خسارات و خطرات ناشی از بحران آلودگی هوا را نمی توان کمتر از همه گیری کرونا دانست، زیرا کرونا ممکن است خیلی زودتر از آنچه فکر می کنیم بگذرد، اما هوای آلوده همیشه ما را آزار می دهد.
هفته سلامت از شنبه 15 اردیبهشت ماه آغاز شد و در اولین روز این هفته فرصتی شدیم تا به مهم ترین معضل سلامت انسان ها بپردازیم.
امروزه آلودگی هوا را می توان مهم ترین معضل زیست محیطی بیشتر کشورهای جهان دانست و ایران نیز در فهرست کشورهای دست و پنجه نرم کننده با این بحران زیست محیطی قرار دارد.
این روزها همهگیری کرونا پس از گذشت بیش از دو سال و به امید روزهای بدون کرونا رو به کاهش است، اما بحران آلودگی هوا همچنان سلامت انسانها را به خطر میاندازد.
نسبت مرگ و میرهای زودرس ناشی از آلودگی هوا
جعفر جندگی، رئیس مرکز بهداشت محیط و کار وزارت بهداشت در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: جوامع می توانند با کاهش میزان آلاینده های هوا بار سکته های مغزی، قلبی، سرطان ریه و بیماری های حاد و مزمن تنفسی را کاهش دهند.
وی افزود: دستورالعمل سال 2005 سازمان جهانی بهداشت نشان می دهد که کاهش غلظت ذرات PM 10 از 70 میکروگرم بر متر مکعب به 20 میکروگرم بر متر مکعب، میزان مرگ و میر را 15 درصد کاهش می دهد. سازمان بهداشت جهانی در سال 2019 تخمین می زند که آلودگی هوای داخل و خارج از خانه در مناطق شهری و روستایی منجر به بیش از 7 میلیون مرگ زودرس در سال می شود.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال 2019، به طور متوسط حدود 54 درصد از مرگهای زودرس ناشی از آلودگی هوای بیرون ناشی از نارسایی قلبی و سکته است. 7 درصد مرگ و میرها به دلیل سرطان ریه است. در حالی که ۱۹ درصد مرگ و میرها به دلیل بیماری مزمن انسدادی ریه است.
در حال حاضر، 99 درصد از جمعیت جهان در کشورهایی زندگی می کنند که سطح آلودگی هوا 2.5 برابر بیشتر از دستورالعمل WHO (5 میکروگرم در متر مکعب) و در کشورهای با درآمد متوسط و پایین بالاتر است.
جندقی گفت: بر اساس آخرین گزارش بانک جهانی از سال 2016، هزینه مرگ و میر زودرس ناشی از آلودگی هوا در سال 2013، 225 میلیارد دلار به دلیل از دست رفتن درآمد نیروی کار یا حدود 11.5 تریلیون دلار به دلیل از دست رفتن رفاه در سراسر جهان بوده است. جهان به اندازه تولید ناخالص ملی هند، کانادا و مکزیک است.
سهم کودکان در مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا
وی افزود: احتمال مرگ کودکان زیر 5 سال در کشورهای کم درآمد به دلیل قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا بیش از 60 برابر بیشتر از کشورهای پردرآمد است. تعداد افرادی که سالانه بر اثر آلودگی هوا در جهان جان خود را از دست می دهند بیش از 6 برابر بیشتر از افرادی است که بر اثر مالاریا جان خود را از دست می دهند و تعداد افرادی که سالانه در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند بیش از 4 برابر بیشتر از تعداد افرادی که بر اثر ایدز می میرند.
طبق گزارش بانک جهانی، در سال 2013، قرار گرفتن در معرض آلودگی های خارجی و داخلی به دلیل از دست دادن آسایش و رفاه، 1.5 تریلیون دلار هزینه داشت. از نظر اهمیت (اندازه)، از دست دادن آسایش در جنوب آسیا و شرق آسیا به ترتیب معادل 4.7 درصد و 5.7 درصد تولید ناخالص داخلی و در خاورمیانه و شمال آفریقا هزینه از دست دادن آسایش به دلیل آلودگی هوا است. معادل 2.2 درصد تولید ناخالص داخلی این کشورها است.
از دست دادن درآمد نیروی کار برای کشورهای جنوب آسیا به همراه بیش از 66 میلیارد دلار در سال 2013، معادل 1٪ از تولید ناخالص داخلی. در سطح جهانی، از دست دادن درآمد عملیاتی در سال 2013، 225 میلیارد دلار بود.
علاوه بر این، هزینه آلودگی هوا از دهه 1990 افزایش یافته است. از سال 1990 تا 2013، هزینه از دست دادن راحتی تقریباً دو برابر شد و از دست دادن درآمد ناشی از کار بیش از 40٪ افزایش یافت. علیرغم اینکه کشورها در توسعه اقتصادی و پیامدهای سلامت پیشرفت زیادی داشته اند. از سال 1990 تا 2013، مرگ و میرهای زودرس ناشی از ذرات معلق 30 درصد افزایش یافته است، از 2.2 میلیون مرگ به 2.9 میلیون مرگ در سال.
ضررهای اقتصادی ناشی از آلودگی هوا
در همین دوره، هزینه از دست دادن راحتی به دلیل قرار گرفتن در معرض ذرات PM 2.5 در فضای باز تا 63 درصد افزایش یافت و به 55.3 تریلیون دلار رسید. که نشان دهنده بدتر شدن قرار گرفتن در معرض انسان است.
رئیس مرکز محیط زیست و سلامت کار وزارت بهداشت گفت: کاهش درآمد ناشی از کار ناشی از آلودگی هوای بیرون در ساعت 14.5 از 103 میلیارد دلار به 144 میلیارد دلار در سال است. با این حال، در سال 2013، دو پنجم جمعیت جهان در معرض آلودگی هوای خانوارهای ناشی از پخت و پز با سوخت خانگی قرار گرفتند. اما قرار گرفتن در معرض در بیشتر کشورها از دهه 1990 کاهش یافته است. میزان قرار گرفتن در معرض از تقریباً 100 درصد در کشورهای پردرآمد به کمتر از 10 درصد در کشورهای آفریقایی کاهش یافته است و میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخلی از 75 مرگ به 100000 نفر در سال 1990 به 47 مورد در سال 2013 کاهش یافته است. این میزان 38 درصد کاهش یافته است. .
جندگی ادامه داد: با وجود کاهش بروز و مرگ و میر، مجموع مرگ و میر ناشی از آلودگی هوای داخل خانه عمدتا ثابت بوده و به حدود 2.9 میلیون نفر در سال می رسد. هزینه بی خانمانی ناشی از آلودگی هوا در کشورهای با درآمد پایین و متوسط در سال 2013 1.25 تریلیون دلار بوده است. هزینه از دست دادن درآمد 94 میلیارد دلار برآورد شده است.
کودکان و سالمندان به عنوان گروه های آسیب پذیر شناخته شده اند. در سال 2013، حدود 5 درصد از مرگ و میر کودکان زیر 5 سال و 10 درصد از مرگ و میر بزرگسالان بالای 50 سال به آلودگی هوا نسبت داده شده است.
مردان در تمام سنین و در هر زمان نسبت به زنان نسبت به مرگ زودرس به دلیل بیماری های آلودگی هوا بیشتر هستند.
7 میلیون مرگ در سراسر جهان
آلودگی هوا بزرگترین تهدید سلامت در جهان است. سالانه بیش از 7 میلیون نفر در جهان به دلیل بیماری های ناشی از استنشاق هوای آلوده جان خود را از دست می دهند. اینها شامل سرطان ریه، بیماری قلبی، سکته مغزی، عفونت های حاد تنفسی و بیماری مزمن انسدادی ریه مانند برونشیت است. در واقع، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا چهارمین عامل مرگ و میر در جهان پس از خطرات متابولیک، رژیم غذایی نامناسب و دود سیگار است.
در کشورهای در حال توسعه (کم درآمد و متوسط)، آلودگی هوا سومین عامل مرگ و میر است، در حالی که در کشورهای با درآمد بالا آلودگی جهانی چهارمین خطر مرگ و میر در جهان است.
رئیس مرکز محیط زیست و سلامت کار وزارت بهداشت گفت: بر اساس گزارش بانک جهانی از سال 2016، مجموع قیمت آسایش از دست رفته در ایران به دلیل آلودگی PM 2.5 در سال 90، 13940 میلیون دلار است که 2.44 درصد یکی از تولید ناخالص ملی ایران است و در سال 2013 کل هزینه آسایش از دست رفته در ایران به دلیل آلودگی ریزگردها 30 میلیارد دلار بوده است که 2.48 درصد تولید ناخالص ملی ایران است.
جندگی ادامه می دهد: میانگین غلظت ذرات PM 2.5 طی سال 1399 در شهرهای تهران، اهواز، مشهد، تبریز، شیراز، اصفهان، ایلام، سنندایی، یاسوج، همدان، هرم آباد، اراک، کرج، کرمانشاه، آبادان، زنجان، یزد ارومیه. کرمان، بیرجند، کوم، زابل، بجنورد، دسفول و اردبیل با جمعیت تقریبی 32 میلیون نفر که تقریباً 6 برابر بیشتر از دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت است. بیشترین و کمترین میانگین غلظت سالانه ذرات PM 2.5 در سال 1399 مربوط به شهرستان زابل با 69.4 میکروگرم بر متر مکعب (14 برابر بیشتر از دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی) و شهر اردبیل با 7.38 میکروگرم بر متر مکعب است. به ترتیب. . میانگین غلظت سالانه ذرات معلق PM2.5 در سال 1399 در تهران 31.88 میکروگرم بر متر مکعب است.
رئیس مرکز حفاظت محیط زیست و بهداشت حرفه ای وزارت بهداشت گفت: در سال 1399 به طور متوسط 120.5 روز میانگین غلظت روزانه ذرات PM در شهرهای مورد مطالعه بالاتر از دستورالعمل روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.اهوازو .292 روز در سال 1399. در تهران به مدت 224 روز، میانگین غلظت روزانه ذرات PM 2.5 برابر بیشتر از دستورالعمل روزانه سازمان بهداشت جهانی بود.
وی افزود: مجموع مرگ و میرهای منتسب به تماس طولانی مدت با ذرات PM 2.5 در بزرگسالان بالای 30 سال در هزار و 399 نفر در شهرهای مورد مطالعه به طور میانگین 11 هزار و 129 نفر، حد پایینی 7 هزار و 376 نفر و حد بالایی 14 هزار و 531 نفر است. در تهران، میانگین مرگ 3751 نفر با حد پایین 2489 و حد بالای 4892 نفر به تماس طولانی مدت با ذرات PM 2.5 در سال 1399 نسبت داده می شود.
به نظر می رسد خسارات جانی و مالی ناشی از آلودگی هوا بسیار جدی تر از همه گیری کرونا باشد و این چیزی است که نباید از آن غافل شد. زیرا اگر آلودگی هوا را کاهش دهیم، علاوه بر اینکه بتوانیم از مرگ و میر زودرس و بیماری های مزمن پیشگیری کنیم، هزینه هایی را که بر نظام سلامت و اقتصاد کشور تحمیل می شود نیز کاهش خواهیم داد.