معرفی ویتامین B6
طبقه بندی مارتیندل : عوامل تغذیه ای و ویتامین ها(مکمل ها)
طبقه بندی درمانی : ویتامین ها > ویتامین B Complex
ویتامین B6 (پیریدوکسین) از ویتامین‌های محلول در آب است که نسبت به حرارت و اسید مقاوم می‌باشد، البته اکسیداسیون، قلیا و نور فرابنفش به ویتامین B6 آسیب می‌رساند. قابل ذکر است که تقریباً ۵۰ درصد ویتامین B6 در روند پختن و فرآوری از بین می‌رود.
حالت کوانزیمی این ویتامین پیریدوکسال فسفات PLP است که در حضور فسفات و به کمک آنزیم پیریدوکسال کیناز از پیروکسیدین،پیریدوکسال و پیریدوکسامین (اشکال مختلف B6 ) بدست می آید و نقش بسیار مهمی در واکنش های بیوشیمیایی از جمله متابولیسم پروتئین (اسیدهای آمینه)، ساخت انتقال دهنده های عصبی (اسید گاما-آمینوبوتیریک،سروتونین و…)و فعالیت گلیکوژن فسفریلاز دارد .
ویتامین B6 همچنین برای تولید نیاسین (ویتامین B3 ) از اسید آمینه تریپتوفان و متابولیسم هموگلوبین (پروتئین موجود در گلبول قرمز ضروری است.
موارد مصرف ویتامین B6
ویتامین B6 پيريدوكسين در پيشگيري و درمان كمبود اين ويتامين مصرف مي شود. مقادير زياد پيريدوكسين در درمان بعضي از اختلالات متابوليك، از قبيل زيادي اكسالات ادرار مصرف مي شود. اين دارو همچنين ممكن است در كم خوني سيدروبلاستيك نيز مصرف شود.
علائم ونشانه‌های کمبود ویتامین B6
-
علایم و نشانه‌های کمبود ویتامین B6 شامل آنمی هیپوکرومیک و میکروستیک، تشنج، درماتیت سبورئیک، گیجی و افسردگی می‌باشند. -
کمبود ویتامین B6 در کودکان و شیرخواران، موجب اختلالات الکتروانسفالوگرافی و تشنج می‌گردد. -
کمبود ویتامین B6 در بزرگسالان موجب چیلوز، گلوسیت، استوماتیت، آنمی، تحریک پذیری، گیجی و افسردگی می‌گردد. -
کمبود ثانویه ویتامین B6، ممکن است در اثر سوء جذب , اورمی، سرطان، نارسایی قلبی و سیروز ایجاد گردد. -
خانم‌های باردار، الکلی‌ها و افراد مسن در خطر کمبود ثانویه ویتامین B6 می‌باشند.
مکانیسم اثر ویتامین B6
ویتامین B6 یا پيريدوكسين در گلبولهای قرمز خون به فسفات پيريدوكسال تبديل مي شود كه به عنوان يك كوآنزيم در اعمال متابوليك گوناگون مؤثر بر مصرف پروتئين، كربوهيدرات و چربي عمل مي كند. پيريدوكسين در تبديل تريپتوفان به نياسين يا سروتونين، تجزيه گليكوژن، تبديل اكسالات به گليسين، سنتز گاما آمينوبوتیريك اسيد درسيستم اعصاب مركزي نيز دخالت دارد.
فارماکوکینتیک ویتامین B6
ويتامين هاي گروه B به راحتي از مجراي گوارش جذب مي شوند. پيريدوكسين عمدتاً از ژژونوم جذب مي شود. فسفات پيريدوكسيال به طور كامل به پروتئينهاي پلاسما پيوند مي يابند، در حالي كه پيريدوكسين به پروتئين هاي پلاسما پيوند نمي شوند. پيريدوكسين به طور عمده دركبد ذخيره مي شود. متابوليسم اين ويتامين كبدي است و نيمه عمر آن 20-15 است. اين دارو تقريباً به طور كامل به صورت متابوليت از طريق كليه دفع مي شود.
منابع غذائی ویتامین B6
منابع غذایی حاوی ویتامین B6 شامل گوشت، ماکیان، ماهی، تخم مرغ، سیب زمینی سفید و سبزیجات نشاسته‌ای می‌باشد. موز، لوبیای سفید، گردو، غلات و سویا غنی شده از منابع دیگر B6 می‌باشد.
افراد با نیازهای خاص
-
شیرخوارانی که شیر مادر می‌خورند و در هنگام تولد، غلظت پلاسمای B6 آنها پایین است، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6باشند. -
الکلی‌ها، به علت اختلال در تبدیل پیریدوکسین و پیریدوکسامین به پیریدوکسال فسفات، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6 باشند. -
افرادی که با داروهای مهار کنندهٔ فعالیت ویتامین‌ها از جمله ایزونیازید، پنی سیلامین، کورتیکواستروئیدها یا ضد تشنج‌ها تحت درمان هستند، ممکن است در خطر کمبود ویتامین B6باشند. -
مردانی که دچارعارضه بدخلقی مردانه شده‌اند.
عوارض جانبی ویتامین B6
با مصرف مقدار بيش از 200 میلی گرم در روز به مدت بيش از 30 روز ايجاد سندرم وابستگي به ويتامين B6 گزارش شده است.
تداخلات دارویی ویتامین B6
-
مصرف همزمان ويتامين B6 با لوودوپا توصيه نمي شود، زيرا اثر ضد پاركينسون لوودوپا، حتي با مصرف خوراكي 5 ميلي گرم ويتامين B6 معكوس مي شود. -
واکنش نوریت محیطی در مصرف کنندگان ایزونیازید که همزمان از B6 استفاده نمی‌کنند، شایع می‌باشد.
توصیه های دارویی ویتامین B6
1.از آنجا كه كمبود ويتامين هاي گروه B به تنهايي شايع نيست، به طور معمول تركيبي از اين ويتامين ها تجويز مي شود.
2.در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو، به دليل اين كه زمان زيادي براي تخليه ويتامين لازم است، مصرف نوبت فراموش شده ضروري نمي باشد.
3.دوره درمان مطابق برنامه بايد تكميل گردد.
گردآوری توسط بخش سلامت
مجله دلگرم