از چه راهی بفهمیم دیسک کمر داریم ؟

تشخیص دیسک کمر

علامت ایجاد دیسک کمر، در واقع همان درد معروف سیاتیک است. البته سیاتیک بر خلاف تصوری که از آن وجود دارد، یک بیماری نیست، بلکه یک علامت است و به دردی گفته می‌شود که از کمر شروع شده و مانند یک نوار به پشت یک یا هر دو پا ادامه می‌یابد.

دیسک ساختاری است که بین مهره های ستون فقرات در بدن قرار دارد. دیسک مشابه یک بالش یا صفحه نرم برای استخوان عمل می کند.

بخش خارجی دیسک از غضروف فیبری سخت (حلقوی) تشکیل شده که از برخورد در سه جهت مختلف تشکیل می شود. در بخش میانی دیسک، یک هسته ژلاتینی وجود دارد

در عمل دیسک حرکت استخوان ها و مهره های بدن را امکان پذیر می کند و به عنوان یک حایل و ضربه گیر بین استخوان ها فعالیت می نماید.

چرا دیسک کمر بیرون می‌زند ؟

مبتلایان به دیسک کمر معمولا با ایستادن یا راه رفتن دچار درد می‌شوند و با استراحت، درد شان تخفیف پیدا می‌کند. امروزه ثابت شده است که بسیاری از بیماران، دارای زمینه ارثی این بیماری در خانواده خود هستند.

البته سبک زندگی امروزه، همه ما را در معرض آسیب‌های ستون فقرات قرار می‌دهد. به بیان دیگر، نشستن‌های طولانی و بویژه به شیوه نامناسب، رانندگی طولانی، فقدان فعالیت ورزشی صحیح و محیط کار نامناسب و غیراستاندارد ما را در معرض صدمه به ستون فقرات قرار می‌دهد.

اولین و مهم‌ترین گام در درمان مبتلایان به دیسک کمر، استراحت است که در روزهای اول به صورت مطلق بوده و بهتر است بیمار هیچ نوع حرکتی نداشته باشد

دردهایی که نباید با دیسک کمر اشتباه بگیرید

خیلی‌ها دردهای آرتروزی را با دیسک کمر اشتباه می‌گیرند. در حالی که آرتروز در واقع به معنی پیر شدن بافت‌های استخوانی و مفصلی است.

البته پیری بافت‌های استخوانی و مفصلی ناشی از آرتروز شامل از دست رفتن خاصیت ارتجاعی دیسک‌ها نیز می‌شود. در واقع با از دست رفتن این خاصیت، دیسک‌ها به تدریج به خارج از فضای خود برجسته می‌شوند یا حتی بیرون می‌زنند.

درد‌های کمر و بیماری بیرون زدگی دیسک کمر در خانم‌ها شایع‌تر است. البته بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری دچار درد‌های کمر می‌شوند که معمولا با اتمام دوران بارداری بهبود می‌یابند. جدا از افزایش وزن خانم‌ها در این دوره، تغییرات هورمونی نیز در بروز این درد‌ها نقش زیادی دارند.

البته این دردها معمولا موقتی است و رعایت برخی موارد در سبک زندگی از جمله نحوه نشستن و برخاستن، استفاده از دارو و انجام حرکات ورزشی توصیه شده از سوی پزشک به رفع آن کمک می‌کند.

معاینه فیزیکی برای تشخیص دیسک کمر و گردن

فرایند های تشخیص دیسک کمر و گردن شامل طیفی از روش ها می شوند که در آن ها دیسک کمر به عنوان منبع درد شناسایی می گردد. همچنین، در این روش ها آناتومی و نحوه بروز درد بررسی می شود.

معاینه فیزیکی جهت تشخیص درد دیسک می تواند شامل یک یا بیش از یکی از موارد زیر شود:

1- لمس

لمس برخی ساختار ها می تواند به شناسایی منبع درد کمک کند. برای مثال، بدتر شدن درد در هنگام اعمال فشار بر روی ستون فقرات می تواند بیانگر حساسیتی باشد که توسط آسیب دیدگی دیسک به وجود آمده است.

2- آزمون های حرکتی

آزمون هایی که محدوده حرکتی ستون فقرات را ارزیابی می کنند؛ می توانند شامل خم کردن گردن یا نیم تنه به سمت جلو، عقب یا دو طرف بدن شوند. علاوه بر آن، بدتر شدن درد با بالا بردن یک پا در جلوی بدن می تواند بیانگر فتق دیسک در ستون فقرات ناحیه پایینی کمر باشد.

3- قدرت عضلانی

امکان دارد، جهت ارزیابی قدرت عضلانی و همچنین بررسی فشردگی ریشه عصب توسط دیسک مبتلا به فتق یک معاینه عصبی انجام شود.

آزمون قدرت عضلانی می تواند شامل نگه داشتن بازو ها یا پا ها در جلو یا دو طرف بدن شود تا این اعضا از نظر رعشه، آتروفی عضلانی یا دیگر حرکات غیر عادی بررسی گردند. آتروفی عضلانی به از دست دادن یا کاهش توده عضلانی گفته می شود.

4- تست رفلکس (آزمون واکنش غیر ارادی)

تحریک ریشه عصب می تواند واکنش هایی را در پا یا بازو ایجاد کند. در تست رفلکس به وسیله یک چکش مخصوص بر روی نواحی مشخصی ضربه زده می شود. ضعیف بودن یا عدم وجود واکنش می تواند بیانگر فشردگی ریشه عصب در ستون فقرات باشد.

برخی آزمون های معاینه فیزیکی می توانند در تایید یا رد تشخیص بیماری هایی استفاده شوند که علائمی مشابه با موارد گزارش شده در سابقه پزشکی دارند.

آزمایشات تشخیصی برای تشخیص دیسک کمر

امکان دارد جهت تایید وجود مشکل در دیسک و یا کسب اطلاعات بیشتر، انجام یک آزمایش تشخیصی درخواست شود.

از جمله این اطلاعات می توان به محل دیسک مبتلا به فتق و ریشه های عصبی تحت فشار اشاره کرد. آزمایشات تشخیصی می توانند شامل موارد زیر شوند:

1- CT اسکن یا میلوگرام

در تصویر برداری CT اسکن، به وسیله اشعه ایکس از بدن یک تصویر ثبت شده و کامپیوتر این تصویر را به نمایی چند مقطعی از ستون فقرات تبدیل می کند.

گاهی اوقات، در حین یک CT اسکن، یک آزمایش میلوگرام نیز انجام می شود که در آن رنگی خاص به درون نواحی مورد نظر تزریق می شود تا جزئیات بیشتری از ساختار های ستون فقرات بدست آید.

2- تصویر برداری MRI

تصویر برداری تشدید مغناطیسی (MRI) یک ارزیابی دقیق و حساس از ساختار و اعصاب ستون فقرات ارائه می کند که شامل توازن و نحوه قرار گیری، ارتفاع، مقدار آِب و نمای کلی دیسک می شوند.

3- دیسکوگرام

در صورت در نظر گرفتن درمان جراحی، جهت تعیین دیسک مبتلا به درد انجام آزمایش دیسکوگرام توصیه می شود. در این آزمایش، رنگی خاص به درون دیسک تزریق می شود تا در اثر فشار اضافی ناشی از آن، درد دیسک دوباره بروز کند.

لازم به ذکر است که یافته های بدست آمده در تصویر برداری MRI یا دیگر آزمایش های تشخیصی، خود یک تشخیص به شمار نمی آیند.

جهت اینکه علت درد به طور دقیق شناسایی شود باید یافته های معاینه فیزیکی و بررسی علائم با یافته های بدست آمده از MRI یا دیگر آزمایش های تشخیصی همخوانی داشته باشند.

تنها در این صورت است که صرف نظر از نوع بیماری می توان یک برنامه درمانی موثر تجویز کرد. نوع بیماری می تواند شامل فشردگی عصب توسط دیسک مبتلا به فتق، درد دیسک ناشی از بیماری دژنراتیو دیسک یا دیگر بیماری ها باشد.

تست خانگی برای تشخیص فتق دیسک کمر

خیلی از افراد نگران این هستند که نکند بیرون‌زدگی دیسک کمر داشته باشند و در آینده درد آن را نتوانند تحمل کنند اما با این تست می‌توانید بفهمید که بیرون‌زدگی دیسک کمر دارید یا خیر:

روی سطح صاف دراز بکشید و پاهایتان را بالا بیاورید. اگر بین زاویه ۳۰ تا ۷۰ درجه درد شدیدی در ناحیه کمر احساس کردید، شما مشکل بیرون‌زدگی دیسک کمر دارید .

بیشتر بخوانید :

علت درد بعد از عمل دیسک کمر + درمان

بهترین حالت خوابیدن برای افرادی که دیسک کمر دارند چه حالتی است ؟

فرسایش دیسک کمر (دیسک سیاه) چیست و چه علائمی دارد ؟

پرسش و پاسخ دیسک کمر | بررسی سوالات رایج مردم درباره دیسک کمر