی،نا متقارن،نوک تیز وسطح زبر با دندانه های مضاعف است. -
میوه در این گونه از نارون بالدار،بیضی شکل و با قاعده گوه ای است و دانه نزدیک به انتهای آن قرار گرفته است.
آموزش نگهداری از درخت نارون
نور:
درخت نارون به نور زیاد و مستقیم نیاز دارد. البته در نور متوسط هم به خوبی رشد می‌کند.
آبیاری:
درختان جوان به‌منظور توسعه سیستم ریشه خود و رشد مناسب در سال‌های اولیه نیاز به آبیاری بیشتری دارند. یعنی بهتر است زمانی که خاک سطحی خشک شد نسبت به آبیاری این درختان جوان اقدام کرد. آبیاری منظم بخصوص در روزهای گرم سال به رشد بهتر و سلامت بیشتر این گیاهان جوان کمک می‌کند. از طرفی درختان بالغ به دلیل سیستم گسترده ریشه‌ای که دارند نیازی به آبیاری چندانی ندارند و آب مورد نیاز خود را می‌توانند خودشان تهیه کنند. با این وجود و برای طراوت و شادابی بهتر گیاهانی همچون نارون چتری که ازجمله درختان کوتاه قامت نارون است بهتر است که درختان بالغ را نیز در روزهای گرم تابستان گاهی آبیاری کرد تا از سلامتی بیشتری برخوردار باشند. البته درختان نارون خاکی را که همیشه خیس باشد نمی‌پسندند و در این خاک دچار زردی برگها و ریزش برگها و در صورت تداوم این شرایط دچار زوال و مرگ تدریجی می‌شوند.
دما:
نارون‌ها طیف نسبتاً گسترده‌ای از دما را به خوبی تحمل می‌کنند. انواع مختلف این درخت سرمای زمستان را تقریباً تا دمای ۳۰- دوام می آورند البته میزان تحمل دمای سرد در بین نارون‌ها متفاوت است. مثلاً نارون آمریکایی ازجمله مقاوم‌ترین نارون‌ها است سرما را حتی تا دمای ۴۰- درجه سانتی‌گراد تحمل کرده و از بین نمی‌رود. گرما را نیز تا حدود دمای ۳۵ به خوبی تحمل می‌کنند و بیش از آن در صورت در دسترس بودن منابع مناسب آب و خشکی نکشیدن گیاه، مشکل خاصی را برای این گیاه ایجاد نمی‌کند. البته اگر به طور کل گرمای منطقه، به شکل طبیعی در تابستان بالا است بهتر است مکان کاشت نارون‌ها را مکانی نیمه سایه-نیمه آفتابی در نظر بگیریم تا دچار سوختگی نوک و حاشیه برگها در اثر تابش نور مستقیم آفتاب در میانه روزهای گرم تابستانی نشوند.
خاک:
درختان نارون در طیف‌های مختلف خاک رشد می‌کنند اما اگر خاک سنگین باشد و به‌بیان‌دیگر رطوبت را در خود نگه دارد مناسب کاشت این گیاه نیست زیر نارون در اثر ماندگاری رطوبت پایدار در خاک دچار مشکل خواهد شد. به همین دلیل گفته می‌شود که خاک‌هایی که محتوی شن هستند برای این گیاه مناسب هستند. نارون‌ها همانند سایر گیاهان به مواد غذایی برای رشد بهینه خود نیاز دارد. علائمی همانند رشد ضعیف گیاه، کم رنگ بودن برگها و ریزش برگ‌های نابالغ و یا به طور کل ریزش برگها از جمله نشانه‌های کمبود مواد غذایی هستند. برای نارون‌ها می‌توان از کودهایی که نسبت سه عنصر اصلی به شکل ۱-۱-۲ است استفاده کرد یعنی از کودهایی استفاده کنید که فسفر و پتاسیم همانند هم باشد اما میزان نیتروژن دو برابر این عنصر باشد مثلاً کود ۵-۵-۱۰ و یا ۲۰-۲۰-۲۰ و یا سایر کودهای مشابه مناسب هستند.
زمان مناسب شروع کوددهی در ابتدای بهار است. با توجه به اینکه ریشه‌های نارون نسبتاً سطحی هستند می‌توان کود را بر روی سطح خاک همراه با آب آبیاری داد البته برخی پرورش‌دهندگان ترجیح می‌دهند که منافذی به عمق ۴۵-۳۰ در خاک ایجاد کنند و فاصله این منافذ از یکدیگر را ۹۰ سانتیمتر در نظر می‌گیرند و محلول کود را به داخل این منافذ می‌ریزند و اعتقاد دارد با این کار گیاه بهتر می‌تواند از مواد غذایی موجود در کود استفاده کند. به یاد داشته باشید که بهتر است درخت جوان یک‌ساله و یا درختی که به‌تازگی کاشته شده است را کود ندهید. همچنین اگر به طور کل گیاهان دیگر را که در مجاورت نارون‌ها هستند کود می‌دهید دیگر لزومی به کوددهی نارون نیست.
روش تکثیر درخت نارون
کاشت قلمه این گیاه یکی از راه‌های تکثیر آن است. قلمه سبز یعنی قلمه‌ای که حاصل از رشد سال جدید است، سبز رنگ می‌باشد و چوب آن انعطاف‌پذیر است (یعنی با خم کردن نمی‌شکند) برای تکثیر این گیاه مناسب است. قلمه چوب سبز در حدود اردیبهشت‌ماه و به طول ۱۵-۱۲ سانتیمتر تهیه می‌شود. برگ‌های یک سوم الی یک دوم قسمت پایین جدا می‌شوند. برای مخلوط کاشت نیز می‌توان از پیت موس و یا پیت ماس و ورمی کولایت یا پرلیت استفاده کرد. به یاد داشته باشید که قبل از کاشت قلمه‌ها ابتدا این مخلوط را به خوبی خیس کنید و سپس اجازه دهید که آب اضافی خارج شود و سپس قلمه‌ها را تا حدود یک سوم الی یک دوم ارتفاعشان در مخلوط خاک فرو کنید و سپس آب دهید.
کشیدن پلاستیک بر روی گلدان حاوی قلمه‌ها بر حفظ رطوبت هوا کمک می‌کند و این اثر مثبت در ریشه‌زایی قلمه‌ها دارد. همچنین گلدان را در مکانی با دمای حدود ۲۰-۱۸ و روشن و پر نور اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید. از قلمه‌های نیمه چوبی این گیاه نیز می‌توان برای تکثیر آن استفاده کرد البته میزان ریشه زایی نسبت به قلمه‌های سبز کمی کمتر است. قلمه‌های نیمه چوبی از ساقه‌هایی که دیگر سبز رنگ نیستند اما هنوز چوبی نشده‌اند و انعطاف نیز دارند تهیه می‌شوند. طول این قلمه‌ها نیز در حدود ۱۵ سانتیمتر است. سایر موارد کاشت شبیه قلمه چوب سبز است که قبلاً اشاره شد. در ضمن اگر بین زمان تهیه قلمه و کاشت، کمی فاصله زمانی وجود دارد حتماً قلمه‌ها را در آب نگهداری کنید تا آب و رطوبت خود را از دست ندهند زیرا کاهش رطوبت بافت‌های قلمه‌ها بسیار به ضرر ریشه زایی آنان است.
از بذرهای نارون نیز می‌توان برای تکثیر آن استفاده کرد. بذرها معمولاً در اواسط /اواخر فصل بهار می‌رسند و بهتر است از بذر تازه استفاده کرد. اگر دقت کرده باشید بذر این گیاه دارای پوششی بال مانند است و می‌بایست قبل از اینکه این پوشش بال مانند خشک شود نسبت به جمع آوری بذرها از روی درختان اقدام کرد. سپس بذرها را به مدت ۴۸-۲۴ ساعت در مکانی که تهویه هوای خوبی نیز داشته باشد (همانند کیسه پارچه‌ای) نگه می‌داریم تا رطوبت اضافه آنان خشک شود. سپس بذرها به شکل سطحی کاشته می‌شوند به نحوی که فقط حدود ۰٫۵ سانتیمتر در زیرخاک فروروند. همچنین می‌توان از مخلوط خاک برگ + شن برای کاشت بذرها استفاده کرد و از ۰٫۵ سانتی متر خاک‌برگ بر روی بذرها به عنوان پوشش استفاده کرد. مکان نگهداری بذرها بهتر است که پر نور و روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب باشد و باید مراقب بود که سطح خاک نیز خشک نشود تا بذرها جوانه بزنند. پیوند یکی از راه‌های تکثیر نارون‌های چتری است که از نارون معمولی گونه U. Minor به عنوان پایه استفاده می‌شود و پیوندک از نوع چتری تهیه می‌شود و بر روی این پایه پیوند زده می‌شود.
آفات و بیماریهای درخت نارون
برخی از آفات این گیاه عبارت‌اند از شپشک، کنه تارعنکبوتی، شته که وجود این آفات و البته بسته به شدت حضور آنان علائمی همچون زردی برگها بخصوص برگ‌های جوان و خشکیدگی سرشاخه‌ها ایجاد می‌شود. در بین بیماریهای شایع و رایج این درختان می‌توان به بیماری آلمانی نارون Dutch elm disease اشاره کرد که از جمله مهم‌ترین بیماریهای این درختان است و تا کنون موجب مرگ و از بین رفتن هزاران اصله از درختان نارون بخصوص در اروپا و آمریکای شمالی شده است. این بیماری توسط نوعی قارچ ایجاد می‌شود که البته عامل اصلی انتقال این قارچ از درختی به درخت دیگر نوعی سوسک تنه (پوسته) درختان نارون می‌باشد. لارو این سوسک در زیرپوست تنه نارون زندگی می‌کند و اگرچه که خود این لاروها و حشرات بالغ تغذیه چندانی از درخت نمی‌کنند اما به دلیل انتقال قارچ عامل بیماری، به این درختان بسیار آسیب می‌رسانند. این قارچ از طریق سیستم آوندی درخت در سراسر درخت منتشر می‌شود و سیستم آوندی را مسدود می‌کند که در اثر آن درخت از بین خواهد رفت.
قارچ‌کش اختصاصی وجود ندارد که این بیماری را از بین ببرد البته برخی از قارچ کش‌ها هستند که روند این بیماری را کندمی کنند اما استفاده از آنان به شکل همیشگی و هزینه بر است و به همین دلیل معمولاً از این روش استفاده نمی‌شود. بهترین روش درمان این بیماری، پیشگیری از شیوع آن است که می‌توان با به کار گیری ارقام و انواعی از نارون که در برابر این بیماری از مقاومت نسبی برخوردار هستند به نحوی عمل پیشگیری را انجام داد. همچنین باید با کاربرد آفت کشهای مناسب با سوسکی که ناقل این بیماری است مبارزه کرد و مانع از تکثیر و فعالیت آنان شد. البته مسئله دیگری که متأسفانه به شیوع این بیماری کمک می‌کند، اتصال ریشه‌های نارون‌ها از زیر زمین با یکدیگر است. گاهی این اتصال بین ریشه‌ها چنان قوی و نزدیک است که درختان نارون از این طریق به تغذیه یکدیگر نیز کمک می‌کنند! به همین دلیل زمانی که یک نارون به بیماری دچار می‌شود، قارچ عامل این بیماری از طریق اتصالات موجود بین ریشه‌های نارون‌های مجاور یکدیگر، از درختی به درخت دیگر سرایت می‌کند. به همین دلیل زمانی که در منطقه‌ای متوجه درختی بیمار می‌شوند، معمولاً آن را سریعاً در می‌آورند تا موجب بیمار شدن درختان مجاور نشود.
بیماری مهم دیگر این درختان بیماری زردی نارون Elm yellows =Elm phloem necrosis است که عامل آن نوعی فیتوپلاسما است و توسط حشره‌ای به نام گوش خیزک از درختی به درخت دیگر منتشر می‌شود. عامل این بیماری در سیستم آوند آبکش (همان آوندی که وظیفه حمل و نقل مواد غذایی را در سراسر درخت بر عهده دارد) زندگی کرده و منتشر می‌شود و آوندهای آبکش مسدود می‌شود در نتیجه درخت زرد رنگ می‌شود از پای در می‌آید. پژمردگی ورتیسلیوم Verticillium wilt یکی دیگر از بیماریهای درختان نارون است که نوعی بیماری قارچی است و ریشه‌ها را مورد حمله قرار می‌دهد برگها و حتی چوب گیاه کم رنگ می‌شوند و ساقه‌ها و ریشه‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره در می‌آیند. این قارچ آوندهای چوبی گیاه را درگیر و مسدود می‌کند و در نهایت گیاه از بین خواهد رفت. بیماری لکه سیاه نارون نوعی بیماری قارچی با عامل آنتراکنوز است که برگها را گرفتار می‌کند و روی برگها لکه‌های زرد رنگ با حاشیه‌های سیاه رنگ تولید می‌شد. قانقاریا بیماری قارچی دیگری است که در اثر آن برگها زرد روشن می‌شوند و نواحی زخمی سیاه – قهوه‌ای رنگی بر روی ساقه‌ها و شاخه‌های کوچک درخت شکل می‌گیرد. بیماری چوب خیس wetwood بیماری باکتریایی است که موجب می‌شود در برخی نواحی چوب این درخت، حالتی آبگونه ایجاد شود. زخم پیشرفت می‌کند و می‌تواند موجب پژمردن و از بین رفتن نواحی بالاتر زخم شود.
خواص برگ نارون
-
این گیاه به خنثی کردن اسید معده، کمک می کند. -
از التهاب زخم در معده و اثنی عشر جلوگیری می کند و مانع ایجاد زخم معده می شود. -
نارون گلودرد را تسکین می دهد، درد قولنج و زخم معده را از بین می برد. -
این گیاه با ایجاد لعاب از سرفه و ناراحتی می کاهد. -
مصرف موضعی نارون برای زخم های جزئی مانند سوختگی، آفتاب سوختگی و تب خال موثر است. -
پودر این گیاه دندان درد را از بین می برد. -
به طور معمول مصرف روزی ۳ تا ۴ فنجان چای این گیاه مانعی ندارد. -
برای مصرف موضعی، پودر آن را با آب جوش مخلوط کنید تا پماد آن به دست آید.
بیشتر بخوانید:
اصول کاشت و مراقبت از درخت سنا
آشنایی با روش های کاشت و تکثیر درخت عناب
اصول کاشت و تکثیر درخت زبان گنجشک
