tsh در آزمایش خون نشان دهنده تیروئید پر کار است یا کم کار ؟

TSH در آزمایش خون

tsh نرمال چه عددی است ؟

وظیفه اصلی هورمون TSH در بدن تحریک غده تیروئید و انتشار هورمون‌های تیروئید در خون است.

مهم‌ترین هورمون‌های غده تیروئید T3 (تری یدوتیرونین) و T4 (تیروکسین) و FT4 هستند.

در واقع، غده تیروئید با جذب ید هورمون‌سازی می‌کند و در زمان مناسب هورمون‌های ساخته‌شده را به خون می‌فرستد.

tsh نرمال چه عددی است / بالا بودن tsh / tsh نرمال / تفسیر آزمایش tsh / آزمایش tsh در بارداری / TSH در آزمایش خون

آزمایش TSH خون

TSH در آزمایش خون شاخصی برای بررسی تیروئید است. اختلال در تیروئید و مقدار هورمون ها سرعت سوخت و ساز بدن را تغییر می دهد و نشانه هایی در بدن بروز می دهد.

بهترین گزینه برای تشخیص عملکرد غده تیروئید اندازه گیری مقدار TSH خون است که در آزمایشی تحت عنوان آزمایش تیروئید قابل انجام است. در این آزمایش علاوه بر TSH مقدار T4 ، T3 و گاها FT4 نیز به حیطه آزمایش گذاشته می شود.

بیشتر بخوانید :

T۴ در آزمایش خون / تست T۴ در آزمایش خون نشانه چیست

آزمایش TSH چیست و چه عملکردی در بدن دارد؟

هورمون تحریک کننده تیروئید یا thyroid stimulating hormone که به اختصار TSH خوانده می شود، هورمونی است که از غده هیپوفیز که در زیر مغز قرار دارد در خون منتشر می شود و نقش تحریک غده تیروئید و ترشح هورمون تیروئید را بر عهده دارد.

غده تیروئید در پایین گردن زیر حنجره قرار دارد که ظاهری شبیه به پروانه دارد. این غده با جذب ید موجود در خوراکی هورمون هایی تولید می کند که از جمله مهمترین آن ها سه هورمون T4 (تیروکسین)، T3 (یدوتیروئین) که با از دست دادن یک اتم ید از T4 بدست می آید و FT4 است.

از بین این سه هورمون، T3 مسئول تنظیم انرژی سوخت و ساز بدن را بر عهده دارد. در صفحۀ آزمایش تیروئید شما می توانید درخواست آزمایش تست های مختلف تیروئید را بدهید.

غده هیپوفیزکنترلگر مقدار TSH خون در بدن می باشد. زمانی که این غده مقدار هورمون T4 موجود در خون را کم حس کند، کم کاری تیروئید اتفاق افتاده، پس این غده شروع به انتشار مقدار TSH بیشتر در خون می کند که از این طریق باعث تحریک غده تیروئید شده تا ترشح هورمون T4 را افزایش دهد.

حال اگر غده هیپوفیز مقدار TSH را در خون زیاد ببیند، که به معنای پرکاری تیروئید می باشد، دراین صورت تولید هورمون TSH را متوقف می سازد تا باعث ایجاد بیشتر T4 در بدن نشود. مقدار TSH نرمال در سنین مختلف متفاوت است.

در بزرگسالان این مقدار بین 0.36 تا 6.3 میکروگرم در میلی لیتر است. حد نرمال TSH نشان دهنده سلامت و عملکرد صحیح غده تیروئید است.

آزمایش‌های عملکرد تیروئید کدامند ؟

معمولاً در انواع آزمایش‌های خون انجام شده برای عملکرد تیروئید، TSH، T4 و T3 بررسی می‌شوند.

برای این کار از یکی از سیاهرگ‌های بازو یک نمونه خون گرفته شده و برای تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

معمولاً در این آزمایش‌ها بخش «آزاد» یا فعال T3 و T4 اندازه‌گیری می‌شود (یعنی FT4 و FT3). آزمایشگاه‌ها برای مقایسه نتیجه آزمایش خون بیمار با نتایج افراد سالم، از بازه‌های مرجع استفاده می‌کنند.

بیشتر بخوانید :

خطرات بالا و پایین بودن آزمایش WBC خون

مقادیر نرمال آزمایش (TSH) در افراد

سن	TSH	T4	T3
نوزاد تازه متولد شده تا 4 روزه	3-18	–	75-260
نوزادان	9-18	–	–
کودکان زیر 5 سال	1-10	7-15	85-250
کودکان بالای 5 سال	1- 10	6-13	85-250
20-50	0.3-5	4.5-12.6	70-204
50-90	–	–	40-182
بارداری	–	–	116-247

پایین بودن مقدار TSH خون همیشه به معنای پرکاری تیروئید نمی باشد، گاهی علامت مشکل در غده هیپوفیز و یا عملکرد آن است.

لازم است هر فرد پنج سال یک بار این آزمایش را انجام دهد. در اشخاصی که سابقه خانوادگی در مشکلات تیروئید دارند باید فواصل آزمایش نزدیکتر باشد.

کم کاری یا پرکاری تیروئید اغلب در زنان با سن بالای 60 سال مشاهده می شود.

در نوزادان علایم ابتلا کم است که به مرور خود را با هشیاری کم، توقف رشد، پوست زرد نشان می دهد و در کودکان نیز می تواند باعث عقب ماندگی ذهنی شود. گاهی برای تشخیص مشکل نیاز به عکس برداری می باشد.

بیشتر بخوانید :

mcv در آزمایش خون نشانه چیست ؟

تشخیص تیروئید از روی گردن

جلوی آیینه بایستید، گردن را مقداری به عقب بدهید در این حالت آب بنوشید و به قسمت پایین خرخره توجه کنید.

آیا برجستگی در این قسمت می بینید ؟ نوشیدن آب را در چند مرحله انجام دهید و با دقت بررسی کنید در صورتی که برجستگی در این قسمت مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید تا مورد معاینه دقیق قرار بگیرید.

TSH در آزمایش خون

کم کاری تیروئید چیست ؟

اگر غده تیروئید کم کاری کند، غده هیپوفیز دستور تولید هورمون به آن را ندهد، غده تیروئید مادرزادی ناقص باشد، بدلیل جراحی قسمتی از غده حذف شده باشد، ید کافی به آن نرسیده باشد و یا ابتلا به بیماری هاشیموتو کم کاری تیروئید بوجود می آید.

هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی و اغلب ارثی است که در آن بدن با تیروئید مانند دشمن برخورد کرده و به آن حمله می کند و باعث صدمه زدن به آن می شود.

پزشکان برای درمان کم کاری تیروئید، قرص هایی حاوی هورمون های تیروئیدی تجویز می کنند. اگر این مشکل درمان نشود، باعث افزایش کلسترول و درنتیجه سکته مغزی یا قلبی می شود و یا در موارد شدیدتر باعث سرد شدن بیش از حد بدن و اختلال حواس می شود.

بیشتر بخوانید :

anti tpo در آزمایش تیروئید چیست و چه خطراتی دارد ؟

علائم کم کاری تیروئید

1. بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
2. اختلالات هورمون ها
3. یبوست
4. افسردگی
5. ریزش مو و عدم سلامت موها
6. چاقی
7. خستگی
8. مشکل در حافظه و تمرکز
9. گرفتگی عضلات
10. نامنظمی وافزایش خونریزی قاعدگی

تفسیر آزمایش تیروئید

TSH	T4	T3	نتیجه
بالا	نرمال	نرمال	کم کاری تیروئید خفیف
بالا	کم	کم	کم کاری تیروئید (هایپوتیروئیدی) بیماری هاشیموتو
کم	نرمال	نرمال	پرکاری تیروئید خفیف
کم	بالا	بالا	پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدی) بیماری گریوز
کم	کم	کم	نارسایی غده هیپوفیز و کم کاری تیروئید ثانویه

پرکاری تیروئید چیست ؟

زمانی که تیروئید بیش از حد کار کند یا توده ای در غده تیروئید ایجاد شود ( توده های بزرگ عامل گواتر هستند براحتی دیده می شوند.

توده های کوچکتر با عکس قابل دیدن هستند) یا شخص مبتلا به بیماری گریوز باشد، دچار پرکاری تیروئید می شود. بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است و باعث تورم، درد و بیرون زدگی چشم ها می شود.

برای درمان این پرکاری داروهایی که هورمون های تولیدی تیروئید را کم می کند تجویز می شود. اگر این عارضه مورد درمان قرار نگیرد باعث مشکلات قلبی و شکنندگی استخوان ها می شود.

tsh نرمال چه عددی است

بیشتر بخوانید :

سطح MCH در آزمایش خون چه معنایی دارد ؟

علائم پرکاری تیروئید

• بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
• اختلالات هورمونی
• لاغری سریع علیرغم افزایش اشتها
• نازک شدن موها
• تورم چشم ها
• ضعف عضلات
• افزایش فشار خون
• لرزش دست ها
• بی خوابی
• کاهش خونریزی قاعدگی و نامنظمی آن
• ضعف اعصاب و اختلال هواس
• تعریق زیاد

عوامل مؤثر بر عملکرد غده تیروئید

• ژنتیک و سابقه خانوادگی
• کمبود ید بدن
• مصرف الکل و دخانیات
• برخی دارو ها
• کم تحرکی

مواردی که پزشک باید هنگام انجام آزمایش تیروئید از آن ها مطلع باشد:

• مصرف دارو: برخی داروها باعث ایجاد اشکال در نتیجه آزمایش می شود.
• آزمایش رادیولوژی: اگر در این مدت آزمایش رادیولوژی انجام داده اید که به همراه تزریق رنگ در بدن بوده است، زیرا این رنگ حاوی مقداری ید می باشد.
• بارداری: بارداری باعث تغییر هورمون ها می شود.
• بیماری: مبتلا بودن به بعضی بیماری ها مانند بیماریهای کبدی، کلیوی، قلبی، عفونت و …

بیشتر بخوانید :

RDW در آزمایش خون: نتایج تست RDW چگونه است ؟

شرایط آزمایش تیروئید (TSH)

معمولاً آزمایش‌های عملکرد تیروئید به آمادگی بسیار کمی نیاز دارند. با این حال، اگر دارویی مصرف می‌کنید، باید موضوع را به پزشکتان بگویید، زیرا برخی داروها نتیجه آزمایش‌ها و چگونگی تفسیر آن‌ها را تغییر می‌دهند.

همچنین، اگر اخیراً هرگونه آزمایش رادیولوژی انجام داده‌اید که در آن از یک رنگ کنتراست مخصوص استفاده شده است، حتماً باید این مورد را نیز ذکر کنید زیرا این رنگ‌ها حاوی ید هستند که آن هم بر نتیجه آزمایشتان تأثیر می‌گذارد.

بارداری هم باعث تغییر سطح هورمون‌های تیروئید می‌شود، بنابراین اگر باردار هستید پیش از آزمایش پزشکتان را مطلع کنی

بالا بودن tsh

بررسی زمان انجام آزمایش TSH خون در عملکرد تیروئید

اگر علائم یا شرایط زیر را دارید باید به یک پزشک عمومی مراجعه کرده و از او بخواهید برایتان یک آزمایش خون تجویز کند:

1. علائم کم‌کاری یا پرکاری تیروئید
2. تورم یا برآمدگی در قسمتی از گردن
3. سریع یا نامنظم شدن ضربان قلب
4. کلسترول بالا (که باعث تصلب شرایین، یا همان رسوب چربی در سرخرگ‌ها، می‌شود).
5. پوکی استخوان (شکنندگی یا نازک شدن استخوان‌ها)
6. مشکلات باروری، غیرطبیعی بودن سیکل عادات ماهانه، سقط مکرر، کاهش میل جنسی
7. سابقه خانوادگی اختلالات خود ایمنی، مثل دیابت نوع 1، پیسی و غیره
8. احساس ناخوشی پس از زایمان
9. برنامه‌ریزی برای بچه‌دار شدن یا قرار داشتن در اوایل بارداری (و اگر خودتان یا خانواده‌تان سابقه اختلالات تیروئید، تیروئیدیت پس از زایمان یا دیابت نوع 1 دارید)

اگر شرایط زیر را دارید می‌بایست سالی یک بار آزمایش خون بدهید، البته در صورت توصیه پزشک باید این آزمایش را بیش از یک بار در سال انجام دهید:

1. تشخیص داده شود که یک اختلال تیروئید دارید
2. قبلاً برای پرکاری تیروئید تحت درمان قرار گرفته باشید (ید رادیواکتیو، جراحی تیروئید یا دارو)
3. بعد از جراحی سر و گردن در ناحیه سر و گردن تحت پرتودرمانی قرار گرفته باشید
4. قبل از درمان شدن با آمیودارون یا لیتیوم، سپس 6 تا 12 ماه در طول درمان و همچنین 12 ماه بعد از درمان

مبتلایان به سندرم داون، سندرم ترنر، بیماری آدیسون یا سایر بیماری‌های خود ایمنی نیز می‌بایست به طور منظم آزمایش بدهند.

تفسیر آزمایش tsh

چگونه می‌توان از آزمایش خون برای تشخیص اختلالات تیروئید استفاده کرد؟

پزشک این آزمایش‌ها را تفسیر کرده و از نتایج آن به همراه علائم و وضعیت سلامت عمومی‌تان برای تعیین مبتلا بودن شما به اختلالات تیروئید و شدت و نحوه درمان آن‌ها استفاده می‌کند.

اگر نتایج TSH و FT4 شما خارج از بازه مرجع باشد پزشک آزمایش‌های دیگری برایتان تجویز می‌کند.

TSH و FT4

1. بالا بودن سطح TSH و پایین بودن FT4 نشان دهنده کم‌کاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد.
2. پایین بودن سطح TSH و بالا بودن FT4 نشان دهنده پرکاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد.

به وضعیتی که در آن سطح TSH کمی بالا رفته اما سطح FT4 هنوز در بازه مرجع نرمال است کم‌کاری تیروئید تحت بالینی یا نارسایی خفیف تیروئید گفته می‌شود.

این عارضه ممکن است به کم‌کاری تیروئید بالینی یا تبدیل شود، که می‌توان با انجام آزمایش‌های مربوط به آنتی‌بادی‌های تیروئید میزان احتمال این تبدیل را تعیین کرد.

برخی مبتلایان به کم‌کاری تیروئید، خصوصاً افرادی که سطح TSH آن‌ها بالاتر از 10mU/l است، می‌توانند از درمان با لووتیروکسین استفاده کنند.

پایین بودن TSH به همراه پایین بودن FT4 می‌توان ناشی از نارسایی هیپوفیز (کم‌کاری تیروئید ثانویه ناشی از کم‌کاری هیپوفیز) یا واکنشی به یک بیماری مهم غیرتیروئیدی باشد.

چه چیزهایی بر نتایج آزمایش‌های عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارند ؟

داروها و بیماری‌ها می‌توانند بر آزمایش‌های عملکرد تیروئید تأثیر بگذارند. مواردی که بر نتایج آزمایش‌هایتان تأثیر می‌گذارند را به شخصی که از شما آزمایش خون می‌گیرد اطلاع دهید، خصوصاً:

1. هرگونه بیماری جدی مانند حمله قلبی، عفونت، تروما، بیماری‌های جدی کبد یا نارسایی کلیوی
2. داروهای مورد استفاده برای درمان پرکاری تیروئید و کم کاری آن، خصوصاً هنگامی که دوز مصرفتان بیش از اندازه زیاد یا کم است
3. سایر داروهایی که مصرف می‌کنید، از جمله: قرص‌های جلوگیری از بارداری، هورمون‌های استروئیدی، داروهای ضدسرع، داروهای ضدالتهاب، لیتیوم (مورد استفاده برای برخی اختلالات روانی) و آمیودارون (مورد استفاده برای کنترل اختلالات ضربان قلب)

تهیه شده مجله اینترنتی دلگرم

مرضیه ملایری

بیشتر بخوانید :

کامل ترین راهنمای خواندن آزمایش خون به زبان ساده

آزمایش بارداری : همه چیز در مورد آزمایش خون بارداری