روزنامه ایران چهارشنبه ۱۶ تیر از شیوع ویروس دلتا در سیستان و بلوچستان و تهران و بررسی روند واکسیناسیون عمومی، به ارائه گزارشی پرداخت و نوشت: این درحالی است که تعداد فوتی‌ها همچنان سه رقمی است. قبرستان‌ها جایی برای خاک سپردن عزیزانمان ندارد. ویروس دلتا هوشمندانه‌تر از ویروس‌های گذشته به سراغ نوجوانانی می‌رود که تا واکسیناسیون راه طولانی در پیش دارند و علی رغم تزریق بیش از ۷ میلیون دوز واکسن هنوز گروه‌های زیادی از مردم نه تنها واکسینه نشده که در صف دوز دوم قرار دارند.
فعلاً دوباره همان راهکار همیشگی یعنی تعطیلی دو هفته‌ای صنوف غیرضروری در پیش گرفته شده؛ اما اصناف و بازاری‌ها نسبت به این موضوع اعتراض داشته و خواهان تعطیلی کل تهرانند؛ درخواستی که البته از زبان محسنی بندپی، استاندار تهران رد می‌شود. او البته به مردم اطمینان داده که نگران تخت‌های بیمارستانی نباشند چراکه فعلاً جا برای بیماران جدید هست!
خطر کرونا جدی گرفته نمی‌شود
اما چرا بعد از آنکه دوباره زنگ خطر هشدارها بلند و مشاغل گروه دوم، سوم و چهارم هم تعطیل شده‌اند باز چهره شهری که ساعت‌های طولانی از عمرمان را در آن سپری می‌کنیم چهره شهری گرفته، بی‌خیال، درهم و بی‌فکر است؟ اینجا در خیابان شیخ بهایی جنوبی از قطع شدن برق تقریباً یک ساعت می‌گذرد. ساعت به نزدیکی‌های ۹ شب نرسیده تعداد زیادی از کاسبان جلوی در مغازه‌ها بدون ماسک نشسته و مشغول باد زدن خودشان هستند.
نه خبری از برق اضطراری است و نه ظاهراً کسی خیال دارد تا محل کسبش را تعطیل کند و به خانه برود. خیابان‌ها برخلاف روزهای عادی شلوغ و پر از جمعیتی است که ظاهراً به‌خاطر گرمی هوا به خیابان‌ها پناه آورده‌اند. برخلاف مقامات شهرداری که ادعا کرده‌اند پارک‌ها تعطیل است اما اغلب پارک‌های محلی با وجود تاریکی مطلق هوا باز بوده و مملو از جمعیت است. تنها چیزی که دیده می‌شود نور چراغ موبایل هاست و مردمی که با ماسک و بدون ماسک دورهم مشغول غر زدن اند. بیشترشان می‌گویند پارک را به خانه تاریک و گرم ترجیح داده‌اند.
درنزدیکی چهارراه امیر آباد شمالی هم به‌خاطر قطعی برق و خاموش شدن چراغ راهنمایی و رانندگی، خیابان‌ها ترافیک شده و مردم بر سر اینکه چه کسی زودتر حرکت کند، مشغول داد و بیدادند. جالب اینکه در برخی خیابان‌های فرعی تعدادی کولر خودرو را روشن گذاشته و بدون ماسک در حالت استراحتند. علی رغم اینکه در موج پنجم ابلاغیه قانونی آمده تا فقط کسب و کارهای گروه یک مثل داروخانه‌ها، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی باز باشند، اما دیروز هم با وجود هشدارهای مکرر اغلب مغازه‌ها در خیابان‌های اصلی و فرعی باز بودند.
برگ تقویم ورق خورده و روزی دیگر آغاز و به نیمه رسیده است. ساعت ۱۲ ظهر در خیابان‌های منتهی به پل سید خندان تقریباً همه مغازه‌ها بجز چند بنگاه مسکن کرکره خود را بالا داده و براحتی و بدون ترس مشغول خرید و فروشند. اغذیه فروشی‌های خیابان معروف نیلوفر هم مانند همیشه شلوغ و البته کسی اجازه ایستادن در مغازه را ندارد، اما مردم در ماشین هایشان مشغول خوردن ساندویچ‌اند. نکته قابل تأمل اینکه از ماسک زدن‌های همیشگی در خیابان‌ها خبری نیست و اغلب مردم به بهانه گرمی هوا ماسک‌ها را زیرچانه زده و مشغول ترددند.
در یکی از بانک‌های خیابان شهید بهشتی نیز با وجود منع قانونی برای ورود افراد بدون ماسک اما سه نفر هیچ ماسکی نزده‌اند و بدون آنکه کسی معترض باشد مشغول پر کردن فرم‌های بانکی و در صف شلوغ مشتری‌ها نشسته‌اند. یک مغازه بزرگ لوازم خانگی در سهروردی هم کاملاً باز بوده و البته می‌گوید که مشتری آنلاین دارد و کسی را راه نمی‌دهد، درحالی‌که چند مشتری وارد مغازه شده و مشغول دیدن اجناس می‌شوند. از موج اول تا موج پنجم اگرچه زمان زیادی می‌گذرد اما آنچه که از رفتارهای اجتماعی مردم استنباط می‌شود، بی‌خیالی بیشتر است که البته واکسیناسیون هم در آن بی‌تأثیر نبوده! برخی همین‌قدر که خیالشان از والدین‌شان راحت شده، رفت‌وآمدهای دوباره را از سر گرفته‌اند و حتی تابه حال اسم واریانت های جدید هم به گوششان نخورده است.
منتظر پیک بسیار گسترده‌تر و پیچیده‌تر از پیک قبلی کرونا در تهران هستیم
در حالی که تنها چند روز از قرمز شدن تهران و شیوع ویروس دلتا در پایتخت می‌گذرد، بررسی نقشه کرونایی کشور نشان می‌دهد کرونا با فرماندهی سویه دلتا در استان‌های زیادی طغیان کرده است. شعله‌های آتش کرونا هم از نواحی جنوب و جنوب شرقی کشور شروع شده و در حال پیشروی به مناطق مرکزی و شمالی کشور است. با وجود این رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی به«ایران» می‌گوید: امکان پایش ژنتیکی ویروس دلتا در همه نقاط کشور میسر نیست اما رفتارهای ویروس در بیماران متناسب با ویروس دلتا یا همان جهش یافته هندی است. بنا به‌گفته علیرضا ناجی، ویروس دلتا به‌دلیل رفت‌وآمد و سفرهای زمینی، هوایی و ریلی و کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زیر ۶۹ درصد در همه جای کشور پخش شده و با توجه به اینکه شدت سرایت این واریانت ۶۰ برابر واریانت بریتانیایی است بنابراین روز به روز به تعداد شهرهای قرمز کرونایی اضافه می‌شود.
کرونای دلتا در تهران
از طرفی معاون درمان ستاد کرونای تهران در همین زمینه به «ایران» می‌گوید: دقت تست‌های پی‌سی‌آر برای تشخیص دلتا، خیلی زیاد نیست و باید بیشتر به علائم بالینی برای تشخیص بیماری توجه کرد.به گفته نادر توکلی، خطر اصلی شیوع نوع جهش یافته یا متاسیون یافته این ویروس موسوم به دلتا کرونا است که بسیار خطرناک‌تر است و اگر شرایط به‌همین صورت ادامه پیدا کند، شاهد یک پیک بسیار گسترده‌تر و پیچیده‌تر از پیک قبلی کرونا در تهران و اغلب نقاط کشور خواهیم بود. متخصصان حوزه سلامت مهم‌ترین راهکار مقابله با ویروس دلتا را واکسیناسیون عمومی می‌دانند.
وی می افزاید: دلتا یا همان ویروس جهش یافته هندی کرونا در بیماران تهرانی هم مشاهده شده و به عبارتی این بیماری وارد پایتخت شده است. به گزارش پایگاه اطلاع رسانی شبکه خبر، دکتر نادر توکلی درادامه می گوید وضعیت بالینی بیماران مراجعه کننده به مراکز درمانی مؤید این موضوع است که نوع دلتای ویروس کرونا به تهران نیز نفوذ کرده است. البته هرچند امکان بررسی بیماران از لحاظ ابتلا به این ویروس جهش یافته هندی، وجود ندارد، اما شواهد موجود بر این موضوع دلالت دارد که رفتار فعلی ویروس در بیماران متناسب با دلتا یا همان ویروس جهش یافته هندی است.
توکلی تأکید کرد: با وجود اینکه شدت ابتلا و عفونت دلتا نسبت به ویروس انگلیسی بیشتر بوده و این ویروس مسری‌تر است، خوشبختانه مرگ و میر بر اثر این جهش بیشتر نشده است.
بر اساس اعلام این وزارتخانه مجموع واکسن‌های تزریق شده تاکنون ۴ میلیون و ۴۹۷ هزار و ۵۷۶ نفر دوز اول واکسن کرونا و دو میلیون و ۱۷ هزار و ۸۰۹ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۶ میلیون و ۵۱۵ هزار و ۳۸۵ دوز رسیده است. البته مطابق اعلام سعید نمکی، قرار بود تا پایان خرداد ۱۴ میلیون نفر و افراد بالای ۶۰ سال و بیماران مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای و سرطان نیز واکسینه شوند. این در حالی است که باوجود راه‌اندازی خط تولید اسپوتنیک در ایران و دریافت مجوز مصرف اضطراری برای دو واکسن ایرانی کووبرکت و واکسن پاستور مردم همچنان منتظر توزیع و تزریق واکسن‌های کرونا هستند و مسئولان نیز وعده داده‌اند از این هفته واکسیناسیون با واکسن کووبرکت تسریع می‌شود.
افزایش بیماران سرپایی و بستری در بیمارستان‌های تهران
آخرین آمار واکسیناسیون نشان می‌دهد روز ۱۲ تیر بیش از ۱۲۷ هزار دوز واکسن و ۱۳ تیر ماه بالغ بر ۱۲۳ هزار دوز واکسن تزریق شده بود و این رقم در روز ۱۴ تیر ماه به ۲۴ هزار و ۳۷۵ دوز در روز رسید و در شبانه روز گذشته نیز ۳۹ هزار دوز واکسن تزریق شده است. لذا تحلیل آمار تزریق واکسن در روزهای اخیر از کاهش ۵ برابری مقدار دوز تزریقی واکسن در کشور حکایت دارد. همه اینها در شرایطی است که موج پنجم کرونا در کشور طغیان کرده و ویروس دلتا در نقاط مختلف کشور جولان می‌دهد و از طرفی اخبار رسیده از بیمارستان‌های پایتخت بیانگر این واقعیت است که روند بستری بیماران و تلفات بیماری تصاعدی است و روز به روز رکوردهای تازه‌ای از افزایش موارد بستری و بیماران سرپایی در پایتخت ثبت می‌شود.
متخصصان حوزه سلامت، چاره کار را افزایش سرعت واکسیناسیون کرونا در کشور می‌دانند، در مقابل اما مسئولان وزارت بهداشت علت تزریق قطره چکانی واکسن را بدقولی کشورهای سازنده واکسن در تحویل واکسن‌های خریداری شده عنوان می‌کنند.
بر اساس اعلام سخنگوی سازمان غذا و دارو، از نیمه بهمن پارسال تاکنون ۱۸ مرحله واکسن وارد ایران شده که ۹ مرحله حاوی ۹۲۰ هزار دوز از روسیه و ۹ مرحله دیگر از سایر کشورها شامل کوواکس (آسترازنکا تولید کره جنوبی)، هند و چین بوده که البته سهم چین در ارسال واکسن به ایران از سایر کشورها بسیار بیشتر بوده است. مجموع واکسن وارداتی به ایران تاکنون ۷ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن بوده است.
از طرفی و با وجود ناکامی‌های بخش خصوص در واردات واکسن کرونا، تولید واکسن ایرانی با هدف تأمین نیاز کشور در دستور کار مسئولان قرار گرفت به گونه‌ای که واکسن کووبرکت در ماه اول تا سه میلیون دوز می‌تواند تولید کند. آن‌طور که سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هفته گذشته در گفت‌وگو با ما اعلام کرد ماهانه ۱۰ میلیون دوز واکسن داخلی به دستمان خواهد رسید و تا پایان شهریور به ۳۰ میلیون دوز افزایش خواهد یافت. به گفته علیرضا رئیسی، در هفته‌های آینده وضعیت تأمین واکسن بسیار مطلوب‌تر خواهد بود و تمام جمعیت هدف تا پایان امسال واکسینه می‌شوند.
مطابق اعلام مسئولان وزارت بهداشت، ایران ظرفیت تزریق روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دوز واکسن را دارد. همچنین مدیر روابط عمومی ستاد اجرایی فرمان امام(ره) هم در تازه‌ترین اظهار نظر خود از تولید ۵۰ میلیون دوز واکسن کووبرکت تا پایان شهریور ماه خبر داد. آن‌طور که وزارت بهداشتی‌ها قول داده‌اند قرار است با تأمین واکسن کرونا علاوه بر گروه‌های سنی زیر ۷۰ سال همچنین افراد بالای ۵۰ سال در استان سیستان و بلوچستان نیز واکسینه شوند. همچنین واکسن پاستوکووک انستیتو پاستور ایران هم ماهانه یک میلیون دوز در سه ماه اول، بعد در سه ماه دوم ماهانه دو میلیون دوز و در سه ماهه سوم احتمالاً ماهانه سه میلیون دوز بتواند تحویل دهد.
روز گذشته رئیس شبکه بهداشت وزارت بهداشت از ورود محموله جدید واکسن در روز چهارشنبه خبر داد. به گفته جعفرصادق تبریزی، واکسن اکنون عمدتاً از خارج از کشور تأمین می‌شود و در واکسن داخلی نیز هنوز بنیاد برکت به اندازه نیاز ما واکسن تولید نکرده است، ما مجبوریم تا زمانی که نسبت به رسیدن واکسن به دستمان مطمئن نباشیم، اقدام نکنیم. به احتمال زیاد روز چهارشنبه ممکن است محموله‌ای با تعداد قابل توجه واکسن به کشور برسد که اگر وارد شود برای هفته بعد گروه سنی جدید یعنی ۶۵ تا ۶۹ سال را اعلام می‌کنیم.
علاوه بر این وی، واکسیناسیون گروه سنی ۵۰ سال به بالا برای استان سیستان و بلوچستان و استان‌هایی از جمله هرمزگان و بوشهر و کرمان را که درگیری بالایی با واریانت دلتا دارند، مشروط به تأمین واکسن می‌داند. طبق اعلام این مقام مسئول تاکنون ۶.۷ درصد جمعیت گروه هدف (۶۱ میلیون نفر) واکسینه شدند و با تأمین واکسن، گروه‌های سنی بعدی فراخوان می‌شوند و از اواسط مرداد ماه واکسیناسیون گروه‌های شغلی پرخطر را آغاز می‌کنیم و با معلمان، مدیران مدارس و استادان دانشگاه‌ها کار را آغاز خواهیم کرد و سپس به سراغ گروه‌های شغلی حساس دیگر هم می‌رویم.
پای کرونا بر گلوی سیستان و بلوچستان
«کرونا زندگی ما را بهم ریخته است و حالا حالا هم قصد رفتن ندارد. سیستان و بلوچستانی که ما در آن زندگی می‌کنیم با کلی مشکلات درمانی مواجه است .» اینها حرف‌هایی است که محلی‌های سیستان و بلوچستان از این روزهای بحرانی شهرشان می‌گویند. آن‌طور که فعالان محلی می‌گویند، وضعیت، نه قرمز که سیاه است و شهر در بهت و ماتم و وحشت فرو رفته است. برخی‌ها به دنبال پیدا کردن تخت خالی برای عزیزانشان هستند و عده‌ای دیگر هم با عزیزانشان وداع می‌کنند.
با وجود ترس و شرایط بغرنج سیستان و بلوچستان، هنوز در خیابان‌های شهر کسانی که ماسکی بر صورتشان نیست، در حال رفت‌وآمدند. با همه اینها حال و روز پزشکان هم آنچنان خوب نیست. آنها دو هفته‌ای است که در شرایط بحرانی کار می‌کنند و فشار بی‌سابقه‌ای را تحمل می‌کنند؛ کرونای جهش‌یافته موسوم به «دلتا» به صورت گسترده در حال انتشار است و بخش قابل توجهی از کادر درمان حین رسیدگی به بیماران مبتلا شده‌اند. اینها روایت برخی از فعالان محلی است. مجتبی جهان‌تیغ، پزشک عمومی یکی از بیمارستان‌های زاهدان است. با اوج شیوع ویروس کرونا در شهرش، خودش و چند همکار دیگرش به کرونا مبتلا شدند.
او درباره حال و روز بیمارستان‌ها به «ایران» می گوید: «با شیوع این بیماری و هجوم مردم به بیمارستان‌ها برخی از پزشکان دوباره به بیماری مبتلا شدند. اکثر پزشکان دوز اول واکسن کرونا را دریافت کردند برخی‌های دیگر هم دوز دوم را گرفتند اما به نظر می رسد واکسن در برابر ویروس دلتا چندان کارایی ندارد. گرمای هوا و شرایط کاری سخت در بیمارستان‌ها خیلی از پزشکان و پرستاران را خسته و کلافه کرده است. کمبود پزشک هم در برخی از نواحی وجود دارد.
از همان دو هفته پیش بیمارستان‌ها بسیار شلوغ بود و در تمام راهروهای بیمارستان‌ها و اتاق‌های خالی تخت اضافه گذاشته‌اند. این وضعیت در حالی وجود دارد که ما هنوز به پیک بیماری نرسیده‌ایم. دیروز حدود ۱۶۰۰ نفر مبتلا داشتیم. تست‌های تشخیص وجود دارد اما مشکل اصلی دسترسی مردم به مراکز بهداشت و درمان است. مردم چند ساعت باید بروند تا به درمانگاهی برسند و چند ساعت هم باید زیر آفتاب ۵۰ درجه در صف بایستند تا بتوانند تست دهند.»
شهر خلوت شده است
«کل ادارات تعطیل شدند و شهر نسبت به روزهای قبل خلوت‌تر است.» این اولین توصیفی است که رسولی معلم یکی از مدارس زاهدان از کوچه و خیابان‌های شهر دارد: «اکثر مردم که تست می‌دهند، کرونا مثبت می‌شوند. وضعیت به‌شدت وحشتناک است. در زاهدان، ایرانشهر و چابهار وضعیت خوب نیست. خیلی‌ها ترسیده‌اند و قرنطینه را رعایت می‌کنند. بازار تقریباً تعطیل است و اکثر شهروندان هم در خانه‌هایشان هستند.»
نوید برهان‌زهی، فعال محلی سیستان و بلوچستان البته روایت دیگری از شهرش دارد: «قبول دارم که مردم کمتر پروتکل‌های بهداشتی را رعایت می‌کردند، اما باید توضیحی درباره زندگی مردم بدهم. آن فردی که زندگی نرمال دارد موارد بهداشتی را رعایت می‌کند. می‌تواند برای خود و خانواده‌اش وسایل ضدعفونی‌کننده و ماسک بخرد، اما آن کارگری که روزمزد است و هر روز کار می‌کند تا خرج همان روزش را در بیاورد چطور می‌تواند برای خودش ماسک و وسایل ضد عفونی‌کننده بخرد. مردم ما بسیار فقیر هستند.
وقتی به سوخت‌بر می‌گویم، ماسک بزن می‌گوید، اولویت اولم خرج زن و بچه‌ام است نه کرونا. خیلی از کارگرها می‌گویند، اگر به ما ماسک بدهند ما می‌زنیم اما خودمان پول نداریم که بخریم. با این حال این روزها خیلی از مردم کار و کاسبی را تعطیل کرده‌اند و در خانه مانده اند. اما برخی از مردم شغل ندارند. آنها کارگر و روزمزد هستند. دغدغه این مردم زنده ماندن است و برخی‌هایشان همچنان در میادین شهر برای پیدا کردن کار می‌نشینند و ماسکی هم نمی‌زنند. هم‌اکنون بیمارستان‌ها پر از بیماران است و مردم ترسیده‌اند. چهره شهر بسیار غم‌انگیز است و در میادین اصلی کفن می‌فروشند.»
او درباره واکسن زدن افراد در منطقه می‌گوید: «مردم شایعات مربوط به واکسن را باور کردند. به همین دلیل خیلی‌هاشان واکسن را نزدند. از نظر من مردم بی‌گناه هستند. مسئولان باید درباره واکسن فرهنگسازی می‌کردند. آنها باید از بزرگان سیستان و بلوچستان کمک می‌گرفتند تا مردم بفهمند که واکسن موضوع مهمی است.»