نفت خام یکی از باارزشترین منابع موجود در سراسر جهان است. مادهای که آن را طلای سیاه مینامند و یک سوخت فسیلی تجدیدناپذیر و قابل اشتعال است. بسیاری از ما زمانی که صحبت از کاربردهای نفت خام به میان میآید، احتمالا آن را فقط به عنوان یک سوخت مورد استفاده در سیستم حملونقل و همچنین وسایل گرمایشی میشناسیم. در صورتیکه این ماده گرانبها یکی از اصلیترین مواد اولیه در تولید محصولات ضروری و کاربردی زندگی روزمره انسانها است.
صنعت تولید محصولات آرایشی و بهداشتی، تولید لباس، صنایع غذایی و همچنین صنعت خودرو بدون وجود نفت خام هرگز نمیتواند عملکرد موفقی داشتهباشد و بدون شک با مشکلات جدی در مسیر تولید محصولات خود مواجه میشود. برای آشنایی بیشتر با مهمترین کاربردهای نفت خام که موضوع تحقیق کتاب علوم پایه هفتم است، تا انتهای مطلب پیش رو با ما همراه شوید.
پیشنهاد ستاره
فهرست کامل محصولات تولید شده از نفت خام
فهرستی نسبتاً طولانی از محصولات تولید شده از نفت وجود دارد. البته باید دانست که همگام با اختراعات جدید جهان امروزی اسامی موجود در این لیست هم افزایش خواهند یافت.
حلالهای شیمیایی |
سوخت دیزلی |
روغن موتور |
گریس یاطاقان |
جوهر |
واکس کف |
خودکارهای نوک توپی |
میخ ته کفشهای ورزشی |
پرده منازل |
عرق گیرها |
قایقها |
حشره کشها |
لاستیکهای دوچرخه |
بدنه خودروهای ورزشی |
لاک ناخن |
طعمههای ماهیگیری |
لباسها |
لاستیکهای خودروها |
کیفهای گلف |
عطرها |
نوار کاست |
اجزای ماشین ظرف شویی |
جعبه ابزارها |
واکسهای کفش |
کلاه ایمنی موتورها |
بطانه |
ژلاتین نفتی |
نوار شفاف |
پخش کننده سیدی و دیویدی |
شویندههای شیرها |
گند زداها |
طنابهای رخت شویی |
پردهها |
محافظهای غذا |
توپهای بسکتبال |
صابون |
کپسولهای ویتامین |
آنتی هیستامینها |
کیفهای پول |
کفشها |
داشبوردها |
کورتیزون |
بو زداها |
توپهای فوتبال |
خمیر دندان |
رنگها |
شلنگها |
کولر |
قهوه جوش |
جلیقههای نجات |
الکل لاستیکی |
کتانیها |
اسکیها |
میزهای تلویزیون |
ملاقهها |
نوارهای برقکاری |
قفسههای ابزار |
قالبهای باتری ماشین |
اپوکسی |
رنگ نقاشی |
پاک کنها |
شلوارها |
حشره کشها |
فیلترهای روغن |
چترها |
نخهای بافندگی |
کودها |
رنگهای مو |
سقف سازی |
صندلیهای توالت |
توپهای گلف |
رژ لب |
چسب دندان مصنوعی |
مشمع کف اتاق |
سینی مکعب یخ |
لاستیک مصنوعی |
میکروفونها |
چوب پلاستیکی |
پتوهای الکتریکی |
گلیسرین |
راکتهای تنیس |
سیمان لاستیکی |
پوتینهای ماهیگیری |
طاس تخته نرد |
طناب نایلونی |
شمعها |
سطلهای زباله |
رنگ دیوار |
لولههای آب |
لوسیون دست |
کفشهای بلبرینگ دار |
تخته موج سواری |
شامپو |
چرخها |
غلتکهای رنگ |
پردههای نمایش |
تارهای گیتار |
چمدانها |
آسپرین |
عینکهای ایمنی |
ضدیخ |
کلاه فوتبال آمریکایی |
سایبانها |
عینکهای طبی |
پارچهها |
مسواکها |
قفسه یخ |
توپهای فوتبال آمریکایی |
شانهها |
سی دیها و دی وی دیها |
قلم موهای رنگ |
مواد شوینده |
تبخیر کنندهها |
بالنها |
عینکهای آفتابی |
چادرها |
دریچههای قلبی |
مدادهای رنگی و ابرو |
چترهای نجات |
تلفنها |
لعاب |
لحاف |
ظروف |
دوربینها |
بیحس کنندهها |
چمن مصنوعی |
اعضای مصنوعی بدن |
بانداژها |
دندانهای مصنوعی |
اجزای یخچال |
درهای تاشو |
دستگاههای فرزنی مو |
خامه سرد |
فیلمها |
لنزهای تماس نرم |
فنجانها |
کمربند فنها |
لعابهای خودرو |
خمیرهای ریش |
آمونیاک |
مهمترین کاربردهای نفت خام
۱. پلاستیک
پلاستیک یکی از عناصر اصلی و ضروری در تولید انواع مختلفی از محصولات کاربردی در زندگی روزانه است. (در مقالهای جداگانه به کاربرد انواع پلاستیک در زندگی روزانه اشاره کردهایم.) مهمترین ماده در ترکیبات پلاستیک هم نفت خام است. از این رو یکی از مهمترین کاربردهای نفت خام، تولید پلاستیک و محصولات پلاستیکی است.
سایر محصولاتی که در تولید آنها از پلاستیک استفاده نشده را هم در پلیمری تولید شده از روغن بستهبندی میکنند که به نوعی با نفت خام مرتبط است. قطعات کامپیوتری، اسباببازی و بسیاری از لوازم الکترونیکی مانند تلفن همراه، دوربین و بلندگو از دیگر محصولاتی هستند که پلاستیک از مهمترین مواد اولیهی ساخت آنها است. در ادامه کاربردهای دیگر نفت خام را هم میخوانید، اما بدون شک مهم ترین کاربرد این ماده را باید در تولید پلاستیک عنوان کرد. محصولی که بخش گستردهای از نیازهای زندگی انسانی را تشکیل میدهد.
کشاورزی
یکی از مهمترین کاربردهای نفت خام، تولید آمونیاک است. کشاورزان از آمونیاک به عنوان منبع نیتروژن کود کشاورزی استفاده میکنند. فریتس هابر در اوایل قرن بیستم روشی را اختراع کرد که به تولید مقیاس صنعتی آمونیاک انجامید. پیش از آن آمونیاک مورد نیاز فقط از کودهای کشاورزی و دیگر فرآیندهای بیولوژیکی تهیه میشد.
کشاورزی همچنین برای حصول اطمینان از تولید محصولات ماندگار و سالم به استفاده از آفت کش وابسته است. تقریباً تمام انواع آفت کشها به واسطه نفت خام ساخته میشوند. کشاورزی در ذات خود، از کارکرد ماشینهای کشاورزی تا کوددهی گیاهان، یکی از بزرگترین حوزههای استفاده از محصولات پایهای نفت خام است.
کاربرد نفت خام در گرمایش و نورافکنی
نفتهای سنگینتر در واحدهای گرمایش مرکزی فروشگاهها، ادارات و منازل استفاده میشوند. نفت همچنین در تولید انرژی صنعتی و خانگی مورد نیاز کاربرد دارد. نفتهای سبکتر از قبیل نفت سفید هنوز هم برای مصارف خانگی مورد استفاده قرار میگیرند.
۲. پوشاک
یکی دیگر از کاربردهای نفت خام، تولید لباسهای زیبا و متنوع در رنگهای گوناگون است. در تولید محصولاتی مانند خز مصنوعی، نایلون، پلیاستر و همچنین تولید نخهایی مانند نخ لاکرا (اسپندکس) از نفت خام در ترکیبات آنها استفاده میشود. آویز لباس هم از دیگر لوازمی است که از رزینهای نفتی در تولید آن استفاده میشود.
۳. مبلمان
کوسن و بالشتکهای به کار رفته در بدنه مبلمان اغلب حاوی فوم پلیاورتان با کیفیت و در عین حال سبک هستند. برخی از انواع فرش و کفپوشهای به کار رفته در پوشش منازل هم در ترکیبات خود محصولی بر پایه نفت خام دارند.
۴. عایق
کاربرد نفت خام را در کنترل دمای خانه هم میتوان دید. بسیاری از عایقهایی که در ساختمانها به منظور جلوگیری از هدررفت انرژی استفاده میشود، دارای ترکیبات مبتنی بر نفت هستند.
۵. لوازم آشپزخانه
تعدادی از لوازم آشپزخانه هم در تولید قطعات آنها از پلاستیک استفاده شدهاست. پوشش داخلی درب یخچال و فریزر، عایق فوم، برخی از محفظههای داخلی فریزر و یخچال، همگی از نفت خام یا محصولات حاوی این ماده ساخته شدهاند. اجاقهای گاز هم برای تولید حرارت از گاز طبیعی استفاده میکنند. یکی از مهمترین کاربردهای نفت خام در ساخت پوشش مقاوم در برابر حرارت (PTFE) درون ظروف نچسب دیده میشود.
۶. خودرو
در تولید قطعات مختلف خودرو مانند تایر، سپر، شلنگ خودرو و سیمکشیها از پلاستیک استفاده شدهاست. پلاستیک به خوبی میتواند همزمان با کاهش وزن قطعه منجر به افزایش کیفیت و بهبود مصرف سوخت شود. مایعاتی مانند ضدیخ و روغن ترمز هم حاوی ترکیبات نفتی هستند.
تا سال ۱۹۱۰ تمام لاستیک چرخها از کشپارهای طبیعی تهیه شده از گیاهان تولید میشدند. نیاز به لاستیک مصنوعی تا جنگ جهانی دوم هم نسبتاً پایین بود، اما پس از آن لاستیک طبیعی آمریکای جنوبی تحریم شد و نیاز به تولید لاستیک مصنوعی در مقیاس قابل توجهی افزایش یافت. لاستیک در اصل از بوتادین ساخته میشود.
۷. محصولات غذایی
یکی دیگر از مهمترین کاربردهای نفت خام در صنایع غذایی است. کارخانههای تولید محصولات غذایی برای بستهبندی و نگهداری غذا از پلاستیک استفاده میکنند. از این رو به دلیل نیاز شدید صنعت تولید مواد غذایی به نفت خام، افزایش قیمت این ماده بلافاصله منجر به افزایش قیمت مواد غذایی خواهدشد. همچنین هزینههایی مرتبط با تولید و نگهداری مواد غذایی، بستهبندی و انتقال به مراکز فروش در کنار افزایش قیمت نفت، عاملی تاثیرگذار بر افزایش بیش از اندازه قیمت مواد خوراکی خواهدبود.
۸. لوازم آرایشی و بهداشتی
روغن یکی از عناصر اصلی در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی مانند شامپو، صابون، لوسیون، خمیر دندان، کرم موبر، عطر و دئودرانت است. عموما روغن به شکل ترکیباتی به نام پروپیلن و گلیکول در این محصولات مصرف میشود. در تولید محصولاتی با بافت جامد مانند رژ لب و شمع هم از پارافین استخراج شده از نفت استفاده میشود.
۹. آدامس
یکی از نکات جالب کاربردهای نفت خام در زندگی روزمره، استفاده از آن در تولید محصولی مانند آدامس است. البته اگر مواد تشکیلدهنده بر روی این محصول را بخوانید، مادهای به نام نفت ذکر نشدهاست. چراکه نفت مادهی به کار رفته در تولید صمغ است. وجود ترکیبات نفتی در آدامس منجر به افزایش ماندگاری، کیفیت، بافت نرم و جویدنی آن میشود. با این حال ترکیبات تشکیلدهنده بسیاری از آدامسها عموما برای سلامت انسان بیخطر هستند.
۱۰. داروها
روغن معدنی و وازلین محصولات جانبی نفت خام هستند و در بسیاری از کرمها و داروهای موضعی کاربرد دارند. قطران، داروی داء الصدف و شوره سر، نیز به واسطه نفت خام تولید میشوند. اغلب داروها مولکولهای طبیعی پیچیدهای هستند که بنیانهای خود را از مولکولهای طبیعی کوچکتر و سادهتری یافتهاند. اغلب این پیش مادهها محصولات جانبی نفت خام هستند.
۱۱. لوازم پزشکی
بسیاری از ابزارهای کاربردی و محصولات پزشکی مانند پوششهای پلاستیکی در محیطهای درمانی، پروتزهای سینه و دستکشها از فرآوردههای نفتی در ترکیبات خود بهره بردهاند.
۱۲. پوشش آسفالت خیابانها
موادی که در تهیه آسفالت به کار میروند، حاوی ترکیبات نفتی مانند قیر هستند.
اسامی بخشی از محصولات غیرمنتظره ساخته شده یا حاوی نفت خام
- جوهر
- اثاثیه و لوازم داخلی
- سیدیها
- کپسولهای ویتامین
- چسب دندان مصنوعی
- بطانه
- تارهای گیتار
- دریچههای قلب
- داروی بیهوشی (بیحسی)
- کورتیزون
- صندلی توالت
- مدادهای ابرو
- بالشها
- چمن مصنوعی
- بو زدا
- رژ لب
- رنگ مو
- آسپرین
سخن پایانی
اگرچه نمیتوان از مشکلات انتقال فراورده های نفتی و آسیبهای آن برای محیط زیست چشمپوشی کرد ولی همانطور که در این مقاله خواندید، نفت خام بخش جدایناپذیر از زندگی مردمان سراسر جهان است. به همین دلیل افزایش و یا کاهش قیمت جهانی نفت خام در دنیا نقش مهمی در اقتصاد، تجارت جهانی و رفاه مردم یک جامعه ایفا میکند. از سوی دیگر این مطلب به خوبی نشان میدهد که حفاظت از منابع طبیعی مانند نفت وظیفهی مردم و مسئولین جوامع مختلف است.
برگرفته از: insightss