سرهنگ امید نودهی، رئیس پلیس مهاجرت و گذرنامه فراجا از افزایش ۶۰ درصدی صدور گذرنامه‌های زیارتی در ایام اربعین خبر داد و بیان کرد که با تمرکززدایی از چاپ گذرنامه در تهران، این خدمات به‌صورت محلی در استان‌های پرتقاضا ارائه شد تا زائران سریع‌تر مدارک خود را دریافت کنند.
پلیس مهاجرت و گذرنامه برای جلوگیری از جعل یا سوءاستفاده از گذرنامه چه اقداماتی انجام داده است؟
برای جلوگیری از جعل گذرنامه‌های بین‌المللی تدابیر بسیاری انجام شده است که یکی از آنها جای‌گذاری یک تراشه الکترونیک در داخل جلد گذرنامه‌ها است. با توجه به اینکه باید تمام کشور‌های جهان از قوانین بین المللی برای تردد و عبور و مرور تبعیت کنند به همین منظور گذرنامه‌ها هم باید شاخص‌های امنیتی بالایی داشته باشند.
گذرنامه ایرانی یک گذرنامه معتبری است که با یک سری بهره‌برداری از فناوری‌ها و تراشه‌های الکترونیکی که در خود گذرنامه تعبیه شده عملاً جعل آن غیرممکن است. حتی اگر فردی بتواند اطلاعات گذرنامه را جعل کند، تراشه داخلی جلد گذرنامه قابل جعل نیست و در سیستم‌های کنترل به‌راحتی تشخیص داده می‌شود که فرد از گذرنامه جعلی استفاده می‌کند.
آیا در دو سالی که گذرنامه زیارتی چاپ می‌شود موردی از جعل این گذرنامه گزارش شده است؟
گذرنامه زیارتی یک گذرنامه دارای شاخصه‌های امنیتی و اوراق امنیتی است که در اختیار مردم قرار گرفت و در گزارشی هم که ما در این دو سال در زمان اربعین داشتیم، به هیچ عنوان مورد جعل قرار نگرفته است.
آیا موردی بوده است که فرد موفق به جعل گذرنامه ایرانی و خارج شدن از کشور با آن گذرنامه شده باشد؟
خیر، به هیچ عنوان، اگر فردی هم توانسته باشد اطلاعات گذرنامه را جعل کند، اما به دلیل اینکه آن گذرنامه جعلی آن تراشه نداشته است شناسایی شده و از سفر فرد جلوگیری شده است.
مگر بعد از آنکه فرد با گذرنامه رسمی خود از مرز‌های ایران تردد کرد و مهر خروج از کشور در گذرنامه اش ثبت شد برای وارد شدن به یک کشور دیگر گذرنامه جعلی با مهر جعلی خروج از کشور ارائه دهد، اما قاطعانه می‌گویم که خروج از مرز‌های رسمی ایران با گذرنامه جعلی شدنی نیست.
امکان سوختن و یا مخدوش شدن این تراشه الکترونیکی وجود دارد؟
خیر جنس این تراشه‌ها به نحوی است که مخدوش نمی‌شود و یا نمی‌سوزند.
اقداماتی برای گذرنامه الکترونیک یا هوشمند در دستور کار پلیس هست؟
قطعا پلیس باید دنبال این باشد که از تمام فناوری‌های جدید استفاده کند. ما هم در پلیس گذرنامه هر موضوعی که امنیت تردد و امنیت سند مسافرتی را ارتقا بدهد به دنبالش هستیم.
به عنوان مثال یکی از نمونه‌های به‌کارگیری از فناوری‌های جدید در بحث گذرنامه استفاده از دستگاه‌های مدرن و پیشرفته برای چاپ گذرنامه‌ها است، البته امسال هم از این دستگاه‌ها استفاده شد به همین دلیل بود که توانستیم ۶۰ هزار جلد گذرنامه در روز چاپ کنیم.
اگر مسافری گذرنامه خود را گم کند، پلیس گذرنامه چه اقدامی برای جلوگیری از گذرنامه مفقودی انجام می‌دهد؟
وقتی سند مسافرتی مفقود می‌شود با توجه به اینکه این یک سند بین‌المللی است و احتمال سوءاستفاده از آن هست پلیس گذرنامه پس از اعلام فرد سریعاً ابطال آن گذرنامه را به مبادی مرزی و کشور‌هایی که امکان دارد این گذرنامه بتواند در آن مورد سوءاستفاده قرار بگیرد، اعلام می‌کنیم.
پلیس گذرنامه با اینترپل چه همکاری‌هایی برای جلوگیری از تردد افرادی که تحت تعقیب هستند، دارد؟
پلیس گذرنامه به اینترپل همکاری آنلاین و برخطی برای جلوگیری از خروج یک فرد و یا عدم اجازه ورود یک فرد به کشور را دارد و این ممنوعیت‌ها و یا رفع آن به صورت آنلاین و لحظه‌ای انجام می‌شود.
آیا پلیس گذرنامه می‌تواند افراد را ممنوع‌الخروج کند؟
نهاد‌های امنیتی و قضایی می‌توانند به پلیس اعلام کنند که یک فرد ممنوع‌الخروج است و پلیس گذرنامه هم از خروج آن فرد از کشور جلوگیری می‌کند.
اگر فردی به شما و دفاتر پلیس گذرنامه مراجعه کند می‌تواند متوجه شود که ممنوع‌الخروج هست یا نه؟
بله، ما در پلیس گذرنامه امکان اعلام ممنوع‌الخروجی افراد را به آنها داریم.
به صورت پیامکی به فرد ممنوع‌الخروج اعلام می‌شود که ممنوع‌الخروج است؟
در سامانه “پلیس من” امکان مشاهده وضعیت ممنوع‌الخروجی وجود دارد. همچنین اگر فردی گذرنامه نداشته باشد و درخواست صدور گذرنامه دهد، اما در مراحل چاپ و ارسال آن وقفه ایجاد شود و گذرنامه به دست او نرسد، یکی از دلایل احتمالی می‌تواند ممنوع‌الخروجی باشد. در این صورت، فرد باید به ادارات گذرنامه مراجعه کند تا علت مشکل مشخص شود.
آیا برنامه‌هایی برای افزایش مدت اعتبار گذرنامه‌های بین‌المللی دارید؟
این مساله را در حال پیگیری هستیم؛ تغییر اعتبار گذرنامه از ۵ سال به ۱۰ سال مشکلاتی دارد، به عنوان مثال یک دسته‌ای از افراد از نظر سنی اگر اعتبار گذرنامه‌شان ۱۰ ساله باشد تغییرات چهره‌شان در مدت آن ۱۰ سال خیلی زیاد است، به عنوان مثال چهره یک پسر بچه ۸ ساله در ۱۸ سالگی کاملاً متفاوت می‌شود و دیگر از نظر بیومتریک قابل تشخیص نیست.
ما دنبال راهکار‌هایی هستیم تا بتوانیم مراجعه حضوری افراد برای تمدید گذرنامه و تحویل آن را کم کنیم و همچنین در حال برنامه‌ریزی هستیم تا بتوانیم به نتیجه‌ای برسیم تا مدت زمان گذرنامه را برای یک بازه سنی افزایش دهیم.
به عنوان مثال، اگر اعتبار گذرنامه افرادی که ۳۰ سالگی را رد کردند ۱۰ ساله شود شاید دیگر تغییر اساسی زیادی را در چهره فرد نبینیم، اما تا قبل از ۳۰ سالگی چهره افراد بیشتر دچار تغییر می‌شود.
در واقع می‌توانیم بگوییم مهم‌ترین شرط و دغدغه پلیس برای افزایش مدت اعتبار گذرنامه‌ها بحث تغییرات چهره افراد طی ۱۰ سال است که باید راه حلی برای آن در نظر گرفته شود.