پژوهشی جدید نشان میدهد که داشتن یک گربه خانگی شاید بتواند ریسک ابتلا به اسکیزوفرنی (یا شیزوفرنی) و اختلالات روانی مربوط به آن را دو برابر کند. بااینحال، پژوهشگران هشدار میدهند که این ارتباط میتواند تحتتأثیر عوامل مشترک ناشناختهای باشد و مطالعات بیشتری برای اثبات یک رابطه علت و معلولی لازم است.این ارتباط اولینبار در سال ۱۹۹۵ و با توجه به حضور یک انگل بهنام توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) در گربهها مطرح شد. اما پژوهشها از آن زمان نتایج متناقضی داشتهاند.
پژوهشگران استرالیایی به بررسی ۱۷ پژوهش منتشرشده در ۴۴ سال گذشته از ۱۱ کشور، شامل انگلیس و آمریکا پرداختهاند. آنها در مقاله خود نوشتهاند که پس از بررسی ۱۹۱۵ پژوهش و انتخاب ۱۷ مورد از آنها بهعنوان مرجع، به این نتیجه رسیدهاند که داشتن گربه، بهمعنای عام، میتواند احتمال توسعه اختلالات مرتبط با اسکیزوفرنی را افزایش دهد.
تاریخچه ارتباط گربهها با اسکیزوفرنی
این ارتباط اولینبار در سال ۱۹۹۵ و با توجه به حضور یک انگل بهنام توکسوپلاسما گوندی (Toxoplasma gondii) در گربهها مطرح شد. اما پژوهشها از آن زمان نتایج متناقضی داشتهاند.
برخی پژوهشها دریافتهاند که تماس با گربهها در کودکی میتواند احتمال توسعه اسکیزوفرنی را افزایش دهد. بااینحال، بسیاری از پژوهشها چنین رابطهای را پیدا نکردهاند. برخی از پژوهشها نیز تماس با گربهها را با نمرات بالا در سنجشهای اسکیزوفرنی و تجربیات روانپریشانه پیوند میدهند. اما باز هم بسیار از پژوهشها این ارتباط را رد میکنند.
توکسوپلاسما گوندی انگلی است که از طریق گاز یا مدفوع گربه به انسان منتقل میشود و میتواند آثار عجیبی روی خصوصیات رفتاری داشته باشد
توکسوپلاسما گوندی، انگلی با عواقب عجیب
تی. گوندی یک انگل عمدتاً بیضرر است که میتواند از طریق آب آلوده یا گوشت کمپختهشده منتقل شود. گاز گربه یا تماس با مدفوع این حیوان نیز میتواند تی. گوندی را منتقل کند.
تخمینها میگویند که چیزی بین دهها میلیون تا حتی نیمی از مردم دنیا به این انگل آلوده هستند. همزمان، پژوهشگران ارتباطهای عجیبی بین این انگل و رفتارهای فردی کشف میکنند. برای مثال، مبتلایان به تی. گوندی شاید انسانهای جذابتری بهنظر برسند!
وقتی تی. گوندی وارد بدن شود، میتواند خود را به سیستم عصبی برساند و انتقالدهندههای عصبی را تحتتأثیر قرار دهد. پژوهشگران ابتلا به این انگل را به تغییرات شخصیتی، بروز علائم روانپریشی و برخی از اختلالات عصبی، ازجمله اسکیزوفرنی، پیوند دادهاند.
برخی پژوهشگران میگویند اسکیزوفرنی با گاز گربه ارتباط دارد، نه با گربه داشتن. برخی دیگر میگویند احتمالاً عامل ناشناختهای انگل تی. گوندی و خروجی اسکیزوفرنی تأثیرگذار است
رابطه همبستگی، نه علت و معلولی
با این اوصاف، وجود این روابط ثابت نمیکند که تی. گوندی علت این تغییرات باشد، یا این که این انگل حتماً از طریق گربهها به انسان منتقل شده باشد.
نویسندگان مقاله جدید میگویند که «یک ارتباط مثبت معنادار» بین داشتن گربه و توسعه اسکیزوفرنی پیدا کردهاند. اما باید در نظر داشت که از بین ۱۷ مطالعه بررسیشده، ۱۵ مورد از آنها مطالعه موردشاهدی بودند. این مطالعات نمیتوانند رابطه علت و معلولی را اثبات کنند. همچنین عوامل مشترکی میتوانند هم روی ابتلا به انگل و هم علائم اسکیزوفرنی تأثیر داشته باشند که در مطالعات موردشاهدی آشکار نمیشوند.
پژوهشگران اشاره کردهاند که برخی از مطالعات در این زمینه کیفیت پایینی داشتند. همچنین یک پژوهش نشان میداد که ارتباط بین داشتن گربه و اسکیزوفرنی در سنین ۹ تا ۱۲ سال بیشتر است. این یعنی چارچوبهای مهم برای چنین پژوهشی همچنان بهخوبی تعریف نشدهاند.
پژوهش دیگری نشان داده بود که اسکیزوفرنی نه با داشتن گربه، بلکه با گاز گربه پیوند دارد. همچنین یک پژوهش به احتمال دخالت پاتوژنهایی دیگر اشاره کرده بود.
پژوهشگران توافق دارند که پژوهشهایی باکیفیتتر و گستردهتر لازم است تا بتوان به نتایجی قطعیتر درباره آثار تی. گوندی و داشتن گربه روی اختلالاتی نظیر اسکیزوفرنی رسید.