چه کسانی باید از قطره اشک مصنوعی استفاده کنند؟
اشک مصنوعی قطره چشمی است که برای کمک به افرادی ساخته شده که چشمشان به اندازه کافی اشک تولید نمی‌کند و این عدم رطوبت کافی چشم فرد را دچار مشکل و عوارض خاصی می‌کند. در واقع اشک مصنوعی جایگزین اشک طبیعی میشود و با استفاده از آن نرمی، لغزندگی و رطوبت چشم دوباره به دست می‌آید.
اشک مصنوعی چه می‌کند؟ (مکانیسم اثر)
کاهش تولید مایع از غدد ترشح‌کننده اشک می‌تواند ثبات لایه اشک را بر هم زند. به این ترتیب این لایه به سرعت شکسته شده و نقاط خشکی را روی قرنیه ایجاد می‌کند که سبب تحریک و کاهش بینایی میشود. اغلب افراد دچار خشکی چشم، احساس گزش، سوزش، خارش و خشکی در چشم کرده و همچنین موقع سیگار کشیدن چشمشان تحریک میشود. خشکی چشم استفاده از لنز را نیز مشکل یا غیرممکن می‌سازد.
اساس درمان خشکی چشم، جایگزینی اشک مصنوعی به جای اشک طبیعی است. این قطره با افزایش ثبات و ضخامت لایه اشکی بقای این لایه را روی چشم افزایش می‌دهد و به مرطوب نگه داشتن سطح چشم کمک می‌کند. همچنین سطح چشم را نرم و از آن محافظت می‌نماید.
علایم و نشانه‌های خشکی چشم
-
تحریک و احساس سوزش یا خارش در چشم -
احساس وجود جسم خارجی در چشم -
ترشح چسبناک در چشم یا اطراف آن -
افزایش تحریک چشم در اثر دود یا باد -
خستگی چشم پس از کمی مطالعه -
تحمل نداشتن به هنگام استفاده از لنزهای تماسی
چنانچه ترشح معمول چشم، پایین‌تر از حد طبیعی باشد، عکس‌العمل غدد اشکی در مقابل تحریکات مخاط چشم، تولید زیاد اشک خواهد بود.عواملی که خشکی هوا را بیشتر می‌کنند، باعث می‌شوند افرادی که چشم خشک دارند، احساس ناراحتی بیشتری کنند. این عوامل عبارت است از گرمای بیش از اندازه اتاق، سشوار، روزهای بادی یا هر چیز که ماده تحریک‌کننده‌ای به هوا اضافه کند. مخصوصا سیگار کشیدن برای این افراد بسیار ناراحت‌کننده است. اشخاصی که چشم خشک دارند، ممکن است فقط به اشک مصنوعی احتیاج داشته باشند، ولی گاه خشکی چشم آنقدر زیاد است که صدمات جدی به چشم می‌زند. در این صورت حتما باید به چشم پزشک مراجعه شود تا معالجه لازم انجام شود.
یک فوق تخصص جراحی شبکیه و لیزر با تاکید بر لزوم استفاده از عینک آفتابی و قطره اشک مصنوعی در تابستان برای بیمارانی که یک نوع جراحی به خصوص جراحی برداشتن شماره چشم را داشته اند، گفت:
افراد سالخورده نیز باید با قطره اشک مصنوعی چشم خود را مرطوب نگه دارند. نور آفتاب می تواند منجر به خشکی چشم و تشدید بیماری های آلرژیک شود و حتی بعضی از بیماری ها مانند ورم ملتهبه بهار وجود دارد که در فصل های تابستان و بهار ممکن است تشدید شود.در تابستان با رفتن به استخرها بیماری های عفونی افزایش پیدا می کند و باعث ایجاد ورم ملتهبه عفونی می شود که وجود ویروسی به نام آدنو ویروس در استخرها باعث کدورت در قرنیه چشم می شود و در نهایت منجر به کاهش شدید دید فرد می شود. این کدورت ها ممکن است 6 تا 9 ماه در سطح چشم باقی بماند، بنابراین از شنا کردن در آب های آلوده خودداری شود. آفتاب می تواند بر روی عدسی و شبکیه چشم اثرات منفی بگذارد و منجر به پیری زودرس پرده چشم و یا شبکیه شود، بنابراین باید حتما از عینک های آفتابی استفاده شود.
تاثیرات منفی عینک های آفتابی نامناسب
میر شاهی در خصوص تاثیرات نامطلوب بعضی از عینک های آفتابی بر چشم گفت: به دلیل اینکه مردمک چشم به هنگام زدن عینک بازتر می شود، بنابراین در صورت جذب ناکامل ماوراءبنفش توسط عینک آفتابی مقداری از اشعه از عینک عبور می کند و به چشم آسیب می رساند که در این شرایط آسیبی که اشعه ماوراءبنفش به چشم می زند بیشتر از زمانی است که ما عینک آفتابی نداریم زیرا در مواقعی که ما عینک آفتابی بر روی چشم نداریم، مردمک چشم جمع تر است و در نتیجه اشعه کمتری جذب چشم می شود.حتی اگر عینک آفتابی تیره باشد اما اشعه ماوراءبنفش از آن عبور کند می تواند برای عدسی چشم و پرده چشم زیان بار باشد.
این استاد چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در پایان خاطر نشان کرد: بیمارانی که سالخورده هستند و یا حتی جراحی نیز داشته اند باید با مصرف قطره چشم مصنوعی چشم خود را مرطوب نگه دارند که باعث بهتر شدن دید چشم نیز می شود.
موارد و میزان مصرف قطره اشک مصنوعی
این قطره در موارد کمبود ترشح اشک در نارسایی ترشح اشک و رفع خشکی و تحریک چشم در سندرم‌های خشکی چشم متوسط تا شدید به کار برده میشود. همچنین برخی منابع بر استفاده از این قطره جهت نرم کردن چشم در موقع استفاده از لنز تماسی سخت نیز تاکید کرده‌اند.در مواقع كمبود ترشح اشک در بزرگسالان وكودكان، یک قطره سه یا چهار بار در روز، یا به دفعات لازم، در چشم چكانده میشود.در سندرم متوسط تا شدید خشكی چشم، مانند التهاب قرنیه و ملتحمه سیكا در بزرگسالان یک قطره یک بار در روز به كیسه ملتحمه تحتانی چشم چكانده میشود. بعضی از بیماران ممكن است به مصرف دو بار در روز از این دارو احتیاج داشته باشند.
نکته: اگر این قطرات دارای مواد نگهدارنده باشند، مواد نگه دارنده باعث حفاظت قطره در برابر رشد میکروب‌ها میشود ولی در عوض خود این مواد نگهدارنده به مرور باعث صدمه سلول‌های سطحی قرنیه می‌شوند و همچنین می‌توانند باعث واکنش‌های حساسیتی شوند. لذا در افرادی که به علت خشکی چشم نیاز به استفاده طولانی از این قطره‌ها دارند باید از نوع بدون مواد نگهدارنده (که به علت احتمال آلوده شدن با میکروب‌ها به صورت یک‌بار مصرف هستند) استفاده نمایند.
چند توصیه در هنگام استفاده از قطره اشک مصنوعی
-
دستان خود را پیش از هر بار مصرف قطره، به خوبی با آب و صابون بشویید تا از ورود میکروب ها به چشم جلوگیری شود. -
هر چشم فقط گنجایش یک قطره را دارد، بنابراین اگر در هر بار مصرف بیش از یک قطره در هر چشم بریزید، قطره قبلی از چشم خارج میشود. -
پس از استفاده از قطره، چشمان خود را چند ثانیه ببندید و گوشه داخلی چشم را به مدت چند ثانیه با ملایمت فشار دهید تا راه خروج اشک بسته شود و قطره ریخته شده برای مدت بیشتری در چشم بماند. -
مراقب باشید تا قسمت سر ظرف دارو به دست یا مژه‌ها برخورد نکند، زیرا موجب انتقال باکتری‌ها، به داخل قطره و پس از آن به چشم میشود. -
پس از هر بار مصرف، درب قطره چشمی را بلافاصله ببندید. -
اگر برای شما ریختن بیش از یک قطره تجویز شده است، بین ریختن دو قطره باید حداقل 15 دقیقه فاصله باشد. -
از این قطره تا حداکثر سی روز می‌توان استفاده کرد. -
در صورت بروز چشم درد، تغییر بینایی، تحریك یا قرمزی مداوم چشم، یا بدتر شدن وضعیت چشم بیمار و یا عدم بهبود در مدت ۷۲ ساعت، باید استفاده از این دارو قطع شود.