اصول کاشت و تکثیر درخت هل در منزل

چگونه درخت هل بکاریم؟

هل درختی است از خانواده زنجبیل به صورت وحشی و پرورشی در مناطق کوهستانی و در سایه درختان می‌روید. ارتفاع درخت ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و بعضی‌ها دارای اعضاء چوبی تا ۳ متر ارتفاع و شاخه‌های هوایی و برگ‌های متناوب نوک تیز با گل‌های ریز سفید مانند گل باقلا و میوه آن کوچک ناشکوفا (پوشینه دار) بقدر بند انگشت با پوست تیره رنگ و دانه‌های متعدد می‌باشد.

هل سیاه هم از از همین خانواده محسوب می‌شود، اما استفاده آن به‌عنوان ادویه در ایران بیشتر بصورت هل سبز است. اما در خارج از ایران این گیاه در اشکال مختلفی اعم از پودر و روغن ارائه می‌شود که در مصارف گیاه‌پزشکی و صنایع غذایی کاربرد دارد. هل به چای عطر ویژه‌ای می‌بخشد و طرفداران زیادی دارد.

هل از سیستم ریشه ای نسبتاً قوی برخوردار است و دارای ریشه اصلی و ریزوم ها می باشد. از ریزوم ها، ساقه های متعدد رویشی و همچنین ساقه های گل دهنده به طول ۶۰ تا ۱۲۰ سانتیمتر منشعب می شوند. ساقه های گل دهنده دی ماه ظاهر شده و بطور مستقیم یا بعضاً بصورت خوابیده روی زمین قرار می گیرند.

گل ها در این گیاه کوچک، دوجنسی و به رنگ سفید یا سبز روشن است. این گل ها به تدریج از فروردین تا مرداد و حتی در برخی شرایط اقلیمی تا شهریور ماه ظاهر می شوند. طول گل ها ۳ تا ۴ و پهنای آن به ۱٫۵ تا ۱٫۷ سانتیمتر می رسد.

شرایط نگهداری هل

دمای مناسب هل :

دمای مناسب برای رویش هل ۱۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد می باشد ولی در درجه حرارت های بین ۳۰ تا ۳۵ درجه سانتیگراد به خوبی می روید.

محل کاشت هل :

هل در طول رویش به وزش باد بسیار حساس است و کشت آن در مناطق بادخیز سبب کاهش شدید عملکرد محصول می شود.

خاک مناسب هل :

هل خاک های سنگین رسی و لوم رسی را ترجیح می دهد.پی اچ مناسب خاک برای رشد و نمو گیاه هل بین ۴٫۲ تا ۶٫۸ می باشد.

کود مورد نیاز هل :

با توجه به نیاز بالای این گیاه به مواد و عناصر غذایی، افزودن مقادیر مناسبی کودهای شیمیایی به همراه کودهای آلی نقش مهمی در افزایش عملکرد میوه هل و همچنین بهبود کیفیت آن دارد.

روشهای کاشت و تکثیر هل

هل به دو صورت رویشی (تقسیم ریزوم ) و زایشی کاشت بذر در گلخانه تکثیر می یابد:

تکثیر رویشی هل

برای تکثیر رویشی، توده های بزرگی از ریزوم را از گیاه در حال رشد گرفته (می برند) و آنها را از هم جدا و به توده های کوچک تر تبدیل می کنند. هر یک از توده ها باید دسته کم یک سال سن و یک جوانه داشته باشند و سپس آنها را در چاله های آماده شده می کارند. با تکثیر رویشی، گیاه سریعتر رشد می کند.

برای کاشت آن، ابتدا گودالی هایی در حدود ۳۰ در ۶۰ سانتی متر به ارتفاع ۶۰ سانتی متر با فاصله ۱٫۵ تا ۲ متر حفر میکنیم .سپس چاله ها را با مخلوطی از خاک سطحی و کمپست و کود گاو یک تا دو ماه پیش از شروع کاشت پر می کنند.

کاشت هل از دانه :

برای این کار ابتدا کپسول های بذر را که همان هل هستند را در آب قرار میدهیم (برای چند دقیقه) سپس به آرامی کپسول را با اندک فشار به پوسته ی آن باز می کنیم و دانه ها را خارج می کنیم .سپس دانه ها را با آب میشوییم تا پوشش چسبناک آن در آب حذف شود.

بذر ها را برای دو روز داخل آب قرار می دهیم و بعد از این مدت درون دستمال خیس قرار داده تا جوانه بزند. بعد از جوانه زنی باید بلافاصله بذر ها را در زمین اصلی یا گلدان مورد نظر می کاریم . بهتر است برای کاست بذرها از خاک های سبک همانند پیت ماس یا کوکوپیت استفاده کنیم .

بهترین زمان کاشت اواخر تابستان و پاییز است ولی در هر فصلی میتوانید اقدام به کاشت هل از دانه کرد. بهترین مکان برای کاشت بذر گلخانه ای با شیب ملایم و قابل دست رسی به آب می باشد . میزان بذر مورد احتیاج برای این کار 10 گرم بر متر مربع می باشد. سپس روی آن را ابتدا با لایه نازک و تخت ماسه و سپس با کاه برنج می پوشانند. جوانه زدن دانه ها در مدت 30 روز و در نهایت 90 روز ادامه دارد.

بعد از 6 ماه نهالهای سبز شده از محیط کشت اولیه به محیط کشت ثانویه انتقال می یابد. در محیط کشت ثانویه که نهال ها به مدت یک سال در آن باقی می مانند ، نهالها با فاصله 30 سانتی متر از هم کاشته می شوند. بستر بذر باید به طور مکرر آبیاری شود و سایه بالای سر آن نیز تأمین گردد. کپسول ها را تا زمانی که تقریباً رسیده هستند برداشت می کنند یعنی قبل از این که رنگ آنها به زرد گرائیده شود.

خواص درمانی هل

هل از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. مطابق این نظر جویدن دانه‌های هل پس از صرف غذا ضمن کمک به هضم و گوارش بهتر غذا، می‌تواند بوی نامطبوع دهان را نیز خنثی کند. مصرف دم‌کرده آن مفرح، مقوی معده لطیف و بادشکن است. دانه‌های هل خواص گرما بخشی داشته و معده و روده‌ها را تقویت می‌کنند. هل اشتها را تحریک می‌کند و عمل هضم غذا را بهبود می‌بخشد.

نوشیدن دم کردهٔ داغ آن موجب تسکین کولیت، سوهاضمه، نفخ، حالت تهوع و بی حالی شده و مانع ترشح زیاد اسید معده می‌شود. یکی از خواص ویژه و بسیار ارزشمند هل، جلوگیری از تشکیل خلط در گلو است. از این رو می‌توان آن را به محصولات لبنی و پودینگ‌ها افزود تا اثر شیر را که موجب تشکیل خلط در گلو می‌شود خنثی کرده و به هضم آن نیز کمک کند.

دانه‌های هل خاصیت داروی اکسپکتورانت را دارد و سینوس‌ها و برونش‌ها، بینی و سینه را از خلط و ترشحات اضافی پاک می‌کنند. هل چنان‌که ذکر شد خواص گرمابخش و انرژی زا دارد از این رو به بهبود روحیه و بازیابی انرژی و توان از دست رفته کمک می‌کند، اضطراب و نگرانی را کاهش می‌دهد و در رفع افسردگی مؤثر است. هل همچنین کلیه‌ها را تقویت می‌کند و گفته می‌شود برای درمان شب ادراری کودکان مفید است. البته مصرف زیاد آن تپش قلب را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید:

روش های کاشت و تکثیر انواع درخت توت

روش های کاشت و پرورش درخت انبه

راهنمای کاشت درخت زیبای سرو کوهی