مشخصات ظاهری | خصوصیات رفتاری | انواع خرس | جمعیت و انقراض خرس ها | بزرگ ترین خرس تاریخ | محل زندگی | غذای خرس | دشمن | زاد و ولد | طول عمر | خواب زمستانی | حقایق جالب
خرس حیوانی فوق العاده قوی از خانواده پستانداران است که در طول تاریخ همواره مورد تحسین انسان ها قرار داشته و هیکل درشت و پنجه های قوی اش باعث ایجاد رعب و وحشت می شده است.
خرس اگر چه جزو گوشت خواران دسته بندی شده اما بسیاری از گونه های آن از گیاهان به عنوان منبع اصلی غذایی خود استفاده می کنند.
در این مقاله از سری مطالب هیجان انگیز دانستنی های کوکا به سراغ این حیوان غول پیکر رفته ایم و قصد داریم اطلاعات مفیدی درباره خرس ها در اختیار شما قرار دهیم. با ما همراه باشید.
مشخصات ظاهری خرس
خرس بدنی پوشیده از خز دارد و به خاطر پنجه های فوق العاده قوی اش شناخته شده است.
برخی خرس ها علائم واضحی در اطراف چشم و سینه شان دارند که آن ها را از سایر گونه ها متمایز می کند.
همه خرس ها حس بویایی، شنوایی و بینایی فوق العاده دارند و در اغلب موارد هنگام نزدیک شدن انسان ها تنها با شنیدن صدا و حس کردن بو – حتی اگر آن ها را نبینند – متوجه شده و فرار می کنند.
وزن خرس ها با توجه به نوع آن ها متفاوت است که در ادامه مقاله به آن اشاره خواهیم کرد.
خصوصیات رفتاری خرس
خرس ها به صورت ذاتی تنها زندگی می کنند اگرچه خرس های ماده تا چند سال با توله های خود سفر می کنند و در فصول جفت گیری نیز خرس های نر و ماده معمولا به صورت جفتی حرکت می کنند.
گونه های مختلف خرس ها با گذشت زمان با محیط های خود سازگار شده اند، مثلا خرس های قطبی به دلیل زندگی در مناطق پوشیده از برف سفید شده اند و خرس های سیاه آمریکای شمالی عادت های غذایی خاصی دارند که شامل خوردن محصولات ذرت و کاکتوس – بسته به منطقه ای که در آن زندگی می کنند – می باشد
خرس های مهارت های گوناگونی نیز دارند، مثلا برخی از آن ها از درختان بالا می روند و برخی دیگر شنا می کنند.
انواع خرس
در حال حاضر در سراسر دنیا هشت گونه مختلف خرس وجود دارد که اغلب از نظر اندازه، ظاهر، زیستگاه و ترجیحات غذایی با هم تفاوت دارند.
این هشت نوع عبارتند از:
1. خرس سیاه آسیایی
این خرس که به آن خرس ماه نیز گفته می شود گونه ای از خرس های گیاهخوار است که عمدتا در جنوب آسیا، افغانستان و بخش هایی از ژاپن یافت می شود و اغلب در مناطق کوهستانی زندگی می کند.
وزن این گونه خرس بین 50 تا 116 کیلوگرم است.
خرس ایرانی
تعدادی خرس های سیاه آسیایی در ایران به خصوص جنوب سیستان و بلوچستان زندگی می کنند. گفته شده در ایران علاوه بر خرس سیاه، خرس قهوه ای نیز دیده شده اگرچه اطلاعات زیادی در این مورد در منابع علمی دنیا یافت نمی شود.
2. خرس قهوه ای
به این نوع خرس گریزلی هم می گویند که بیشتر در نواحی آمریکای شمالی، آسیا و اروپا دیده می شود و معمولا با قوز روی کتفش و هیکل قهوه ای عظیم الجثه اش شناخته می شود.
وزن خرس گریزلی بین 93 تا 410 کیلوگرم است. این خرس نسبت به سایر گونه ها کمتر در معرض انقراض قرار دارد.
خرس کودیاک
خرس کودیاک که به آن خرس قهوه ای آلاسکا هم می گویند بزرگ ترین زیر گونه شناخته شده خرس های قهوه ای است و یکی از دو خرس بزرگ زنده دنیا محسوب می شود، دیگری خرس قطبی است.
میانگین وزن این خرس بین 300 تا 600 کیلوگرم می باشد.
3. خرس سیاه آمریکای شمالی
این خرس عمدتا در نواحی از شمال کانادا تا مکزیک مرکزی دیده می شود، ترجیحات آب و هوایی خاصی ندارد و حتی از کاکتوس های تیغ دار نیز تغذیه می کند.
این خرس اغلب در نواحی کوهستانی دیده شده هر چند در مراتع و تالاب ها نیز زندگی می کند و وزنش بین 39 تا 409 کیلوگرم است.
4. خرس قطبی
خرس های قطبی اغلب در نواحی اطراف قطب شمال دیده می شوند، آن ها با شناور شدن روی بلوک های یخی سفر می کنند و با ذوب شدن هر چه بیشتر این بلوک ها خطر انقراض این گونه نیز بیشتر می شود.
وزن این نوع خرس بین 200 تا 652 کیلوگرم می باشد.
5. خرس عینکی
خرس عینکی که به خرس آندی نیز به شهرت رسیده از گذراندن وقتش در میان درختان لذت می برد. این خرس تنها گونه ساکن در آمریکای جنوبی است و به دلیل شکار شدن توسط انسان ها در معرض انقراض قرار دارد.
وزن خرس عینکی بین 64 تا 125 کیلوگرم می باشد.
6. خرس پاندا
خرس پاندا به دلیل ظاهر زیبایش، مشهورترین نوع خرس در دنیا است که اغلب در چین مرکزی کنار بامبوها زندگی می کند، این خرس نیز از خرس های در معرض انقراض محسوب می شود.
وزن پانداها بین 70 تا 125 کیلوگرم می باشد.
7. خرس تنبل
این خرس به دلیل شباهتی که به تنبل ها دارد به این نام مشهور شده است. پوزه بلند این حیوان اجازه می دهد تا برخلاف سایر خرس ها از مورچه و موریانه ها تغذیه کند. این خرس در هند و سریلانکا زندگی می کند.
وزن خرس تنبل بین 55 تا 141 کیلوگرم می باشد.
8. خرس آفتاب
این خرس به دلیل علائم هلالی شکل روی سینه خود از دیگر خرس ها متمایز شده و از آن جا که اغلب به دنبال کندوی زنبورها است به خرس عسل نیز شهرت پیدا کرده است.
خرس آفتاب اغلب در مالزی و اندونزی دیده می شود و در معرض انقراض است. وزن این نوع خرس بین 22 تا 50 کیلوگرم می باشد.
جمعیت و انقراض خرس ها
امروزه برخی انواع خرس در معرض انقراض قرار دارد، به جز خرس های قهوه ای که تعدادشان ثابت مانده و خرس های سیاه آمریکایی که تعدادشان در حال افزایش است.
تعداد باقی مانده از انواع مختلف خرس در دنیا به صورت زیر است:
- خرس سیاه آسیایی: کمتر از 50 هزار
- خرس قهوه ای: 200 هزار
- خرس سیاه آمریکای شمالی: 600 هزار
- خرس قطبی: 20 تا 50 هزار
- خرس عینکی: کمتر از 2 هزار
- خرس پاندا: 2 هزار
- خرس تنبل: 7 تا 10 هزار
- خرس آفتاب: مشخص نیست، احتمالا کمتر از هزار خرس
گونه های منقرض شده خرس
برخی گونه های خرس منقرض شده عبارتند از:
- خرس گریزلی کالیفرنیایی (در دهه 1920)
- خرس گریزلی مکزیکی (در دهه 1960)
- خرس اطلس که تنها خرس بومی آفریقا بوده است (در دهه 1870)
- خرس کوتاه چهره (اواخر عصر یخبندان)
- خرس غار (25 هزار سال پیش، قبل از آخرین عصر یخبندان)
بزرگ ترین خرس تاریخ
گفته شده خرس کوتاه چهره غول پیکر یکی از خرس های گوشت خوار منقرض شده است که بیش از 3.5 متر قد و بالای 680 کیلو وزن داشته و با سرعت بیش از 64 کیلومتر در ساعت می دویده است.
این خرس در نیمه شمالی آمریکایی شمالی می زیسته و علت انقراض آن در اواخر عصر یخبندان به علت از بین رفتن زیستگاهش بوده است.
محل زندگی خرس
بیشتر خرس ها ترجیح می دهند در جنگل های متراکم زندگی کنند. برخی از آن ها مانند خرس های سیاه آسیایی ارتفاعات بالاتر را ترجیح می دهند، برخی دیگر مانند خرس های قطبی مناطق ساحلی را دوست دارند و بعضی از آن ها از جمله خرس های عینکی و خرس سیاه آمریکایی را می توان حتی در نواحی بیابانی نیز یافت.
خرس ها هرگز به قطب جنوب یا استرالیا قدم نگذاشته اند.
غذای خرس
خرس ها از جمله حیواناتی هستند که با خوردن تقریبا هر چیزی زنده می مانند، بسیاری از آن ها از پوشش های گیاهی تغذیه می کنند مانند خرس پاندا که بامبو می خورد، برخی دیگر مانند خرس های آمریکایی شمالی خودشان را با محیط سازگار کرده و حیواناتی همچون گوزن و ماهی می خورند.
خرس قطبی که به آن خرس دریایی هم گفته می شود حیوانی گوشت خوار است و معمولا فک، نهنگ و گراز دریایی شکار می کند در حالی که خرس های تنبل با مورچه ها و موریانه ها زنده می مانند.
در موارد نادر ممکن است خرس ها اشتباهی گیاهان سمی خورده و بمیرند.
دشمن خرس
خرس های بالغ دشمنان طبیعی بسیار کمی دارند اما توله خرس ها ممکن است توسط شکارچی های متعدد از جمله کایوت (گرگ صحرایی آمریکای شمالی) و گرگ ها شکار شوند.
دشمن اصلی خرس ها خود خرس ها و انسان ها هستند و شکار غیر قانونی آن ها توسط انسان ها تاثیر زیادی در خطر انقراض آن ها داشته است.
از دیگر عوامل تهدید آمیز زندگی خرس ها می توان به از بین رفتن زیستگاه ها و کاهش منابع غذایی آن ها اشاره کرد.
زاد و ولد خرس
خرس های نر و ماده در فصل بهار با هم جفت گیری می کنند. خرس نر در امور جنسی چندان محدودیت ندارد و در صورت امکان با چند خرس ماده جفت گیری می کند، اگرچه این مسئله به دلیل رقابت شدید نرها در مورد ماده ها نیز صدق می کند.
خرس ها در دوران جفت گیری تقریبا هرگز از هم جدا نمی شوند. دوران بارداری خرس ها معمولا بین 7 تا 8 ماه است و در هر زایمان بین یک تا شش توله خرس به دنیا می آورند.
خرس های ماده به شدت از فرزندان خود محافظت می کنند و این کار تا سه سالگی (اغلب کمتر) ادامه خواهد داشت، در طول این مدت توله خرس ها از شیر مادر و غذاهایی که با کمک مادر شکار می کنند تغذیه می کنند.
پس از جدایی از مادر معمولا خواهر و برادرها تا مدتی در کنار هم باقی می مانند.
طول عمر خرس
طول عمر خرس ها – بسته به نوع آن ها – بین 15 تا 30 سال می باشد که در میان گونه های مختلف متفاوت است.
خرس هایی که در باغ وحش ها زندگی می کنند معمولا طول عمر بیشتری دارند.
خواب زمستانی خرس
اکثر خرس ها در زمستان که غذا کمیاب می شود به خواب زمستانی می روند، یعنی حالتی که ضربان قلب، دمای بدن، متابولیسم و تنفس آن ها کاهش می یابد.
خرس های گریزلی و سیاه می توانند حدود 100 روز را بدون خوردن غذا، نوشیدن آب و دفع ادرار و مدفوع به زندگی ادامه دهند، بدن آن ها در این مدت از لایه چربی که در تابستان و پاییز جمع کرده تغذیه می کند.
حقایق جالب درباره خرس ها
- خرس های قطبی و خرس های قهوه ای حدود شش میلیون سال پیش اجداد مشترکی داشته اند.
- خرس آفتاب یکی از گونه های نایاب خرس است که می تواند روی پاهای عقب خود راه برود.
- خرس های سیاه اغلب در حال حمله به سطل زباله ها و دزدیدن غذا از کمپ ها دیده می شوند.
- بسیاری از محققان معتقدند خرس می تواند بو را از فاصله 32 کیلومتری تشخیص دهد. بویایی خرس ها از سگ ها نیز بهتر است.
- خرس گریزلی کالیفرنیا حیوان رسمی این ایالت است.
- کانادا محل زندگی حدود 60 درصد از خرس های قطبی دنیا است.
- خرس های آسیایی بزرگ ترین گوش در میان خرس ها را دارا هستند.
- بالو در کتاب جنگل یک خرس تنبل بود اگرچه ظاهرش بیشتر به خرس های قهوه ای هیمالیایی شباهت داشت.
- اکثر خرس ها 42 دندان دارند.
- بزرگ ترین خرس قطبی دنیا 1002 کیلوگرم وزن داشته است.
- خرس آفتاب خزهای کوتاهی دارد که از گرمای بدن در تابستان های داغ جلوگیری می کند.
- خرس ها مغز بزرگی دارند و به عنوان پستاندارانی باهوش شناخته شده اند.
منابع: a-z-animals – seriousfacts