آشنایی با روش کاشت بادام درختی و نگهداری از آن

اصول کاشت بادام درختی

بادام درختی در نواحی کوهستانی ایران رشد کرده و ارتفاع درخت آن به ۸ متر می رسد. گل های بادام به شکل صورتی و سفید است. باید دقت کنید که دو نوع تلخ و شیرین وجود دارد که برای کاشت نوع شیرین استفاده می شود . برای کاشت درخت بادام بهتر است محوطه ای باز در باغچه را انتخاب کنید.

کاشت، تکثیر و نگه داری از درخت بادام در مناطقی با آب هوای خشک و البته کوهستانی نتیجه بخش است. عده ای نیز کشت گلدانی این گیاه را با شبیه سازی شرایط پیشنهاد می کنند که متاسفانه خیلی امیدوار کننده نیست.

نحوه کاشت درخت بادام

برای شروع کاشت درخت بادام, ابتدا نهال را از مغازه خریداری کنید. همچنین می توانید دانه تازه و فرآوری نشده را در خاک بکارید. مکانی که برای کشت بادام انتخاب می کنید، باید آفتاب گیر و از نظر نوردهی مناسب باشد. یعنی امکان جمع شدن آب در اطراف ریشه ها وجود نداشته باشد.

ابتدا خاک و زمینی که می خواهید دانه را در آن بکارید، شخم بزنید. این کار بافت خاک شما را نرم و سبک می کند. آن گاه دانه را در عمق ۲٫۵ تا ۵ سانتی متری بکارید و روی آن را با خاک بپوشانید.

بهتر است کاشت درخت بادام بدین روش را در فصل پاییز انجام دهید. این کار سبب می شود دانه زیر خاک، زمستان را به راحتی سپری کند و در فصل بهار جوانه بزند و سر از خاک بیرون آورد.

مکان کاشت دانه بادام را با صفحه مشبک سنگین بپوشانید تا دانه های بادام شما از جویده شدن و خورده شدن توسط سایر جانوران در امان بمانند.

اگر به جای کاشت بادام از نهال بادام استفاده کردید و آن را از بیرون خریداری نمودید، باید حفره ای را در باغ یا باغچه برای کاشت نهال ایجاد کنید. این حفره از گلوله ریشه نهال باید بزرگ تر باشد. قبل از کاشت، کل خاک را شخم بزنید تا خاک زیر نهال سفت نباشد. همچنین در صورت تمایل می توانید در هنگام شخم خاک، کمی ماسه به آن اضافه کنید. با این کار، زهکشی خاک به خوبی انجام می شود.

نهال را در همان عمقی بکارید که زمان خرید در همان عمق کاشته شده بود. بادام هایی نیز هستند که خودلقاحی را به تنهایی انجام نمی دهند. بنابراین باید چند نهال بادام را در کنار هم داشته باشید تا درخت میوه دهد. قبل از خرید این موضوع را با فروشنده در میان بگذارید و از خرید نهالی که به تنهایی میوه نمی دهد، خودداری کنید. اگر می خواهید چند نهال را در باغچه یا باغ بکارید، باید فاصله بین آن ها از یکدیگر ۶ تا ۹ متر باشد.

نیازهای اکولوژیک درخت بادام

آب و هوا

برای موفقیت در کشت و پرورش بادام شرایط محیطی مطلوب ضروری است دما مهم‌ترین فاکتور اقلیمی برای پرورش بادام است. بادام برای جوانه‌زنی یکنواخت در بهار به سرمای زمستانه متوسطی نیاز دارد (500-100 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتی‌گراد) و نیز مقاومت آن به سرمای زمستان در حد متوسطی است (کمتر از میوه هلو) گل‌های بادام در بهار از سایر میوه‌ها به غیر از فندق زودتر باز می‌شوند و بنابراین نسبت به سرمای دیررس بهاره بسیار حساس هستند بادام برای رساندن میوه خود نیاز به 8-6 ماه فصل رشد دارد و در تابستان خواهان هوای گرم و خشک می‌باشد.

خاک

مناسب‌ترین خاک برای بادام خاک‌های لومی می‌باشند اما با توجه به این‌که درختان بادام اغلب در خاک‌های غیر حاصلخیز کاشته می‌شوند، بنابراین قبل از کاشت برای تعیین میزان کمبود مواد غذایی باید تجزیه خاک صورت گیرد. تجزیه برگی نیز برای تشخیص مقدار و نوع عناصر غذایی خاک مفید است.

کاشت

نهال های بذری یا نهال های پیوند شده یکساله یا چند ساله که دارای چوب رسیده و ریشه های سالم هستند در پائیز و زمستان کاشته می شوند برای این منظور خاکهایی که با کود آلی آماده شده اند مناسبتر هستند. بهترین زمان کاشت بین اوایل آبان تا اوایل دی است فاصله کاشت درختها بسته به نوع رقم ، پایه، حاصلخیزی خاک و سیستم آبیاری متفاوت است.بنظر می رسد فاصله کاشت 5×5 متر بهترین فاصله برای ارقام پیوند شده بر روی پایه هلوی بذری یا پایه هلو بادام باشد.

مقدمات قبل از کاشت بادام

قبل از کاشت درختان بادام باید بادشکن موثری ایجاد شود. برای این کار می توان از ردیفهای درخت و یا کمر بند حفاظتی مصنوعی استفاده کرد. بادشکن مصنوعی هزینه زیادی دارند ولی از همان موقع احداث قابل استفاده است در حالیکه کاشت درخت به عنوان بادشکن از سال سوم که درختها بزرگ می شوند موثر خواهد بود از بین بادشکنهایی که برای بادام استفاده می شوند درختان سرو بهتر از بقیه هستند. تقویت خاک : قبل از کاشت درخت بادام 200 کیلو ازت و 200 کیلو گرم فسفر در هر هکتار به زمین داده می شود.

آبیاری

آبیاری از مهمترین عملیات مرحله داشت درختان بادام است و موجب بهبود رشد و افزایش عملکرد می شود زیرا مقدار بارندگی در فصل تابستان در مناطق کشت بادام کافی نیست کیفیت آبیاری نیز اهمیت زیادی دارد آبی که حاوی مقدار زیادی نمک است بخصوص در خاکهای رسی کم عمق نباید برای آبیاری استفاده شود. درختان بادام نباید با روش آبیاری بارانی آبیاری شوند زیرا برگهای بادام نسبت به نمک خیلی حساس است. روشهای معمول آبیاری در درختان بادام، آبیاری سطحی و آبیاری قطره ای هستند از آبیاری قطره ای معمولاً در زمینهای ناهموار استفاده می شود.

هرس

در باغ‌های قدیمی هرس از طریق قطع شاخه‌های خشک و پاجوش‌ها انجام می‌گیرد. در باغ‌های جدید که براساس اصول باغبانی‌کاشته شده‌اند دو نوع هرس انجام می‌شود:

1) هرس شکل: هرس شکل بادام معمولاً جامی است در رقم‌هایی که شاخه‌های آن تمایل به رشد افقی دارند درخت را پا‌بلند می‌گیرند و آن‌را از 120 سانتی‌متری قطع می‌کنند ولی در رقم‌هایی که شاخه‌ها رشد عمودی دارند مانند رقم «محب‌علی» طول تنه را 60 تا 100 سانتی‌متری می‌گیرند. در سال دوم بالا‌ترین جوانه روییده از پایین محل قطع را به عنوان جایگزین تنه اصلی انتخاب کرده و آن را بالاتر از بقیه شاخه‌ها هرس می‌کنند و بقیه شاخه‌ها را در چهار طرف این محور و کوتاه‌تر از شاخه جایگزین هرس می‌کنند را حدود 30 سانتی‌متر می‌گیرند.

در سال سوم شاخه‌های فرعی درجه یک را به طول30 سانتی‌متر نگه می‌دارند و بقیه شاخه‌ها را سربرداری می‌کنند. در سال چهارم اسکلت درخت تشکیل می‌شود و دیگر سربرداری انجام نمی‌گیرد زمان انجام هرس اسفندماه و در هنگام خواب درخت است.

2) هرس سالیانه: درخت بادام چندان نیاز به هرس سالیانه ندارد و در هر دو تا سه سال یکبار شاخه‌های خشک و نابجا و آفت‌زده قطع می‌شوند البته پاجوش‌ها هر ساله حذف شود.

تکثیر درخت بادام

کاشت درخت بادام نیز مانند کاشت درخت توت به دو روش بذر و جوانه انجام می گیرد. برای کاشت درخت بادام اواخر فصل پاییز را انتخاب کنید. ابتدا بادام ها را به مدت ۲۴ ساعت در آب بخیسانید و آن گاه سوراخ هایی ۸ تا ۱۰ سانتی متر در دل خاک تهیه و در داخل هر کدام سه عدد بادام بکارید.

بعد از جوانه زدن بادام، یک عدد از سه نهال کشت شده را نگه دارید و مابقی را حذف کنید. حالا می توانید جوانه را به محل بهتری در فصل بهار انتقال دهید. روش دیگری نیز مانند پیوند زدن درخت گردو وجود دارد. برای پیوند باید در فصل بهار، پاییز و زمستان دست به کار شوید و برای پیوند جوانه از ۱۰ مرداد تا ۱۰ مهر را انتخاب کنید.

برای پیوند از جوانه های تازه و نورس استفاده کنید. بهتر است درخت بادام چند روز قبل آبیاری شده باشد تا عمل قلمه زدن درخت راحت انجام گیرد.

نگهداری از درخت بادام

در سال اول کاشت درخت بادام, باید به نهال بسیار آب دهید. به گونه ای که در طی تابستان و گرما، هفته ای یک مرتبه آن را غرق آب کنید. همچنین می توانید به نهال خود، تقویت کننده ای استاندارد بدهید. هر چند وقت یک بار نهال را از نظر آفات شامل کرم ها، شته ها و… چک کنید. در صورت ضرورت می توانید این آفات را با صابون های حشره کش استاندارد کنترل کنید. شکوفه های بادام بسیار شیرین هستند و از این رو زنبورهای بسیاری را به سمت خود جذب می کنند. بنابراین نگران زیاد شدن زنبورها در اطراف بادام نباشید. این همان اتفاق خوبی است که باید برای درخت شما بیفتد.

برای درخت بادام یک عفونت قارچی وجود دارد. درخت بادام در طی این عفونت، برگ هایش قهوه ای شده و به سمت بالا برمی گردد. در صورت رویت چنین نشانه هایی، بدون درنگ برگ های آلوده را بکنید و از درخت بادام حذف کنید. سوزاندن این برگ ها نیز ایده خوبی برای جلوگیری از رشد قارچ ها می باشد. هر برگ افتاده در اطراف درخت را با وسیله ای مانند چنگک جمع کنید. اگر موفق نشدید عفونت قارچی را کنترل کنید، درخت بادام را باید با بوراکس اسپری کنید. این شیوه برای درمان قارچ بسیار مناسب است.

برداشت بادام

میوه های بادام را می توان به صورت سبز (چغاله) و یا خشک برداشت کرد . میوه های بادام رقم کاغذی (پوست نازک) نیز در مرحله سبز به منظور مصرف مستقیم برداشت می شود. برداشت میوه های خشک از نیمه دوم مرداد تا اواخر مهر صورت می گیرد. میوه های بادام در باغاتی که آبیاری نمی شوند زودتر از باغاتی که آبیاری می شوند می رسند. در باغات جدید بادام که به صورت مکانیکی برداشت می شوند موارد زیر باید رعایت شود. فاصله مناسب کشت ، فرم دهی مناسب درخت مثلاً فرم گلدانی، مسطح بودن سطح زمین ، کاشت رقمی با عادت رشد عمودی ، دقت در تعیین تاریخ برداشت در ارتباط با زمان رسیدن و شرایط خاک به منظور جدا شدن بهتر میوه های باغهای بادام اغلب دو هفته قبل از برداشت آبیاری می شود.

سطح خاک باید تا حد امکان صاف و عاری از علفهای هرز باشد، درختها توسط دستگاه نیشکر تکان داده شده و میوه ها بر روی زمین می ریزند، سپس میوه ها توسط دستگاههایی که دارای بازوهای مکنده هستند جمع آوری می شود. مقدار عملکرد بادام در هر هکتار از یک تا دو تن (بدون پوست سبز) متغیر است، که به عملیات زراعی از جمله آبیاری و نوع رقم بستگی دارد.

پس از برداشت بادام پوست سبز آن بوسیله جدا می شود ماشین هایی که برای بادام پوست سخت بکار می روند برای بادام های پوست نازک و پوست کاغذی مناسب نیستند و در صورت استفاده از این ماشینها باید تنظیم آنها عوض شود. سپس میوه ها در معرض آفتاب به مدت 3 تا 4 روز خشک می شوند تا مقدار مرطوب آنها به 8 تا 5/8 درصد کاهش یابد. احتمالاً در انبار نیز رطوبت میوه ها حدود یک درصد کاهش می یابد. نگهداری بادام های پوست نارک به علت کپک زدگی مشکل است.

بیشتر بخوانید:

پرورش و نگهداری گل آزالیا ( گل زینتی آپارتمانی )

با روش کاشت گل نرگس آشنا شوید

گل ساعت و روش تکثیر این گیاه