آفت دهان را با رژیم غذایی بهبود بخشید

زخم‌های دهانی زخم‌های دردناکی هستند که در داخل دهان و اغلب در پایین لثه، داخل گونه‌ها یا لب‌ها، روی کام نرم یا روی زبان ایجاد می‌شوند.

آفت می تواند بسیار دردناک باشد و در فعالیت های روزانه بیمار اختلال ایجاد کند. اصطلاحات رایج مورد استفاده برای این ضایعات عبارتند از: “زخم آفتی عود کننده” و “استوماتیت آفتی عود کننده”.

چه چیزی باعث آفات می شود؟

مکانیسم دقیق آفت هنوز مشخص نیست، اما به نظر می رسد که پاسخ ایمنی بیمار نیز در این امر دخیل باشد.

زخم آفت زمانی رخ می دهد که به دلایل نامعلوم، سیستم ایمنی بدن بیمار وجود یک مولکول ناشناخته را اعلام کند. وجود این مولکول‌ها باعث هجوم لنفوسیت‌ها می‌شود (مانند حمله همان سلول‌ها به بافتی که به بیمار پیوند زده شده است) و نتیجه این فرآیند پیدایش زخم‌های آفتی خواهد بود.

درمان آفت دهان

اگرچه طاعون درمان قطعی ندارد، اما روش هایی وجود دارد که در کاهش مدت زخم و همچنین کاهش درد و ناراحتی و تسریع بهبودی بیمار موثر است. این روش ها شامل استفاده از توصیه های تغذیه ای و غیر تغذیه ای است.

نکات تغذیه ای

علاوه بر نکات فوق، رعایت نکات غذایی زیر به بهبود آفات دهان کمک می کند:

1- از خوردن غذاهای تشدید کننده آفات از جمله غذاهایی که باعث ایجاد حساسیت می شوند مانند گلوتن گندم، بادمجان و فلفل خودداری کنید.

از خوردن غذاها و مواد محرک مانند لیمو، آبلیمو، پرتقال، گوجه فرنگی، رب گوجه فرنگی، توت فرنگی، شکلات و آجیل خودداری کنید.

3- غذاهای ترش، شور و تند نخورید

4- نوشیدن مایعات با نی برای تسکین درد

غذاهایی که باعث درد کمتری می شوند مانند شیر، ژلاتین، مایعات، ماست و بستنی را در برنامه غذایی بیمار بگنجانید.

6- از خوردن غذاهای سفت و درشت مانند برنج سرخ شده (ته دیگ) خودداری کنید.

7- مصرف منظم و روزانه ماست به ویژه ماست پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس.

8- گنجاندن غذاهای غنی از آهن، اسید فولیک و ویتامین B12 در رژیم غذایی بیماران: از آنجایی که یکی از علل آفات ممکن است عدم دریافت این ریزمغذی ها باشد، گنجاندن منابع غذایی این مواد نقش مهمی در بهبود.

بازی آلوده پنیر، گل ختمی، خرفه و دانه های خرفه، حفره دهان را خنک می کنند.

و درد ناشی از آفت را تسکین می دهند

غذاهایی از جمله جگر، غذاهای دریایی، گوشت قرمز بدون چربی، لوبیا خشک، حبوبات، سبزیجات با برگ سبز تیره و زرده تخم مرغ بهترین منابع آهن هستند. جگر، قارچ و سبزیجات برگ سبز (به ویژه اسفناج، مارچوبه و کلم بروکلی) منابع غنی اسید فولیک هستند. جگر، شیر، تخم مرغ، ماهی، پنیر و گوشت غنی ترین منابع ویتامین B12 هستند.

9- مصرف میوه هایی مانند سیب، خرما و خرما:

* برای درمان آفت دهان با سیب می توان روزانه چند عدد سیب مصرف کرد و همزمان روی آفت عسل گذاشت و یا عسل را روی سیب مالید و آن را بجوید و به مدت طولانی در دهان بجوید. . اگر آفت در دهان بزرگ است و جویدن آن دردناک است، می توانید عسل را در آب سیب ریخته و جرعه جرعه بنوشید، به طوری که مقدار کمی در دهان باقی بماند.

* افرادی که دائماً در دهان ورم می کنند و از این مشکل ناراحت هستند، توصیه می شود خرما را در برنامه غذایی خود بگنجانند، زیرا خرما و شیره آن خاصیت ترمیم زخم دارد.

* پزشکان طب سنتی هندی راه حل بسیار ساده ای برای درمان این بیماری دارند. آنها معتقدند خوردن خرمای نارس در تسکین و التیام این زخم ها بسیار موثر است. از این رو به بیماران آنها توصیه می شود زمانی که زخم و زخم در دهان ظاهر می شود روزی 3 تا 4 عدد خرمای نارس را بجوند. به گفته این درمانگران، خرما به دلیل داشتن ویتامین B از ارزش غذایی خاصی برخوردار است که در درمان زخم های دهان بسیار موثر است.

مصرف گیاهان دارویی

برای درمان ضایعاتی مانند آفات که هنوز علت دقیق آن مشخص نیست، استفاده از گیاهان دارویی مناسبتر از داروهای شیمیایی است، زیرا عوارض جانبی کمتری دارند. به عنوان مثال، استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها یا آنتی بیوتیک ها (مانند دهان شویه ها) می تواند باعث ایجاد قارچ در دهان شود، اما ترکیبات گیاهی عوارض جانبی کمتری دارند.

برخی از عصاره‌های گیاهی از جمله بلوط، سماق قرمز، قهوه‌ای، گرده، پنیر، گل خطمی، خرفه، خرفه، نخ، تخم گشنیز و مریم خوزستانی علائم آفتی را کاهش می‌دهند.

جفت بلوط لایه نازکی به رنگ قهوه ای است که بین پوست درخت بلوط و هسته آن قرار دارد و به راحتی جدا می شود. این گیاه در درمان آفات و زخم های دهان اثر بسیار مفیدی دارد.

* توصیه اکید به افراد مبتلا به آفت این است که کیسه را روی انگشت خود مالیده و چند دقیقه روی آفت نگه دارید.

* غوره از نظر طب قدیم ایران سرد و قابض است و در درمان مخاط دهان و زخم دهان و رفع آفت دهان مؤثر است.

افرادی که دائماً از زخم دهان رنج می برند و از این موضوع ناراحت هستند، توصیه می شود خرمالو را در برنامه غذایی خود بگنجانند، زیرا خرمالو و آب آن خاصیت ترمیم زخم ها دارد.

پنیر، گل ختمی، خرفه و دانه های خرفه دهان را خنک کرده و درد ناشی از آفت را تسکین می دهد.

* پنیر (malvasilvestris L) که یکی از گیاهان دارویی بومی استان کرمانشاه است، به دلیل داشتن ترکیبات شیمیایی مانند بلغم، تانن و اسانس فرار، خاصیت ضدالتهابی دارد، بنابراین به عنوان حمام خوراکی استفاده می شود. برای درمان آفات

استفاده از دهانشویه گل ختمی چند بار در روز یا خیساندن پنبه در آن و قرار دادن آن روی محل درد به درمان آفت کمک می کند.

نگهداری دانه های خرفه در دهان در رفع آفت دهان به ویژه در کودکان موثر است.

برای جلوگیری از پیشرفت و تسکین درد آفت دهان، می توانید دانه های گشنیز بدون دانه را به طور مساوی خیس کرده، صاف کرده و غرغره کنید و این روش را چند بار در روز تکرار کنید.

* استفاده از عصاره ساتوریا نتایج بی نظیری در درمان آفات دارد. این گیاه فقط در ایران می روید و جزو گیاهان تیره نعناع است و دارای اثرات ضد ویروسی و ضد قارچی است. استفاده از این عصاره گیاهی در دو یا سه روز اول زخم به بهبود بهتر پاسخ می دهد و دوره بهبودی را کوتاه می کند و درد و سوزن سوزن شدن را کاهش می دهد.

منبع: ماهنامه دنیای تغذیه – زهرا نادری کارشناس ارشد علوم بهداشتی تغذیه