از ابتدای آذرماه امسال تا امروز دانش‌آموزان 57 مدرسه در 9 استان مسموم شدند که بر اساس گزارش‌ها برخی مدارس در استان‌های قم، اردبیل، تهران، چهارمحال و بختیاری، لرستان، سمنان، مازندران، کرمانشاه و تبریز این حادثه و عاملان آن هنوز هستند و دلایل این حوادث در هاله ای از ابهام است.
داستان از کوم شروع شد. اما تنها محدود به قم نبوده و تا به امروز در چند استان دیگر نیز چنین اتفاقاتی رخ داده و به پایتخت نیز سرایت کرده است. این در حالی است که برخلاف اظهارات متناقض مسئولان، روایت مسمومیت دانشجویان رایج است. بوی بدی می آمد، بوی تلخی می آمد، بعد از آن مریض شدیم». یکی از دانش آموزان می گوید: تماس سرگرم کننده بود. بسیاری از ما در راهرو بودیم. یک بار بوی بدی حس کردیم. بعدش مریض شدم سرم می چرخید. احساس کرختی و ضعف در دست ها و پاهایم کردم. ما را به اورژانس بردند. بعد از چند روز استراحت، حالم بهتر شد.”
پس از این اتفاقات و حدود 3 ماه از شروع مسمومیت های سریالی، احمد وحیدی وزیر کشور در نشست خبری درباره مسمومیت دانش آموزان گفت: تاکنون کسی در ارتباط با مسمومیت ها دستگیر نشده است. ” و تاکنون گزارشی از ماده سمی خاصی در این زمینه نداشته ایم که بخش عمده ای از آن به دلیل ایجاد جو روانی در بین دانش آموزان و خانواده ها است.
این در حالی است که اگرچه مسئولان معتقدند این اتفاقات در خارج از مرزهای ایران مدیریت می شود، اما برخی از خودی ها نام گروه هایی مانند «فرقان» یا «هزاره گرا» را ذکر کرده اند، اما تا به امروز هیچ یک از آنها تایید نشده است.
پس از مسمومیت دانش آموزان دختر دانش آموز در یکی از مدارس تهران، گزارش هایی نیز مبنی بر وجود یک تانکر نفتکش در حوالی این مدرسه منتشر شد. بر اساس این گزارش ها، در زمان مسمومیت دانش آموزان پس از شناسایی عامل رهاسازی گاز، ماموران حاضر در منطقه به مخزن نزدیک مدرسه مشکوک شدند. در بررسی هایی که در همان لحظات اولیه انجام شد مشخص شد بوی نامطبوع متصاعد شده در مدرسه شباهت زیادی به بوی سوخت داخل باک دارد که بلافاصله باک توقیف و راننده آن دستگیر شد. بر اساس بیانیه فرمانداری پردیس، راننده تانکر دستگیر و از سوخت تانکر و دانش آموزان نمونه برداری و آزمایش شد، اما هنوز نتیجه نهایی مشخص نیست.
اما حتی اگر مسمومیت دانش‌آموزان پردیس با مواد داخل مخزن همخوانی داشته باشد، این سوال باقی می‌ماند که در مدارس و استان‌های دیگر چه اتفاقی افتاده است؟ آیا یک تانکر نفت با دریچه های باز در کنار همه وجود داشت؟
سوال جدی گرفته نشد
در همین راستا محمد تاکی فاضل میبدی، عضو مجمع دانشمندان و مدرسین حوزه علمیه کومو که برای اولین بار نام گروه هزاره را مطرح کرد، در گفتگو با فرارا گفت: برای شروع، اجازه دهید با هم به بررسی این گروه بپردازیم. داستان از ابتدا.” سلسله مسمومیت ها در استان کوم و در مدارس دخترانه اتفاق افتاد و پس از آن دامنه این مسمومیت ها گسترده تر شد و به مدارس دیگر کشور سرایت کرد و حدود 3 ماه از همان روزهای اول می گذرد و حدود هزار دانش آموز دختر مسموم شده اند اما هنوز کسی توضیحی نداده است، در این بین برخی مراجع اعلام کرده اند که ممکن است عمدی نبوده باشد، سوال من این است که آیا امکان دیگری غیر از عمد وجود دارد؟ یک مدرسه یا دو مدرسه بود، شاید بتوانیم احتمال ناخواسته بودن آن را در نظر بگیریم، اما فقط محدود به کوم نیست، تعدادی از مدارس دخترانه نیز در این ماجرا دخیل هستند.»
استاد دانشگاه مفید کومو ادامه داد: واقعیت این است که به نظر من این ماجرا از روز اول جدی گرفته نشده است. تناقضات مسئولان نشان داد که این موضع اصلا جدی پیگیری نمی شود. عجیب‌تر این است که حتی پس از گذشت حدود سه ماه، این تناقض همچنان ادامه دارد. در آن دوره برخی معتقد بودند که این کار غیرعمدی بوده و برخی معتقد بودند که این کار یک نفر بوده و اصلا سازماندهی نشده است. اما حتی نگاهی کوتاه به ماجرا نشان می داد که این اقدامات کاملاً برنامه ریزی شده و سازماندهی شده بوده است».
وی درباره گمانه زنی ها درباره نقش گروه های افراطی در رویدادهای اخیر گفت: من شخصاً نشنیدم که شخص یا گروهی به طور علنی بگوید مخالف تحصیل دختران است، اما نکته اینجاست که پشت این صحبت ها فکری وجود دارد. حالا می تواند سیاسی باشد و عده ای بخواهند حکومت را بدنام کنند یا ایدئولوژیک باشد. شاید برخی واقعاً معتقدند که دختران نباید مانند افغانستان به مکتب بروند. نمی‌دانم، اما مطمئن هستم که اتفاقات اخیر نتیجه عملکرد یک نفر نیست. به همین دلیل است که مسئولان باید توضیح دهند که چه اتفاقی افتاده است. چقدر زمان نیاز دارند؟ بیش از سه سال از شروع این ماجراها می گذرد، اما هنوز کسی توضیحی در این باره نداده است.
میبدی در پایان تاکید کرد: نگرانی من این است که در نهایت شاهد تکرار حادثه اسید اصفهان باشیم. من بارها اعلام کرده ام که این موضوع بسیار مهمتر و ریشه ای تر از اقدامات فردی است، اما هیچکس توجهی نکرد. واقعیت این است که تا برخورد قاطع با حوادثی مانند اسیدپاشی در اصفهان و کشتار گروهک کرمان، هر از چند گاهی شاهد چنین حوادثی خواهیم بود.
ماجرا از قتل های کرمان و اسیدپاشی در اصفهان نیست
اما محقق دینی علی اشرف فتحی نظر دیگری دارد. وی در گفت و گو با فرارو گفت: به نظر من اگر این حوادث مانند کشتار کرمان یا اسیدپاشی در اصفهان محدود به یک شهر یا از نظر فراوانی محدود می شد، کار پیچیده ای وجود نداشت. ، شاید بتوان گفت داستان برخاسته از مسائل عقیدتی و مذهبی است. اگر به ماجرای کشتار کرمان نگاه کنید، می بینید که فقط چند نفر بی حجاب را پیدا کردند، گوشه ای انداختند و کشتند. یعنی اصلاً با مجموعه اقدامات پیچیده ای مواجه نبودیم. این را در مورد سعید حنایی در مشهد یا در اسیدپاشی های اصفهان دیدیم. یعنی با اقدامات پیچیده ای مواجه نبودیم».
وی ادامه داد: واقعیت این است که برخی حق دارند که برخی مخالف تحصیل دختران بودند. در دوره جدید که مدارس جدید شکل گرفت، افرادی مخالف آموزش دختران بودند. یعنی در اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی فتواهایی از کسانی مثل شیخ فضل الله نوری و میرزای نائینی داریم که بر این موضوع تاکید دارند. در آن دوره بیم آن بود که مدارس جدید به انحرافات منجر شود، به همین دلیل گاهی مخالفت هایی صورت می گرفت. اما حداقل در 40 سال گذشته و پس از انقلاب که تفکیک جنسیتی در مدارس وجود داشت، دیگر شاهد مخالفت های عمومی جنبش های مذهبی سازمان یافته نبودیم. در نهایت تاکید آنها بر عدم مداخله بود که محدود به دانشگاه ها بود نه مدارس.
فتی ادامه داد: الان وقتی برخی از گروه های تحت عنوان هزاره صحبت می کنند، واقعاً مشخص نیست منظورشان چیست. منظورشان قول است؟ آیا منظور آنها گروه های معتقد به مهدویت است؟ اگر اینطور باشد، بسیار رایج است، اما اگر فکر خاصی وجود دارد که مختص این گروه ها باشد، فکر می کنم آنها باید آن را روشن کنند. چون حتی در بحث مهدویت گروه های سنتی و رادیکال داشتیم مثل انجمن حجتیه و ذوگتین، اما مخالفی هم با تحصیل دختر در مدارس نداشتند.
وی افزود: اکنون ممکن است برخی استدلال کنند که پس از حوادث و اعتراضات اخیر، برخی نگران مدارس دخترانه هستند. اگر اینطور است جای تاسف است اما الان با یک سری اقدامات در یک شهر و استان مواجه نیستیم و حدود 10 استان در مسمومیت مدارس دخترانه در سه ماه دخیل هستند و عاملان آن پیدا نشدند. یافت. این نمی تواند کار یک جنبش مذهبی معمولی باشد که مثلاً نگران حضور دختران در مدارس است. بنابراین بعید می دانم با توجه به ماهیت داستان و پیچیدگی و گستردگی آن شبیه وقایع کرمان، اصفهان و مشهد باشد.
فتی در پایان تاکید کرد: به نظر من این حادثه بیشتر شبیه یک حادثه امنیتی تروریستی با موانع سیاسی و امنیتی است. ما واقعاً در ایران جنبش های مذهبی نداریم که اینقدر سازمان یافته و پیچیده باشند. اما واضح است که این پروژه دختران ما را هدف گرفته و سعی در ترساندن خانواده های آنها دارد. با این حال باز هم تاکید می کنم که بعید است جریان مذهبی پشت ماجرا باشد. مگر نه اینکه یک جریان مذهبی مخفی داشته باشیم که سال ها در نهادهای مختلف پنهان و ریشه دوانده و نفوذ قابل توجهی پیدا کرده و اکنون وارد مرحله عملی و آشکار شده است. اما من این را بعید می دانم. که چنین سازمانی تا امروز در سایه وجود داشته و هیچ کس چیزی نشنیده و ندیده است».