کاغذ، محصولی است که کاربردهای زیادی دارد و اغلب از خمیر چوب و مواد دیگر که در مقاله مواد به کار رفته در تهیه کاغذ به آن اشاره کردیم ساخته می‌شود. خمیر چوب معمولا از درخت‌های مخروطی یا سوزنی (مانند کاج و سرو) که چوبی نرم دارند به دست می‌آید. (درختان سوزنی، درختانی هستند که به سرعت رشد می‌کنند و دارای میوه‌های مخروطی و برگ‌های سوزنی هستند.)
کاغذ معمولا به روش مکانیکی ساخته می‌شود. ساخت مکانیکی کاغذ به این شکل است که کنده‌های چوب را که با آب مخلوط شده، آسیاب می‌کنند تا خمیر درست شود. بعد، الیاف آن را تمیز کرده و روی سیم‌های صاف تزریق می‌کنند. روی همین سیم‌های صاف است که خمیر به یک ورقه پهن تبدیل می‌شود. سپس این ورق را از دستگاه‌های پرس و خشک‌کن عبور می‌دهند تا آب اضافی آن گرفته شود. پس از این مرحله، کاغذ را صاف و قبل از این‌که آن را روی قرقره‌ها بپیچانند، به آن رنگدانه اضافه می‌کنند. در ادامه این مقاله شما را با انواع کاغذ و کاربردهای کاغذ برای مصارف مختلف آشنا خواهیم کرد.
پیشنهاد ستاره
انواع کاغذ و کاربردهای آن
امروزه در دنیا تنوع زیادی از انواع کاغذ وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرند. علاوه بر این‌که از کاغذ برای چاپ و انتشار وسایلی مثل کتاب و مجله استفاده می‌شود، از آن برای محافظت و بسته‌بندی کالاهای دیگر و تزئینات نیز استفاده می‌شود. در یک دسته بندی کلی ۳۳ نوع کاغذ با کاربردهای مختلف داریم:
- کاغذ بدون اسید
- کاغذ آرشیوی
- کاغذ هنری
- کاغذ با قدرت جذب بالا
- کاغذ کتاب
- کاغذ پوشش و آستر جعبه
- کاغذ کارت ویزیت
- کاغذ قبوض
- کاغذ مخصوص نمودار
- کاغذ کپی
- کاغذ لیوان نوشیدنی
- کاغذ پاکت نامه
- کاغذ برای زیراندازهای بهداشتی
- کاغذ فیلتر
- کاغذ غذا
- کاغذ کارت تبریک
- کاغذ کرافت
- کاغذ تورنسل
- کاغذ روزنامه
- کاغذ پوستی
- کاغذ عکاسی
- کاغذ چاپ
- کاغذ بازیافتی پس از مصرف
- سمباده
- کاغذ کفش
- کاغذ تنباکو
- دستمال توالت
- کاغذ ماشین تحریر
- کاغذ دیواری
- کاغذ موم‌دار یا کاغذ مومی
- کاغذ کادو
کاغذ بدون اسید
کاغذ بدون اسید با استفاده از فرآیند تولید قلیایی ایجاد می‌شود که طی آن لیگنین (لیگنین ماده‌ای است که باعث ایجاد استحکام و تسهیل انتقال آب و شیره گیاهی در بافت چوبی درخت می‌گردد.) را از خمیر چوب حذف می‌کند و محلول خمیر را با یک پایه ملایم مانند بی‌کربنات کلسیم پردازش می‌کند تا pH بالاتر از ۷ تولید کند.
از کاربردهای کاغذ بدون اسید می‌توان به کاربرد آن در حفظ اسناد در مدت طولانی بدون خرابی و زرد شدن اشاره کرد.
کاغذ آرشیوی
کاغذ آرشیوی نیز همانند کاغذ بدون اسید برای حفظ کیفیت اسناد در طول زمان استفاده می‌شود. این نوع کاغذ علاوه بر عاری بودن از اسید با استفاده از ۱۰۰% پنبه به جای خمیر چوب ساخته می‌شوند تا به حفظ آن کمک کنند.
کاغذ هنری
از کاغذ هنری در خلق نقشه‌های هنری، طرح‌ها و نقاشی‌ها استفاده می‌شود و ضخامت آنها به جوهر و رنگ‌های مورد استفاده روی آن بستگی دارد. مثلا کاغذ کالک، یکی از انواع کاغذ هنری است. این کاغذ روی طرح اصلی قرار داده می‌شود و چون خیلی نازک است می‌توان طرح را روی آن با مداد کپی کرد.
کاغذ با قدرت جذب بالا
کاغذ بلاتینگ نوعی کاغذ است که قدرت جذب بالایی دارد و می توان از آن برای حذف مایعات اضافی از اجسام یا سطوح استفاده کرد. از کاربردهای این کاغذ می‌توان به جذب جوهر اضافی، حذف مایع اضافی از لام میکروسکوپ قبل از مشاهده و… اشار
کاغذ کتاب
کتاب کاغذ همانطور که از نامش پیداست از آن برای چاپ و انتشار کتاب استفاده می‌شود.
کاغذ پوشش و آستر جعبه
کاغذ پوشش و آستر جعبه برای افزودن یک لایه کاغذ داخلی یا خارجی به جعبه های مقوایی به‌منظور تزئین یا محافظت از کالای داخل جعبه‌ها استفاده می‌شود.
کاغذ کارت ویزیت
از این نوع کاغذها در ساخت کارت ویزیت، کارت تبریک، یا در چاپ فرم‌های تجاری استفاده می‌شود. این نوع کاغذ، معمولا ضخیم‌تر و سفت‌تر است و کیفیت بالاتری دارد.
کاغذ قبوض
کاغذ قبوض که گاهی از آن با نام کاغذ حساب و کتاب و کاغذ صندوق هم نام می‌برند، برای ثبت محاسبات استفاده می‌شود. قبوض دریافتی از عابربانک‌ها، فروشگاه‌ها و دستگاه‌های پوز از جنس همین کاغذ است.
کاغذ نمودار
کاغذ نمودار برای مواردی که در آن نیاز به ثبت نمودارها وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. کاغذهای ثبت ریشتر زلزله و کاغذهایی که کاربرد پزشکی دارند مثل کاغذ سونوگرافی، جزو کاغذ نمودار هستند.
کاغذ کپی
کاغذ کپی یکی دیگر از انواع کاغذها است که برای کار با پرینترها، دستگاه های فتوکپی، دستگاه های فکس و دیگر مصارف عمومی اداری و خانگی استفاده می‌شود. انواع خاصی از این کاغذها نیز وجود دارد که برای چاپ با استفاده از فناوری های جوهرافشان یا لیزری طراحی شده‌اند.
کاغذ لیوان نوشیدنی
کاغذ لیوان نوشیدنی برای ساخت لیوان های کاغذی یکبار مصرف که آب یا مایعات دیگر را در خود نگه می‌دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع خاص از انواع کاغذها، از موم یا پوشش مشابه برای کاهش تمایل به جذب مایعات توسط کاغذ استفاده می‌کنند.
کاغذ پاکت نامه
همانطور که از اسمش پیداست از آن برای تولید پاکت نامه استفاده می‌شود.
کاغذ برای زیراندازهای بهداشتی
اگر گذرتان به بیمارستان یا حتی آرایشگاه افتاده باشد، تخت‌های مورد استفاده از آنها با لایه‌ای نازک شبیه ملحفه پوشانده شده‌اند که یکبار مصرف است. این زیراندازها از جنس متفاوتی از کاغذ هستند و برای مصارف بهداشتی استفاده می‌شوند. این نوع کاغذ روی یک غلتک قرار دارد و روی تخت باز می‌شود. بعد از این‌که هر بیمار از آن استفاده کرد، دور انداخته می‌شود.
کاغذ فیلتر
کاغذ فیلتر یک نوع کاغذ خاص است که برای فیلتر کردن مایعات و گازها و جداسازی ذرات معلق از آنها استفاده می‌شود. این کاغذ از الیاف سلولزی خالص ساخته می‌شود و دارای ساختار متخلخل و منافذ ریزی است که به عبور مایعات اجازه می‌دهد، اما ذرات بزرگتر را بازمی‌دارد. از کاربردهای کاغذ فیلتر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فیلتراسیون مواد شیمیایی و محلول‌ها در آزمایشگاه‌ها
- جداسازی روغن از آب در صنایع غذایی
- فیلتر کردن نوشیدنی‌ها مثل آبمیوه، چای و قهوه
- جدا کردن ذرات معلق از آب در سیستم‌های تصفیه آب
- جداسازی هوا از مایعات در سیستم‌های هیدرولیکی و پنوماتیکی
- تصفیه هوا و گازهای صنعتی
- فیلتراسیون در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
- استفاده در دستگاه‌های دیالیز و صافی‌های خون
بنابراین کاغذ فیلتر کاربرد وسیعی در زمینه‌های مختلف صنعتی، آزمایشگاهی و پزشکی دارد.
کاغذ غذا
کاربرد این نوع کاغذ، بسته‌بندی مواد غذایی است. اگر از فروشگاه خرید کرده باشید روی بسته‌بندی‌های مرغ، ماهی یا گوشت، لایه‌ای کاغذ قرار دارد. این همان کاغذ غذا است. کاغذهایی که دور ساندویچ‌ها بسته می‌شوند، کاغذ دور آب‌نبات‌ها و شکلات‌ها یا حتی کاغذی که دور میوه‌ها پیچیده می‌شود هم جزو کاغذ غذا است.
کاغذ کارت تبریک
کاغذ کارت تبریک، یک کاغذ مقوایی با وزن متوسط است که برای درست کردن کارت تبریک برای مناسبت‌های مختلف مثل تعطیلات یا تولدها استفاده می‌شود. این نوع کاغذ، معمولا ضخیم‌تر از کاغذ معمولی و نازک‌تر از کاغذ مقوا است.
کاغذ کرافت
کاغذ کرافت یکی دیگر از انواع کاغذها است که از خمیر چوب چوب‌های نرم با استفاده از فرآیند کرافت به وجود می‌آید. طی این فرایند کاغذهای تولیدی قوی‌تر شده و مقاومت پارگی و کشسانی بالایی از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که کاغذ کرافت برای تولید کارتن‌های بسته‌بندی و همچنین برای ساخت کیسه‌های خرید و گونی‌های فروشگاه‌های مواد غذایی گزینه مناسبی باشد.
کاغذ تورنسل
کاغذ تورنسل، شکلی از کاغذ صافی است که برای ایجاد نوارهای تورنسل استفاده می‌شود و کاربردهای آزمایشگاهی دارد؛ مثلا برای اندازه‌گیری PH مایعات استفاده می‌شود. به همین دلیل قدرت جذب آن بالا است.
کاغذ روزنامه
کاغذ روزنامه نوعی کاغذ ارزان قیمت و بی‌دوام است که از خمیر چوب آسیاب‌شده ساخته و برای چاپ روزنامه‌ها و برخی از مجلات استفاده می‌شود.
کاغذ روغنی
کاغذ روغنی، کاغذی نازک است که در پخت و پز مورد استفاده قرار می‌گیرد، با روکش سیلیکونی ساخته می‌شود و نقطه اشتعال بالایی دارد. کاغذی که روی مواد غذایی می‌کشید و در فر قرار می‌دهید کاغذ پوستی است.
کاغذ عکاسی
کاغذ عکاسی یا کاغذ عکس، با مواد شیمیایی حساس به نور پوشانده می‌شود که به آن امکان می‌دهد تصویری را از نگاتیو عکاسی بپذیرد و تصویر سیاه و سفید یا رنگی را روی کاغذ ارائه دهد. هر چند که با وجود دوربین‌های دیجیتال و ذخیره‌سازی تصاویر دیجیتال، کاربرد این نوع کاغذ کم شده، اما استفاده از آن هنوز هم رواج دارد.
کاغذ چاپ
کاغذ چاپ یا کاغذ چاپگر هر شکلی از کاغذ است که می‌توان روی آن عمل چاپ را انجام داد و شامل کاغذ کپی، کاغذ روزنامه، کاغذ کتاب، کاغذ مجله و کاتالوگ و کاغذ لیبل است.
کاغذ بازیافتی پس از مصرف
کاغذ بازیافتی پس از مصرف، دوباره به مواد خام تبدیل می‌شود. هدف از تولید آن صرفه‌جویی در چوب، آب و انرژی است.
کاغذ سمباده
کاغذ سنباده محصولی است که حاوی ذرات یک ماده ساینده چسبانده شده یا چسبیده به کاغذ بوده و برای صیقل دادن، صاف کردن یا تکمیل عملیات روی چوب، فلز، دیوار خشک یا سطوح دیگر استفاده می‌شود.
کاغذ کفش
کاغذ کفش، یک کاغذ نازک است که برای بسته‌بندی کفش‌ها استفاده می‌شود. اگر دقت کرده باشید داخل بسته‌بندی بعضی از کفش‌ها یک لایه نازک کاغذ وجود دارد که دور کفش می‌پیچانند. این همان کاغذ کفش است که از آن برای جلوگیری از خراشیدگی یا آسیب‌های دیگر به سطح کفش استفاده می‌شود.
کاغذ تنباکو
کاغذ تنباکو که به آن کاغذ «نورد» هم می‌گویند، یک کاغذ نازک است که برای پیچاندن سیگار از تنباکو یا سایر گیاهان استفاده می‌شود. در حالی که به طور سنتی مانند سایر انواع کاغذ از خمیر چوب ساخته می‌شود، مواد افزوده دیگری مثل برنج، کنف یا سلولز شفاف هم دارد.
کاغذ دستمال توالت
کاغذ دستمال توالت که به عنوان دستمال توالت هم شناخته می‌شود، یک محصول کاغذی چند لایه و نرم است که در دستشویی کاربرد دارد.
کاغذ ماشین تحریر
زمانی که از دستگاه ماشین تحریر استفاده می‌شد، این نوع کاغذ بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما حالا کاربرد آن خیلی کمتر شده. کاغذ ماشین تحریر، شامل رنگ‌های مختلف و یک نوع کاغذ با روکش مومی بود که پاک کردن اشتباهات تایپی از روی آن را ساده‌تر می‌کرد. وزن کمی داشت و اغلب برای استفاده در نامه‌هایی که با استفاده از پست هوایی ارسال می‌شدند، به کار می‌رفت چون وزن کم و هزینه ارسال کمتری داشت.
کاغذ دیواری
کاغذ دیواری، محصولی است که برای پوشاندن سطح دیوارها استفاده می‌شود و جایگزین رنگ دیوار است. این نوع کاغذ به صورت رول در دسترس قرار دارد و با استفاده از چسب، یا با استفاده از خمیر کاغذ دیواری به دیوار چسبانده می‌شود.
کاغذ موم‌دار یا کاغذ مومی
کاغذ موم‌دار از هر دو طرف با موم پارافین پوشانده شده که در برابر رطوبت مقاومت است و خاصیت نچسب دارد. این کاغذ تقریبا مشابه کاغذ روغنی، اما ارزان‌تر است. نسبت به کاغذ روغنی، احتمال اشتعال بالاتری دارد، بنابراین نباید در فر استفاده شود.
کاغذ کادو
کاغذ کادو، برای بسته‌بندی هدایا استفاده می‌شود.
برگرفته از: Different Types of Paper