حوزه طراحی فرش را ارائه می دهیم

تا همین اواخر هنر فرش بسیار ظریف و زیبا در ایران یک حرفه محسوب می شد. هنری که نسل به نسل به صورت سنتی و استادانه-دانشجویی منتقل شده است. به عبارت دیگر، افراد کمی در این زمینه مطالعه، تحقیق و پژوهش کرده اند و هیچ مرکز دانشگاهی برای آموزش، حفظ و حراست از این هنر اصیل ایرانی و سرمایه ملی وجود نداشت.

تا همین اواخر هنر فرش بسیار ظریف و زیبا در ایران یک حرفه محسوب می شد. هنری که نسل به نسل به صورت سنتی و استادانه-دانشجویی منتقل شده است. به عبارت دیگر، افراد کمی در این زمینه مطالعه، تحقیق و پژوهش کرده اند و هیچ مرکز دانشگاهی برای آموزش، حفظ و حراست از این هنر اصیل ایرانی و سرمایه ملی وجود نداشت.

خوشبختانه در دهه 70 با کمک وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مدرک فرش در برخی از هنرستان های مراکز آموزش عالی راه اندازی شد. حوزه ای که می تواند باعث رشد و اعتلای فرش و صنعت کشورمان شود.در این حوزه دانش آموزان اطلاعات لازم را در مورد تاریخچه فرش، جامعه شناسی فرش، انواع بافت، ابزار بافندگی، طرح، رنگ و الیاف از فرش .. به عنوان مثال در فرش دستباف از سه نوع الیاف طبیعی پشم، ابریشم و نخ استفاده می شود و دانشجوی رشته مطالعات پایه فرش با این الیاف و فناوری هر یک از آنها به صورت علمی آشنا می شود. یعنی می آموزد که این الیاف را بچرخاند و رنگ کند. همچنین دانشجو در این رشته با فرش های مناطق مختلف جغرافیایی ایران که از نظر الیاف، بافت، طرح و رنگ متفاوت است آشنا می شود.

البته کسب این دانش مستلزم شناخت جامعه شناسی نقاط مختلف ایران است. به عنوان مثال در فرش کاشان از رنگ های قرمز و زرشکی بیشتر استفاده می شود. اما در تبریز از فرش های بژ، کرم و مسی استفاده می شود که این تفاوت رنگ نتیجه تفاوت های اکولوژیکی و جغرافیایی شهرها و مناطق مذکور است.

در کل منطقه فرش دارای پنج جهت است: تعمیر و تکمیل، طراحی، بافت نقاشی و سایر بسترها. چه کسی تمایل دارد بیشتر بر روی فناوری فرش تمرکز کند. یعنی هنرجو با الیاف، رنگ ها، رنگرزی شیمیایی و سنتی، انواع بافت، قالی بافی، انواع گره (که نماد فرش است)، نحوه حفظ کیفیت و ابعاد فرش و ترمیم و گرایش طراحی فرش آشنا می شود. دانش آموزان با انواع مختلف آشنا می شوند نمونه های فرش ایرانی اطلاعات دقیق تری به دست می آورند و با طراحی فرش و تا حدودی فرش آشنا می شوند رنگ و شیمی و تکنولوژی رنگرزی اطلاعات به دست می آورند. در بافندگی هنرجو بیشتر در قالی بافی تخصص پیدا می کند و با انواع گره و قالی بافی آشنا می شود. دانش آموز در زمینه سایر پایه ها بافت فرش، گربه ماهی، زیل، گبه ها و سایر پایه ها را می آموزد و با نحوه تعمیر فرش، جغرافیا و طراحی نمادهای فرش و سایر پایه های سنتی ایرانی آشنا می شود.

مهارت های لازم در طراحی فرش:

دانشجوی این رشته باید فردی خلاق، مبتکر و علاقه مند به هنر و صنعت فرش باشد. از سوی دیگر دانش آموزانی هستند که با علاقه و پشتکار فراوان به این رشته آمده اند و برای آموزش و ارتقای کیفیت هنر تلاش می کنند، فرش هستند و گام های موثری برداشته اند، در این زمینه نیز باید کارشناس فرش باشد. با آگاهی از تاریخچه صنایع دستی و هنرهای بومی، به ویژه هنر قالی بافی، به کمک ذوق هنری، طرح هایی را ارائه می دهند که هم بومی و هم بدیع هستند.

مشاغل در ایران:

در کشور ما هیچ محصول ارزش افزوده ای شبیه فرش نیست. زیرا از یک طرف مواد اولیه فرش در ایران تولید می شود و از طرف دیگر فرش دستباف ایرانی ارزش مادی بالایی در بازارهای جهانی دارد خلاقیت در طرح و رنگ و بافت. برخی از فارغ التحصیلان به عنوان مشاور تاجران فرش نیز فعالیت می کنند و یا خودشان در تولید یا صادرات فرش سرمایه گذاری کرده اند و در نهایت تعداد قابل توجهی از آنها نیز در مراکز کار به این هنر می پردازند و به آموزش دانش می پردازند.

دروس این رشته در طول تحصیل:

درس های رایج در مورد گرایش های مختلف فرش:

شیمی عمومی، هندسه الگو در هنر سنتی ایران، هنر در تمدن اسلامی، باهنر آشنایی با تاریخ، کارگاه طراحی پایه، تاریخ فرش، عکاسی، جامعه شناسی فرش، آشنایی با هنر سنتی ایران، کارگاه قالی بافی، شناخت و ارزش گذاری دستباف رنگرزی فرش، کارگاه طراحی سنتی، دانش مواد اولیه و ابزار، کارگاه تعمیر فرش، کنترل کیفی استانداردهای فرش، تحقیق در مورد فرش ایرانی، جغرافیای فرش، سیر تحول نقوش و نمادها در هنر سنتی، علم الیاف، ریسندگی، زیبایی شناسی فرش ایرانی ، اقتصاد فرش ایران.

دوره های تخصصی گرایش طراحی:

کارگاه طراحی فرش و سایر لایه ها، بررسی طرح ها و طرح های فرش ایرانی، کارگاه طراحی فرش، کارگاه نقاشی، کارگاه رنگ و نقطه، شناخت انواع طرح های فرش ایرانی.

دوره های تخصصی تعمیر و تکمیل :

آشنایی با اصول قالیشویی و شستشوی فرش، بررسی طرح و طرح فرش ایرانی، کارگاه قالی بافی، کارگاه قالی بافی، تعمیر و نگهداری فرش و سایر بسترها، تعمیر فرش، شناخت مواد خاص تعمیر فرش، کارگاه رنگرزی سنتی، رنگرزی شیمیایی کارگاه

دوره های تخصصی نقاشی:

کارگاه رنگ سنتی، کارگاه رنگرزی شیمیایی، آزمایشگاه شیمی و تجزیه، آزمایشگاه شیمی و فناوری مواد رنگ و آزمایشگاه فناوری رنگ، فیزیک و آزمایشگاه الیاف.

دوره های تخصصی در سایر زیر شاخه ها:

کارگاه گلیم بافی، کارگاه گلیم بافی ک سوماک، کارگاه زیلو بافی، کارگاه قالی بافی یک طرفه، کارگاه قالی بافی گبه و دیگر ایلیاتی، کارگاه گلیم و زیرلایه‌های دیگر، کارگاه گلیم و زیرلایه‌های دیگر، جغرافیای فرش و سایر بسترها، بررسی نقش‌ها و نمادها قالی و دیگر پیشینه های سنتی ایرانی، تحقیق در مورد نقش و رنگ قالی و دیگر پیشینه های ایرانی.