با آن که سن زنان در باروری با کیفیت بسیار مهم است، اما نتایج برخی مطالعات نشان می‌دهد که سن پدر هم بی‌اهمیت نیست و می‌تواند با تحت تاثیر دادن کیفیت باروری در زن، بر سلامت جنین تاثیر بگذارد.
طبق نتایج تحقیقات محققان آمریکایی، مردان هم مثل زنان دارای سن بیولوژیکی هستند. مردانی که در سن بالای ۴۵ سال قصد پدر شدن دارند، همسرشان را در معرض ریسک بالای عوارض بارداری نظیر دیابت بارداری، فشارخون بالا، زایمان زودهنگام و حتی تولد دیرهنگام قرار می‌دهند.
یک مطالعه بین‌المللی هم مدعی است که فرزندان پدران مسن به‌طور قابل‌توجهی بیشتر در معرض خطر ابتلا به برخی اختلالات رفتاری و روانی مثل اوتیسم، اسکیزوفرنی، بیش فعالی و … هستند. طبق گفته محققان، احتمال ابتلای کودکانِ دارای پدران بالای ۴۰ سال به اوتیسم، ۶ بار بیشتر از کودکانی است که پدران‌شان سن زیر ۳۰ سال دارند.
تحقیقات چه می‌گویند؟
مطالعات محققان نشان می‌دهد با افزایش سن، DNA دچار تغییر و شانس باروری در مردان کمتر می‌شود. حتی هرگونه تغییر در DNA و مواد ژنتیکی اسپرم می‌تواند به کودک منتقل شود. ضمن این که ناهنجاری‌ها در تخمک زنان به‌راحتی قابل تشخیص است اما گاهی تشخیص چنین تغییراتی در مردان دشوار و حتی غیرممکن خواهد بود. همچنین زنانی که از مردان مسن یا سالمند باردار می‌شوند، بیشتر در معرض خطر سقط جنین هستند؛ یعنی خطر سقط با افزایش سن پدر بیشتر می‌شود. همچنین مردانی که سن بالایی دارند، مدت بیشتری طول می‌کشد تا بتوانند همسرشان را بارور کنند.
گفته می‌شود که سن بالای پدر می‌تواند منجر به بروز عوارضی در کودک بعد از تولد شود. عوارضی مثل ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی مثل هموفیلی، یا نقص‌های مادرزادی مانند نقایص مادرزادی قلب، شکاف سقف دهان و شکاف لب، تنگی دریچه ریوی و نیز اختلالات رفتاری و روانی مثل اختلالات شناختی، بیش فعالی ( ADHD)، اوتیسم، اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی و …
یک تحقیق جدید نیز نشان داده که پدرانی که سن بالای ۴۰ سال دارند و با مادرانی با سن بیشتر از ۳۵ ازدواج می‌کنند، احتمال سندرم داون شدن کودک‌شان ۲ برابر بیشتر از پدرانی است که زیر ۲۴ سال دارند و با مادران بیشتر از ۳۵ سال ازدواج کرده‌اند. تنها متغیر موجود در این مطالعه “سن پدر” است. همچنین در زنان ۴۰ سال به بالا با افزایش سن پدر احتمال سندرم داون شدن کودکان ۵۰ درصد افزایش می‌یابد.
کاهش کیفیت اسپرم و سندرم داون
محققان علت اکثر این مشکلات را کاهش طبیعی میزان هورمون تستوسترون و کاهش کیفیت اسپرم می‌دانند که با افزایش سن اتفاق می‌افتد. هرچند به گفته خیلی از متخصصان احتمال ابتلای جنینِ دارای پدر سن‌بالا به اختلالات گفته‌شده بسیار کم است و در حال حاضر هیچ آزمایشی قادر به تعیین ریسک ابتلای جنین به بیماری های مرتبط با سن پدر پیش از اقدام به بارداری نیست.
دکتر طاهره لباف، متخصص زنان و زایمان در این زمینه می‌گوید: تاثیر سن بالای پدر بر سلامت جنین خیلی کمتر از سن بالای مادر است. یعنی آنچه که در محاسبات باید رعایت شود و مورد توجه قرار گیرد، بیشتر سن بالای مادر است.
لباف تاکید می‌کند: البته این به این معنا نیست که سن بالای مادر هم حاملگی را کاملا تحت تاثیر قرار می‌دهد و همه مادران سن‌بالا – مثلا بالای ۴۰ – فرزندان ناسالم به دنیا می‌آورند. اما چون یک سری بیماری‌ها مثل فشار خون بالا، دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی با افزایش سن بروز می‌کنند، عوارض دوران بارداری در سنین بالا بیشتر است.
این متخصص زنان ادامه می‌دهد: در مورد مادرانِ با سن بالا تنها یک مساله وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد و آن “سندروم داون” است. سندرم داون، یکی از شایع‌ترین اختلالات کروموزومی ناشی از سن بالای مادر است و معمولا در سن زیر ۴۰ سال، از هر ۹۰۰ بارداری یک نفر ممکن است جنینش این سندروم را داشته باشد و در سن بالای ۴۰ سال هم از هر ۴۰۰ مورد ممکن است یک نفر جنینش دارای این سندروم باشد.
به گفته لباف، بعد از ۴۰ سالگی زنان ریسک سندرم داون به صورت تصاعدی بالا می‌رود. به طوری که در ۴۹ سالگی احتمال تولد نوزاد مبتلا به داون ۱ در ۱۲ است.
کودکانِ دارای پدر مسن و خطر اوتیسم!
در سال‌های اخیر، روند افزایشی اختلال اوتیسم در دنیا گزارش شده و ثابت‌ترین داده‌ها در میان عوامل خطرزای محیطی که تا به امروز مورد تحقیق قرار گرفته‌اند، افزایش سن پدر (اسپرم‌های مسن) و در برخی داده‌ها، افزایش سن مادر هستند.
لباف در این باره می‌گوید: در مورد پدران بالای ۴۰ تا ۵۰ سال این مساله خیلی مطرح نیست. برای خطراتی مثل احتمال ابتلا به اوتیسم و … ما بیشتر سن مادر را مد نظر قرار می‌دهیم. سن پدر نمی‌تواند برای سلامت جنین خطرساز باشد.
این متخصص ناباروری در پاسخ به سوالی درباره باروری مردها در سنین بعد از ۷۰ سالگی هم می‌گوید: این سن واقعا سن بالا و خاصی است. یکی از عوارض خیلی شایع در سنین خیلی بالا – مثلا بالای ۷۰ سال – بزرگی پروستات است. چاره این مشکل هم عمل کردن پروستات است. مردی که در این سن پروستات خود را عمل می‌کند، اصلا دیگر نعوظ برایش اتفاق نمی‌افتد و نمی‌تواند با همسرش نزدیکی کند. در این سنین به دلیل این مسائل جانبی ممکن است اصلا مقدمات باروری انجام نشود. چه برسد به این که فرد بچه‌دار شود.
لباف می‌گوید: مردانی هم که در این سنین بچه‌دار می‌شوند، با فناوری‌های مختلف و داروها و … می‌توانند به نتیجه برسند. اما درمورد آقایان بالای ۴۰ سال و حتی ۵۰ سال هیچ مساله‌ای برای باروری وجود ندارد و سن بالای آنها هیچ تاثیر قابل توجهی روی سلامت جنین ندارد.