معرفی ویتامین B3 یا نیاسین
طبقه بندی مارتیندل : عوامل تغذیه ای و ویتامین ها(مکمل ها)
طبقه بندی درمانی : داروهای قلبی-عروقی > داروهای ضد چربی > داروهای متفرقه کاهش دهنده چربی خون
ویتامین B3 یا نیاسین یکی از ویتامینهای محلول در آب است. در واقع نیاسین واژهای عمومی است که بر دو شکل عمومی این ویتامین یعنی نیکوتینآمید و نیکوتینیکاسید اطلاق میشود.
ویتامین B3 برای اولین بار توسط پژوهشگرانی که بر روی بیماری پلاگر و رابطه آن با تغذیه تحقیق می کردند کشف شد. محققان پزشکی آن زمان دریافتند که بیماری پلاگر در بین مردمی که بخش اصلی رژیم غذایی آن ها ذرت بود شایع است و توانستند این بیماری را با تجویز مشتقی از ویتامین B3 به نام اسید نیکوتینیک درمان کنند.
نقش و عملکرد ویتامین B3 در بدن انسان
ویتامین B3 با کمک سایر ویتامین های گروه ب برای متابولیسم پروتئین ها، چربی ها، کربوهیدرات ها و تبدیل آن ها به انرژی بدن را یاری می کند. نیاسین این نقش را با فعال کردن دو آنزیم به نام های NAD و NADPH انجام می دهد. آنزیم NAD برای تجزیه قند و اکسیداسیون اسیدهای چرب و تبدیل آن ها به انرژی در بدن استفاده می شود.
آنزیم NADPH نیز نقش مهمی در متابولیسم فولات(فرمی از اسید فولیک)، تولید کلسترول و هورمون های استروئیدی که وظیفه مهمی در تولید انرژی دارند ایفا می کند.
بدن به نیاسین برای فعالیت ذهن و حافظه، تولید آنزیم های گوارشی، هضم و جذب مواد غذایی، حفظ سلامت پوست نیاز دارد.
ویتامین B3 به بدن در دفع مواد سمی و شیمیایی نیز کمک می کند و همچنین در تولید هورمون های جنسی که توسط غدد فوق کلیوی ترشح می شوند نقش مهمی ایفا می نماید.
بر خلاف سایر ویتامین های گروه ب بدن انسان قادر به ساختن ویتامین B3 می باشد و این کار را با تبدیل اسید آمینه تریپتوفان به نیاسین با کمک ویتامین B6 انجام می دهد.
موارد مصرف ویتامین B3
ویتامین B3 (نياسين) براي پيشگيري و درمان كمبود ويتامين B3 و همچنين در درمان زيادي چربي خون مصرف مي شود.
ویتامین B3 سبب کاهش میزان کلسترول بد(LDL) و افزایش کلسترول خوب(HDL) و بهبود خون رسانی به قلب می گردد، بسیاری از پزشکان برای کاهش میزان کلسترول در بیماران از مکمل های غذایی نیاسین به جای داروهای شیمیایی استفاده می کنند.
خواص شیمیایی ویتامین B3
ویتامین B3 یکی از مقاومترین مواد در طبیعت است. نیاسین در محیطهای اسیدی، قلیایی، حرارت، نور و اکسیژن هوا مقاوم است و فقط مقدار مختصری در آب حل میشود. در یک طبخ معمولی 15 تا 25 درصد نیاسین از بین میرود.
فرم نیکوتین آمید آن برای موارد درمانی بهتر است چون به کار بردن مقادیر زیاد اسیدنیکوتینیک (فرم دیگر نیاسین)، که به عنوان نرمکننده عروق عمل میکند، ممکن است سبب قرمز شدن پوست شده و ایجاد حس سوزش نماید.
فارماکوکینتیک ویتامین B3
به استثناي سندرم سوءجذب، در ساير موارد ويتامين هاي گروه B ، از جمله نياسين، به خوبي از مجراي گوارش جذب مي شوند. متابوليسم اين دارو كبدي است و نيمه عمر آن در حدود 45 دقيقه مي باشد.اثر دارو در كاهش غلظت كلسترول پس از چند روز و در كاهش غلظت تري گليسيريد پس از چند ساعت شروع مي شود.
منابع غذایی نیاسین(ویتامین B3)
از بهترین منابع غذایی حاوی ویتامین B3 می توان به انواع ماهی به بویژه قزل آلا و ساردین، تخم مرغ، سبزیجات تازه، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، هویج، سیب زمینی شیرین، آووکادو، مغزها مانند بادام، پسته، گردو، غلات با سبوس کامل، حبوبات و قارچ اشاره کرد.
عوارض کمبود ویتامین B3
ویتامینها برای فعل و انفعالات بدن بسیار اهمیت دارند و کمبود آنها، اختلالات اختصاصی ایجاد میکنند و ممکن است به خاطر آن بیماری خاصی بروز کند.
لکه و زخمهایی که از کمبود ویتامین B3 ایجاد میشود به گردن کازال مشهور است؛ کازال شخصی بود که اولین بار این لکهها و زخمها را کشف کرد و به نام او نامگذاری شد.
افراد روزانه به 14 میلیگرم از این ویتامین نیازمند هستند. کمبود این ویتامین موجب بروز بیماریهای التهابی پوست میشود و در قسمتهایی از پوست که در معرض آفتاب قرار میگیرد لکهها و زخمهای کازال بروز میکند. البته ویتامین B3 به نور و حرارت مقاوم است، همچنین این ویتامین به حفظ آرامش فرد کمک میکند و هورمونهای درونریز مهم را در بدن تولید میکند. کمبود شدید این ویتامین اسهال شدید و عوارض گوارشی را به دنبال دارد و اگر این کمبود ادامه پیدا کند زوال عقل ایجاد میشود.
پلاگر بر روی سه اندام مهم بدن شامل دستگاه گوارش، پوست و اعصاب اثر میگذارد.
عوارض پوستی : شامل تورم، التهاب، ناراحتی، خشونت پوست، تاول و تغییر رنگ پوست میباشند که سه مشخصه اصلی دارند: علایم قرینه هستند، عارضه آن قدر شدید است که مرز مشخصی بین قسمت مبتلا و غیر مبتلا وجود دارد و این که در تابستان به علت تابش بیشتر آفتاب عوارض شدیدتر است. عارضه گردن بند پلاگر، یک طوق ملتهب و قطور و کبود است که تمام گردن را در بر میگیرد.
عوارض گوارشی : شامل بیاشتهایی، التهاب و ناراحتی زبان، کاهش اسید معده و در نتیجه بروز عفونتهای مکرر گوارشی، تهوع، دل درد، التهاب و ورم روده میباشد. بارزترین علامت گوارشی، اسهال شدید است.
عوارض عصبی : شامل حساسیت، سردرد و بیخوابی در مراحل اولیه ایجاد میشود و به زودی به دنبال آن علایم ذهنی و روحی شدیدتری مانند فراموشی، اوهام و بالاخره یک افسردگی شدید که تقریباً مقدمه مرگ است، ظاهر میشود.
عوارض جانبی ویتامین B3
برافروختگي، سرگيجه،سردرد، تپش قلب، خارش، تهوع، استفراغ و بندت نقص كار كبد و بثورات جلدي با مصرف اين دارو گزارش شده است.
هشدار ها در رابطه ویتامین B3
اين دارو در موارد خونريزي شرياني، ديابت، بيماري كبدي، نقرس و قرحه گوارشي بايد با احتياط فراوان مصرف شود.
توصیه های دارویی ویتامین B3
1.از آنجا كه كمبود ويتامين هاي گروه B به تنهايي شايع نيست، به طور معمول تركيبي از اين ويتامين ها تجويز مي شود.
2. به عنوان پايين آورنده چربي خون، بمنظور بررسي پيشرفت درمان، مراجعه منظم به پزشك ضروري است.
3. در درمان زيادي چربي خون اين دارو نبايد بيشتر يا كمتر از مقدار تجويز شده مصرف شود.
4. به عنوان كاهنده چربي خون، در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. در صورتي كه زمان مصرف نوبت بعدي فرا رسيده باشد، از مصرف آن خودداري نموده و مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دوبرابر گردد.
مکمل های غذایی ویتامین B3
-
بسیاری از پزشکان مکمل های غذایی نیاسین را برای کمک به بهبود خواب، کاهش کلسترول، کاهش غلظت خون، کاهش میزان پلاکت ها، کمک به درمان دیابت نوع 2 و سایر بیماری ها تجویز می کنند. -
دوزهای بالای ویتامین B3 می تواند سبب آسیب به کبد، واکنش های پوستی و سایر عوارض گردد به همین جهت بدون نظر و تشخیص پزشک نباید از مکمل های غذایی نیاسین در دوزهای بالا و بیشتر از نیاز روزانه استفاده کنید. -
ویتامین B3 جز ترکیب قرص های ب کمپلکس نیز می باشد و اصولا نیازی به مصرف مکمل نیاسین به طور جداگانه نمی باشد.
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم