نماینده مجلس خبرگان درگذشت
آیت الله سید ابوالفضل میر محمدی زرندی در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در بخش زاویه زرند از توابع شهرستان ساوه در خانواده‌ای مذهبی دیده به جهان گشود.
تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رسانید. در سال ۱۳۲۰ ایامی که کیان حوزه‌های علمیه در خطر بود و کمتر کسی رغبت به تحصیل علوم حوزوی داشت، روحیه و علاقه وافرش به تحصیل علوم دینی او را به حوزه مقدس علمیه قم رهنمون ساخت.
وی پس از فراگیری علوم اولیه صرف، نحو، معانی بیان و منطق در سال ۱۳۲۵ جهت زیارت عتبات عالیات و ادامه تحصیل عازم عراق شده و توسط دایی مرحوم والدش آیه‌الله آقای حاج میرزا یحیی زرندی (ره) که از مجتهدین مقیم آن دیار بود در شهر کربلا حجره‌ای اختیار کرد ولی با اصرار پدر به بازگشت، بواسطه وابستگی عاطفی که به ایشان داشت، به ناچار امر ادامه تحصیل را در قم پیگیری نمود.
از همان ابتدای تحصیل به حداقل امکانات معیشتی فراهم شده توسط پدرش که به امر کشاورزی و کسب اشتغال داشت بسنده کرده و از دریافت شهریه و وجوه شرعی امتناع نمود و تا به حال نیز بدین امر مقید بوده است.
ایشان داماد فقیه وارسته آیه‌الله العظمی مرحوم آقای حاج سیداحمد زنجانی(ره) می‌باشند که همواره این وصلت را از جمله توفیقات خود می‌دانند.
اساتید دوران تحصیل
پس از گذراندن دروس مقدماتی در سطوح عالیه حوزه، رسائل را از محضر مرحوم آیه‌الله حاج شیخ موسی زنجانی(ره)، مکاسب را از محضر مرحوم آیه‌الله سید حسین قاضی(ره)، کفایه را از محضر حضرات آیات سیدشهاب‌الدین مرعشی نجفی و علامه سیدمحمد حسین طباطبایی(ره) و شرح تجرید را از محضر مرحوم آیه‌الله حاج میرزا اسحاق آستارایی(ره) تلمذ نمود.
حدود سال ۱۳۲۸ از درس خارج فقه و اصول حضرات آیات عظام حجت کوه‌کمره‌ای و بروجردی(رضوان الله علیهما) حدود دو سال بهره برد. سپس حضرت آیه‌الله العظمی آقای حاج سیدمحمد محقق داماد(ره) را به عنوان استاد درس خارج به نحو مستمر اختیار نموده و طی ۱۵ سال یک دوره کامل اصول و چندین کتاب فقهی را از محضرشان استفاده نمود.
سابقه تدریس
ایشان در مقاطع مختلف تحصیل حوزوی تدریس مقطع پایین‌تر را به عهده گرفته و بیش از ۲۰ سال به تدریس دروس سطح عالیه حوزه از قبیل رسائل، مکاسب و کفایتین پرداخته است.
بیش از ۱۰ سال نیز در دانشگاه اقدام به تدریس فقه و علوم قرآنی در مقطع دکتری و کارشناسی ارشد نموده و پیوسته نیز استاد راهنمای رساله‌های مختلف دوره دکتری در دانشگاه و حوزه بوده است.
شایان ذکر است رتبه دانشگاهی ایشان در بدو ورود به فعالیت‌های دانشگاهی دانشیار اعلام شده و سپس به جهت تألیف، تدریس، مدیریت و سایر خدمات دانشگاهی رتبه استادی که بالاترین رتبه علمی دانشگاهی است به وی اعطا شده است.
جلسات تفسیر قرآن و بحث فقهی
مباحثه تفسیر قرآن را از حدود سال ۱۳۲۶ در روزهای پنجشنبه و جمعه هر هفته با دوستان صمیمی و همدوره‌ای خود همچون حضرات آیات مرحوم آقای حاج سید مهدی روحانی، مرحوم آقای حاج شیخ علی احمدی میانجی، مرحوم حاج شیخ احمد آذری قمی، حاج سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، حاج سیداسماعیل موسوی زنجانی، مرحوم حاج شیخ محمد حقی، حاج شیخ احمد پایانی، مرحوم حاج میرزا محمد امین رضوی و… آغاز نمود که به مرور مورد توجه واقع شده و بر اعضای آن افزوده گردید. این جلسه وزین که بیش از پنجاه سال سابقه دارد با نوساناتی در ترکیب اعضا کماکان به قوت خود باقی است.
ایشان از همان ایام حضور در درس خارج فقه و اصول در جلسه بحث فقهی که حضرات آیات آقای حاج سیدموسی شبیری زنجانی، مرحوم آقای حاج سید مهدی روحانی، مرحوم آقای حاج شیخ علی احمدی میانجی، مرحوم حاج شیخ احمد آذری قمی، آقای حاج سید جلال‌الدین طاهری اصفهانی، آقای حاج شیخ عبدالرحیم جودی داشتند، حضور پیدا می‌کرد. این جلسه نیز اکنون با تغییر برخی اعضای آن ادامه دارد.
تألیفات:
-
بحوث فی تاریخ القرآن و علومه
این کتاب به زبان عربی و در بیست موضوع از علوم قرآنی از قبیل کیفیت نزول، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، و… با نقل اقوال علمای شیعی و سنی و نهایتاً بیان نظر مؤلف می‌باشد.
این کتاب ابتدا توسط دارالتعارف للمطبوعات در بیروت به زیور طبع آراسته و سپس توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تجدید چاپ و در دانشگاه به عنوان یکی از منابع اصلی مقطع دکتری معرفی شده است.
-
تاریخ و علوم قرآن
ترجمه کتاب تألیف شده خودشان با عنوان بحوث فی تاریخ القرآن و علومه به انضمام بحث در موضوع فواتح سور می‌باشد که طی دوازده دوره تجدید چاپ در حوزه علمیه و دانشگاه دولتی و آزاد اسلامی مورد استفاده طلاب و دانشجویان قرار گرفته است.
-
تلاث دراسات فی الفقه و المشتبه -
هل یجوز التعزیر بالحبس او بالمال -
زندان و زندانی در اسلام -
تفسیر قرآن
ایشان با بهره‌گیری از جلسات تفسیر قرآن که با جمعی از همدوره‌ای‌های خود از حدود۵۰ سال پیش شروع نموده‌اند، تفسیر جزءهای ۲۰ الی ۳۰ قرآن کریم را به رشته تحریر درآورده و در این مقطع تنها جزء سی‌ام آن توسط سازمان تبلیغات اسلامی در یک جلد به چاپ رسیده و بقیه مجلدات این تفسیر نیز آماده چاپ می‌باشد.
مقالات متعدد در موضوعات فقه، علوم قرآنی، قضا، گزینش، تراجم، و اصطلاحات علوم قرآنی که در مجلات نور علم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، فصلنامه دادگستری جمهوری اسلامی، نشریات دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، هیأت عالی گزینش، سازمان اوقاف و امور خیریه و نیز برخی روزنامه‌های رسمی کشور به چاپ رسیده است.
مشاغل و فعالیت‌های قبل از پیروزی انقلاب و بعد از آن
آقای میرمحمدی به همراه سایر فضلا و روحانیون از مدافعین نهضت اسلامی بوده و در امضاء برخی از اعلامیه‌ها علیه رژیم ستمشاهی و حمایت از حضرت امام نقش داشته است که از جمله آن می‌توان به ارسال نامه‌ای سرگشاده با عنوان «نامه جمعی از فضلاء حوزه علمیه قم به هویدا نخست وزیر وقت در خصوص اعتراض به اقدامات خلاف قوانین اسلام و قانون اساسی، جو خفقان و سانسور، دستگیری حضرت امام خمینی و…» اشاره نمود.
ایشان پس از پیروزی نیز از پذیرفتن هیچ شغلی ابا نکرده است از جمله مشاغل ایشان بعد از پیروزی انقلاب عبارتند از:
ـ رئیس دادگاه انقلاب قم
ـ عضو هیأت عفو حضرت امام(ره)
ـ همکاری مؤثر با آیه‌الله دکتر بهشتی در هیأت تهیه و تدوین لوایح قضایی
ـ رئیس شعبه دوم دیوان عالی کشور
ـ عضو شورای عالی قضایی
ـ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و عضو مجلس خبرگان رهبری
ایشان در حال حاضر به عنوان عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مسؤول کمیسیون جامعه و روحانیت آن بوده و به عنوان نماینده مردم استان مرکزی در مجلس خبرگان رهبری عضو کمیسیون‌های مختلف از قبیل اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ می‌باشد.
ـ مسؤول گزینش علمی قضات
ـ رئیس هیأت تجدیدنظر بررسی تخلفات هیأت علمی دانشگاه تهران
ـ رئیس دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران
در سال ۱۳۶۴ با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران که پس از شهادت آیه‌الله دکتر مفتح توسط سرپرست اداره می‌شد، منصوب گشت.
وی در مدت یازده سال مسؤولیت ضمن تلاش مؤثر جهت راه‌اندازی مجدد دوره دکتری و کارشناسی ارشد و نیز افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان مقاطع مذکور، از آنجایی که اهتمام جدی به وحدت حوزه و دانشگاه داشته و خود نیز با ورود به فعالیت‌های مستمر دانشگاهی از قبیل مدیریت، تدریس و تألیف از مصادیق این وحدت به شمار می‌رفت از فضلاء شاخص حوزه با هدف ارتقاء کیفی سطح تحصیلات دانشجویان جهت تدریس دعوت می‌نمود.
شایان ذکر است این توسعه دانشکده که به همت ایشان و با عنایت بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی(ره)، رهبر معظم انقلاب حضرت آیه‌الله خامنه‌ای، مساعدت رئیس جمهور وقت جناب حجه‌الاسلام والمسلمین آقای هاشمی رفسنجانی و… در مساحتی حدود ۷۰۰۰ متر صورت گرفت، دانشکده را از تنگنای شدید فضای آموزشی و رفاهی خارج ساخت.
ایشان در سال ۱۳۷۵ طی گزارشی به محضر رهبر انقلاب تصمیم خود را به انصراف از مدیریت دانشکده و عزیمت به قم جهت اشتغالات حوزوی اعلام نمود؛ معظم له نیز در پاسخ متن ذیل را مرقوم فرمودند:
جناب مستطاب آیه‌الله آقای حاج سیدابوالفضل میرمحمدی «دامه برکاته العالیه»
با سلام و تحیت
مرقوم شریف که حامل گزارش امیدبخشی از دانشکده الهیات در خلال مدیریت عالمانه و توأم با تقوا و نزهت و اخلاص حضرت مستطابعالی در مدتی حدود یازده سال بود زیارت شد. بی شک حضور کسی در رتبه علمی، اخلاقی و سابقه درخشان حوزوی آن جناب در رأس این دانشکده دارای برکات فراوان و موجب مباهات آن است و اینجانب از اینکه جنابعالی این خدمت ارزنده یازده ساله را تقبل فرمودید از آن جناب سپاسگزارم و اکنون که عزم آن کرده‌اید که در مشاغل علمی حوزه و دانشگاه به امر افاده و تعلیم و تربیت ادای مسؤولیت فرمایید اینجانب از خداوند متعال دوام توفیق جنابعالی را مسألت کرده و همچنان چشم انتظار تداوم برکات علمی و اخلاقی آن جناب در حوزه و دانشگاه می‌باشم.
والسلام علیکم و رحمه‌الله و برکاته
سیدعلی خامنه‌ای