در دنیای پیچیده و متغیر اقتصاد امروز، مدیریت امور مالیاتی به یکی از چالش‌های اساسی برای اصناف و کسب‌وکارهای مختلف تبدیل شده است. با توجه به اهمیت این موضوع، در این گزارش قصد داریم به بررسی دقیق دو روش کلی محاسبه مالیات سالانه مودیان مالیاتی بپردازیم، تا از این طریق به فهم بهتری از ساختار و روند مالیات‌ستانی در کشور دست یابیم. علاوه بر این، از طریق مثالی عملی، نحوه محاسبه مالیات برای یک کارگاه تولیدی پوشاک را که از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری می‌کند، شرح خواهیم داد.
دو روش کلی، برای محاسبه مالیات سالانه مودیان مالیاتی وجود دارد:
روش خود اظهاری: در روش خود اظهاری، مالیات مودیان با توجه به اظهارنامه مالیاتی تقدیمی و اطلاعات مالی موجود آن، توسط ممیز مالیاتی محاسبه و تعیین می‌شد. البته استفاده از این روش منوط به ارائه اطلاعات صحیح مالی، توسط مودی است.
روش اظهارنامه برآوردی: جریمه عدم ارائه اظهارنامه در زمان مقرر برای اشخاص حقیقی و حقوقی30 درصد است و در این روش در صورتی که مودی اظهارنامه مالیاتی خود را در زمان ارائه ندهد از این روش استفاده می‌شود.
اداره دارایی در این حالت برای مودی اظهارنامه برآوردی صادر می‌کند و به این صورت است که هر چقدر درآمد شناسایی شود، مالیات را برای مودی تعیین و اخذ می‌کند. در واقع این مالیات علاوه بر 30 درصد جرایم ارائه اظهارنامه است. بنابراین نحوه محاسبه مالیات در خود اظهاری و اظهارنامه برآوردی فرقی نمی‌کند و ضریب محاسبه مالیاتی در در هر دو روش یکسان است.
جدول ضرایب مالیاتی
این جدول نمونه جدولی است که هر ساله از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، به ادارات مالیات، ابلاغ شده است. در این جدول، ضرایب مالیاتی عملکرد مشاغل مختلف، تعیین شده و سازمان امور مالیاتی با استفاده از ضرایب مالیاتی موجود در این جدول، مالیات مودیان را محاسبه و تعیین می‌کند.
نحوه محاسبه مالیات مشاغل:
مرحله اول: میزان فروش × درصد ضریب مالیات شغل مورد نظر = مبلغ اولیه
مرحله دوم: مبلغ اولیه – میزان مبلغ معافیت مالیاتی شغل مورد نظر= مبلغ نهایی
نکته: میزان مبلغ معافیت مالیاتی برای مشاغل مختلف متنوع است.
مرحله سوم :
مبلغ نهایی بدست آمده تا 200 میلیون × 15%
مبلغ نهایی به‌دست آمده 200 میلیون تا 400 میلیون × 20%
مبلغ نهایی به‌دست امده بیشتر از 400 میلیون × 25%
مرحله چهارم: جمع مبالغ نهایی به‌دست آمده
فرض کنید یک کارگاه تولیدی پوشاک، از ارائه اظهارنامه مالیاتی خودداری می‌کند. در این صورت ممیز مالیاتی، برای محاسبه مالیات این کارگاه، با توجه به اطلاعات مربوط به فروش و خرید سالیانه کارگاه یا همان قراین مالیاتی، حدود درآمد سالانه کارگاه را 10 میلیارد تومان تعیین می کند. حال، اگر مطابق اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، ضریب مالیاتی کارگاه تولیدی پوشاک، 8% تعیین شده باشد.
محاسبه مالیات کارگاه تولیدی پوشاک:
مرحله اول
10/000/000/000 × 8% = 800/000/000
مرحله دوم
800/000/000 – 47/500/000 = 752/500/000
مرحله سوم
200/000/000 × 15% = 30/000/000
200/000/000 × 20% = 40/000/000
352/500/000 × 25% = 88/125/000
مرحله چهارم
30/000/000 + 40/000/000 + 88/125/000 = 158/125/000
با نگاهی دقیق به روش‌های محاسبه مالیات و بررسی مثال عملی یک کارگاه تولیدی پوشاک، اهمیت ارائه دقیق و به موقع اطلاعات مالی به سازمان امور مالیاتی کشور آشکار می‌شود. این گزارش نه تنها به روشن‌سازی جنبه‌های مختلف فرآیند مالیاتی کمک می‌کند بلکه به عنوان یک راهنمای عملی برای اصناف و کسب‌وکارها عمل می‌کند تا با درک بهتری از تکالیف مالیاتی خود، در جهت افزایش شفافیت و کاهش بار مالیاتی خود گام بردارند. امیدواریم این گزارش به عنوان یک منبع مفید برای همه مودیان مالیاتی مورد استفاده قرار گیرد و گامی مثبت در جهت ارتقاء فرهنگ مالیاتی و تقویت ساختار اقتصادی کشور باشد.