مهاجرت به دلیل گرما
در سال‌های اخیر، تغییرات آب‌وهوایی به‌طور چشمگیری شرایط زندگی در بسیاری از نقاط جهان را تحت تأثیر قرار داده است. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و در برخی مناطق کشور، گرمای طاقت‌فرسا به یک معضل جدی تبدیل شده است. این شرایط اقلیمی نه تنها بر سلامت و رفاه عمومی افراد تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه مسائل اقتصادی و اجتماعی گسترده‌تری را نیز به همراه دارد. یکی از نتایج احتمالی این وضعیت، افزایش مهاجرت داخلی و بین‌المللی به مناطق با شرایط آب‌وهوایی معتدل‌تر است.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر تغییرات اقلیمی و گرمای شدید کنترل نشود، ایران در آینده‌ای نزدیک با موج جدیدی از مهاجرت‌های اقلیمی مواجه خواهد شد. این پدیده می‌تواند چالش‌های زیادی را در زمینه‌های مختلف از جمله زیرساخت‌های شهری، مسکن، و خدمات اجتماعی به‌وجود آورد.سایت «ودر آندگراند» ادعا کرده که دمای اهواز به ۵۴ درجه رسیده که در جهان بی‌سابقه است. علی، یکی از ساکنان اهواز، می‌گوید: «زندگی ما فلج شده، آب نداریم. برق نداریم. ما اینجا داریم می‌سوزیم و هیچ‌کس به فکر ما نیست.» بر اساس داده‌های اولیه «سرویس تغییرات آب و هوایی کوپرنیک»، در طول ۲۰ سال گذشته، بالاترین دما تنها در پنج شهر خاورمیانه ثبت شده است که شامل ایران (هفت بار)، عراق (شش بار)، کویت (پنج بار) و عربستان سعودی (دو بار) می‌شوند. کوروش محمدخانی، باستان‌شناس، می‌گوید: «متاسفانه پلتفرم نواحی قاره‌ای عربستان دارد جایگزین پلتفرم ایران می‌شود. چشم‌انداز ایران سوزان است. آب خلیج‌فارس دارد عقب می‌رود و امکان دارد در چشم‌اندازی ۱۰ هزارساله برای همیشه بسته شود.»طبق پیش‌بینی سازمان جهانی بهداشت، اگر روند انتشار گازهای گلخانه‌ای ادامه یابد، تغییرات اقلیم بر امنیت غذایی در ایران تاثیر منفی خواهد داشت؛ به‌ویژه سبب کاهش دسترسی به آب، افزایش درجه حرارت هوا و وقوع توفان‌های گردوغبار می‌شود. مهدی میرزایی، از مردم جنوب کرمان، می‌گوید: «در سال‌های اخیر دریاچه جازموریان به دلیل افزایش دما و همچنین سدهایی که در بالادست هلیل‌رود زده شده، خشک شده و بسیاری از محصولات کشاورزی از بین رفته است.»
آخرین گزارش‌ها از رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران هواشناسی نشان می‌دهد که گرم‌ترین مناطق ایران در سال ۱۴۰۳ شامل سیستان و بلوچستان با دمای ۴۹.۷ درجه، یزد ۴۹.۴ درجه و خوزستان ۴۸.۵ درجه بوده است. این گزارش همچنین حاکی از آن است که بیشینه دمای هوا در ایستگاه‌های هواشناسی مختلف از جمله اهواز، کرمان و بوشهر به نزدیک یا بالاتر از ۴۸ درجه رسیده است. با این حال، احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی، می‌گوید: «تابستان‌های ایران همواره به دلیل اقلیمی که دارد، گرم بوده و این چیز جدیدی نیست.»این گرمای شدید بر کیفیت هوا نیز تاثیر منفی داشته است. در پی افزایش دمای هوای تهران، میانگین کیفیت هوای پایتخت به ۲۱۱ با آلاینده شاخص ازن رسیده است. بسیاری از کارشناسان تاثیر اشعه فرابنفش روی مردم را بسیار خطرناک می‌دانند و افزایش سرطان پوست نیز یکی از پیامدهای آن است. تامین برق نیز در این هوای گرم دردسر بزرگی برای دولت شده است. در دو، سه سال گذشته، بسیاری از شهروندان تهرانی با قطعی برق مواجه بودند.
در آخرین اجلاس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل، نمایندگان نزدیک به ۲۰۰ کشور توافق کردند مصرف جهانی سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند. با این حال، به نظر نمی‌رسد این تصمیمات به راحتی قابل اجرا باشند. کوروش محمدخانی، استاد باستان‌شناسی دانشگاه شهیدبهشتی، معتقد است: «گازهای گلخانه‌ای و افزایش سوخت‌های فسیلی عامل اصلی گرمایش زمین هستند. مطالعات او نشان می‌دهد که نبود مدیریت صحیح آب و بالا رفتن گرمایش زمین، قاره‌ها را تهدید می‌کند.»محمدخانی اعتقاد دارد که استفاده از انرژی‌های پاک و تغییر فرهنگ مصرف انرژی در ایران تنها راه چاره است. اما تاکید دارد که تا زمانی‌که راه‌حل‌های مناسب برای ایجاد زیرساخت‌های بهینه انجام نشود و انرژی‌های پاک به کار گرفته نشود، شرایط هر روز بدتر خواهد شد و تبعات غیرقابل جبرانی به دنبال خواهد داشت. رضا اسلامی، کارشناس فرونشست، پیش‌تر گفته بود: «اصفهان تا سال ۱۴۰۹ بیابان می‌شود.» احمد امیری، کارشناس محیط‌زیست، نیز هشدار داده که گرمای هوا ایران را به خشکسالی شدید خواهد کشاند.
علی، یکی از ساکنان خوزستان، می‌گوید: «مردم یکی‌یکی دارند از اینجا مهاجرت می‌کنند.» این در حالی است که صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات، از افزایش دمای هوا در روزهای پیش‌رو خبر می‌دهد.