فواید وعوارض مصرف مکمل ویتامین K برای سلامتی

عملکرد ویتامین k در بدن

ویتامین K، یک ویتامین محلول در چربی است که نقشی مهم در حفظ سلامت استخوان و قلب ایفا می کند. اصطلاح ویتامین K به خانواده ای از ترکیبات با ساختار شیمیایی مشترک 2-متیل-1، 4-نفتوکینون ارجاع می شود. این ترکیبات شامل فیلوکینون (ویتامین K1) و یک سری مناکینون ها (ویتامین K2) می شوند.

ویتامین K از کلمه “Koagulation” که در زبان آلمانی به معنی انعقاد است ریشه می گیرد، زیرا برای اولین بار توسط دانشمندان آلمانی به عنوان ماده مغذی که نقش مهمی در انعقاد خون ایفا می کند کشف گردید.ویتامین K اعمال بیولوژیک مختلفی در بدن انسان انجام می دهد که مهمترین آن ها کمک به انعقاد خون است. در خون سلول هایی به نام پلاکت وجود دارد که به محض اینکه بافت و یا عضوی از بدن دچار آسیب و خونریزی شود برای جلوگیری از خارج شدن خون از آن عضو باعث انعقاد خون در آن قسمت می شوند، پلاکت ها عمل انعقاد خون را با کمک ویتامین K انجام می دهند و اگر شخصی دچار کمبود ویتامین K باشد عمل انعقاد خون به درستی و یا با سرعت کافی صورت نمی گیرد و خون ریزی به مدت طولانی تری ادامه می یابد.

ویتامین K در سلامت و استحکام استخوان ها نیز نقش مهمی ایفا می کند، در استخوان ها سلول هایی بنام استئوبلاست(Osteoblast) وجود دارند که وظیفه آن ها ترمیم بافت استخوان هاست، این سلول ها برای انجام صحیح وظیفه خود نیازمند ویتامین K می باشند.

ویتامین K باعث فعال شدن پروتئینی بنام Gas6 می شود، این پروتئین برای رشد سلول های جدیدی که در بدن تولید می شوند مورد نیاز است. پروتئین Gas6 در استخوان ها و در سیستم اعصاب مرکزی که شامل مغز، نخاع و رشته های عصبی می باشد به وفور یافت می شود. بعضی از محققان پزشکی بر این باورند که احتمالا ویتامین K نقش مهمی در سیستم اعصاب مرکزی و حفظ سلامت رشته های عصبی ایفا می کند.

نشانه های کمبود ویتامین K

کمبود ویتامین K می تواند به اختلال در لخته شدن خون، خونریزی افزایش یافته و پوکی استخوان منجر شود. برخی از نشانه های کمبود این ویتامین شامل کبودی آسان، ترشح از بینی یا لثه، دوره های قاعدگی سنگین، خونریزی دستگاه گوارش، خون در ادرار و خونریزی بیش از حد از جای زخم، سوراخ ها، تزریق ها یا برش های جراحی می شوند.

افراد مبتلا به سوء تغذیه مزمن، معتاد به الکل یا بیماری هایی که از جذب ویتامین ها از مواد غذایی جلوگیری می کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به کمبود ویتامین K قرار دارند.

مقدار نیاز روزانه بدن به ویتامین K

• 
  مردان بالغ بالای سن 19 سال روزانه به 120 میکروگرم و زنان بالای سن 19 سال به 90 میکروگرم ویتامین K نیاز دارند.
• 
  نوجوانان دختر و پسر بین سنین 14 الی 18 سال 75 میکروگرم، کودکان 1 تا 13 سال 30 الی 60 میکروگرم و نوزادان روزانه نیازمند 2 الی 2.5 میکروگرم ویتامین K می باشند.

چرا افراد ویتامین K مصرف می کنند؟

سطح پایین ویتامین k می تواند خطر خونریزی کنترل نشده را افزایش دهد. با اینکه کمبود ویتامین K در بزرگسالان نادر است اما اگر شرایط زیر را داشتید، ممکن است در معرض خطر بالاتری قرار داشته باشید:

• 
  وجود بیماری که جذب در سیستم گوارشی را تحت تاثیر قرار می دهد مانند بیماری همچون بیماری کرون یا سلیاک
• 
  مصرف داروهایی که با جذب ویتامین K تداخل داشته باشد
• 
  سوء تغذیه شدید
• 
  مصرف الکل زیاد
• 
  زمانی که سوء جذب چربی ها وجود داشته باشد شکل مصنوعی ویتامین K که محلول در آب است، مورد استفاده قرار می گیرد
• 
  در شرایطی که درمان با آنتی بیوتیک صورت بگیرد ( به دلیل از بین بردن باکتری های روده )
• 
  بیماری کبدی
• 
  کودکان زودرس و کودکانی که فقط از شیر مادر تغذیه می کنند، از نظر احتمال خونریزی، بیشتر در معرض خطر هستند، چون شیر مادر به دلیل استریل بودن، میکروب کمتری در روده به وجود می آورد ، بنابراین ویتامین K در بدن ساخته نمی شود.
• 
  استفاده از ویتامین k برای سرطان، برای نشانه های بیماری صبحگاهی، برای حذف رگ های عنکبوتی و سایر شرایط تایید نشده است.

منابع غذایی ویتامین K

منبع خوب و طبیعی از این ویتامین شامل موارد زیر است:

• 
  سبزیجاتی همچون اسفناج و کلم بروکلی
• 
  حبوبات و سویا
• 
  تخم مرغ
• 
  توت فرنگی
• 
  گوشت

فواید مصرف ویتامین K برای بدن

تنظیم لخته شدن خون

یکی از عملکردهای اولیه ویتامین K تنظیم لخته شدن خون محسوب می شود، که نیازمند مجموعه ای خاص از مولکول ها است که به طور مداوم در جریان خون گردش می کنند.

• 
  ویتامین K به انتقال کلسیم در سراسر بدن کمک می کند، که برای تنظیم لخته شدن خون مورد نیاز است.
• 
  ویتامین K به بهبود اختلالات خونی به نام سندرم میلودیسپلاستیک کمک می کند
• 
  این ویتامین برای معکوس کردن آثار داروهای رقیق کننده خون هنگامی که بیش از اندازه مصرف می شوند، کاربرد دارد.
• 
  ویتامین K در پیشگیری از مشکلات لخته شدن خون در نوزادان نقش دارد.

بهبود سلامت استخوان

ویتامین K نقش مهمی در بهبود سلامت استخوان و کاهش خطر شکستگی آن ایفا می کند. دریافت ویتامین K به طور ویژه برای بانوان یائسه که در معرض خطر پوسیدگی استخوان قرار دارند، مهم است.

بدن به ویتامین K برای استفاده از کلسیم در استخوان سازی نیاز دارد. مقدار کافی از ویتامین K، به ویژه ویتامین K2، برای استئوکلسین فعال، پروتئینی که در خون گردش می کند و یون های کلسیم را به ماتریس استخوان پیوند می دهد و از این رو، استخوان را قوی‌تر می سازد، نیاز است.

افرادی که دارای مقادیر کافی از ویتامین K هستند، تراکم استخوانی بیشتری دارند، در شرایطی که سطوح پایین این ویتامین با پوکی استخوان پیوند خورده است.

پشتیبانی از سلامت قلب

ویتامین K برای سلامت قلب یک ماده مغذی خوب محسوب می شود. این ویتامین به واسطه جلوگیری از ساخت مواد معدنی در شریان ها به کاهش فشار خون کمک می کند. این شرایط به قلب اجازه می دهد آزادانه خون را به سراسر بدن پمپ کند.

ویتامین K به کاهش التهاب و محافظت از سلول های موجود در رگ های خونی، هم سرخرگ ها و هم سیاه رگ ها، کمک می کند. این شرایط به نوبه خود احتمال ایست قلبی یا حملات قلبی را کاهش می دهد.

مبارزه با سرطان

به واسطه آثار ضد سرطانی، ویتامین K در مبارزه با سرطان های روده بزرگ، معده، کبد، دهان، پروستات و بینی نقش ایفا می کند.

مطالعه ای که در سال 2003 صورت گرفت نشان داد، از 30 بیمار مبتلا به یک نوع سرطان کبد که ویتامین K1 خوراکی دریافت کرده بودند، بیماری در شش بیمار تثبیت شد، هفت بیمار واکنش نسبی نشان دادند و هفت بیمار بهبود عملکرد کبد را تجربه کردند.

اگر به سرطان مبتلا هستید یا سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارید باید از مصرف ویتامین K به میزان کافی اطمینان حاصل کنید و در همین راستا، حتی ممکن است نیازمند افزودن مکمل ویتامین K به رژیم غذایی خود باشید.

افزایش حساسیت به انسولین

ویتامین K برای افزایش مقاومت به انسولین و کاهش خطر ابتلا به دیابت مفید است.

گودی های زیر چشم

استفاده منظم از ویتامین K در تغذیه , کرم ها، ژل ها و لک برها به از بین تیرگی های زیر چشم کمک زیادی می کند.

محافظت از انعطاف پذیری پوست

ویتامین K به حفظ قابلیت ارتجاعی پوست کمک می کند. این ویتامین کمک می کند تا پروتئین های پوست حفظ شود و چین و چروک پیشانی و افتادگی پوست را کاهش می دهد.

کاهش درد قاعدگی و خونریزی شدید

ویتامین K عاملی کلیدی در انعقاد خون است و بدون آن خون به طور موثر و درست لخته نمی شود. این شرایط می تواند به خونریزی شدید طی قاعدگی منجر شود که درد و گرفتگی عضلات هر چه بیشتر را به همراه دارد.

به طور همزمان، ویتامین K گرفتگی های عضلانی ناشی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و دیگر دردهای قاعدگی را به واسطه تنظیم عملکرد هورمون ها کاهش می دهد.

پشتیبانی از عملکرد مغز

شواهد رو به افزایشی وجود دارند که به پشتیبانی ویتامین K از سلامت مغز اشاره دارند. این ویتامین دارای ویژگی ضد التهابی است که از مغز در برابر استرس اکسیداتیو شکل گرفته توسط رادیکال های آزاد محافظت می کند. استرس اکسیداتیو می تواند به سلول های مغز آسیب وارد کند و موجب ابتلا به بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و موارد دیگر شود.

ویتامین K برای سوخت و ساز اسفنگولیپید نیاز است. اسفنگولیپیدها دسته ای از مولکول های طبیعی موجود در غشای سلول های مغزی هستند. این مولکول ها در طیف گسترده ای از فعالیت های سلولی نقش دارند، که به ساخت و پشتیبانی از مغز کمک می کنند.

عوارض احتمالی استفاده از ویتامین K

عوارض جانبی ویتامین K خوراکی در دوز پیشنهاد شده نادر است.

تداخل دارویی ویتامین K

این ویتامین ممکن است با برخی از داروها تداخل داشته باشد. این داروها شامل آنتی اسیدها، داروهای رقیق کننده خون، آنتی بیوتیک ها، اسپرین و داروهای سرطان، تشنج، کلسترول بالا و سایر شرایط است.

نباید از مکمل های ویتامین K استفاده کنید مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. افرادی که از کومادین برای مشکلات قلبی، اختلالات لخته شده یا سایر شرایط استفاده می کنند باید مقدار ویتامین K مصرفی را کنترل نمایند. آن ها باید با پزشک خود مشورت کنند.

توصیه ها

• 
  افرادی که داروهای تجویزی ضد انعقاد را مصرف می کنند هرگز نباید مکمل ویتامین K مصرف کنند.
• 
  مکمل ویتامین K طی دوران بارداری ممکن است خطر زردی در نوزادان را افزایش دهد.
• 
  مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین K توسط مادران شیرده به طور کلی بی خطر در نظر گرفته می شود.
• 
  افرادی که دوزهای بالا از آسپرین و گنه گنه (کینین) دریافت می کنند ممکن است به افزایش مصرف ویتامین K نیاز داشته باشند. با پزشک خود مشورت کنید.

گردآوری توسط بخش سلامت

مجله دلگرم