سلام نو – سرویس سیاسی: طرح صیانت از فضای مجازی بار دیگر در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته، اما با تغییر نام و اصلاحات گسترده‌ای که ظاهرا آن را به طرح پیشنهادی وزارت ارتباطات نزدیک‌تر کرده است.
آن طور که روز گذشته رسانه‌ها اعلام کردند کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران و خدمات پایه کاربردی در حالی برگزار شد که اعضای این کمیسیون با انتقاد از نامه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره ایرادات طرح موسوم به “صیانت”، عنوان طرح را به «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر دادند و نسخه جدید آن را منتشر کردند.
انتقاد اعضای کمیسیون مشترک به نظر جدید مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بود که در آن انتقادات و ایراداتی جدی متوجه طرح صیانت شده بود و این طرح را تسریع کننده مهاجرت، مشکل‌زا برای اقتصاد و به طور کلی غیرمفید ارزیابی کرده بود.
آنطور که خانه ملت، پایگاه خبری مجلس شورای اسلامی، نوشته است رضا تقی‌پور، رییس کمیسیون مشترک با انتقاد از رسانه‌ای شدن نظر مرکز پژوهش‌ها پیش از ارسال به کمیسیون خروجی مرکز را بیانیه سیاسی دانست و خطاب به قائم مقام و کارشناسان مرکز پژوهش‌ها یادآور شد: شما نباید به جای شورای نگهبان اظهارنظر و نماینده را مجبور کنید اظهارنظرش را عوض کند؛ نماینده اختیار دارد.
از طرح جدید نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی چه می‌دانیم؟
این طرح برخی از اصولی‌ترین مسائل طرح صیانت را همچنان با خود دارد. بر اساس ماده ۹ این طرح کارگروه مدیریت گذرگاه مرزی متشکل از رئیس مرکز ملی فضای مجازی (ریاست کارگروه) و نمایندگان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، سازمان پدافند غیر عامل، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، قوه قضائیه، ستاد کل نیروهای مسلح و سازمان اطلاعات سپاه ایجاد می شود تا نسبت به امنیت ارتباطات و اطلاعات و مدیریت ترافیک ورودی و خروجی کشور در گذرگاه های ایمن مرزی تصمیمات لازم را اتخاذ نماید. این یعنی وزن سنگین نظامیان در مدیریت گذرگاه مرزی اینترنت.
بر اساس بند ب ماده ۱۵ این طرح احراز هویت معتبر کاربران و حفظ اطلاعات آنها مطابق قوانین موضوعه و سند هویت معتبر مصوب شورای عالی فضای مجازی بخشی از حفاظت از حریم خصوصی کاربران است. اتفاقی که عملا حق ناشناس بودن در فضای مجازی را نقض می‌کند و بیشتر حس ناامنی می‌دهد!
بر اساس ماده ۱۹ طرح جدید هر گونه فعالیت تجاری در زمینه تولید، توزیع، تکثیر و عرضه غیر مجاز نرم افزارها یا ابزارهای دسترسی بدون پالایش (نظیر وی پی ان و فیلتر شکن) ممنوع بوده و مرتکب، به حبس و جزای نقدی درجه شش محکوم می شود، انتشار عمده اینگونه نرم افزار ها یا ابزار ها ولو به قصد غیر تجاری نیز مشمول این ماده است. این مسئله در کنار الزام جدی وزارت ارتباطات به مسدود سازی مداوم فیلترشکن‌ها باعث می‌شود تا دسترسی ایرانیان به بسیاری از سایت‌ها، مثل یوتویوب، مسدود یا حداقل بسیار محدود شود.
طرح صیانت؛ بن بست ساز و قفل کننده انیترنت و اقتصاد
حامیان اصلی طرح صیانت، به خصوص اعضا و نزدیکان جبهه پایداری این طرح را نقشه راه مدیریت و سالم‌سازی فضای مجازی و خروج آن از انواع بن‌بست‌ها می‌دانند، اما تا این لحظه واکنش مردم، اهالی اقتصاد و فعالان حوزه آی‌تی چیزی خلاف این را ثابت کرده. به جز این به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس نیز مخالفت‌هایی جدی با این طرح دارند.
مهرداد ویس کرمی، عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت خود از جمله این افراد است. وی با اشاره به اینکه خود او با بعضی از این مسائل موافق نیست می‌گوید: مثلا این بگیر و ببندهای فضای مجازی و … که مطرح می‌شود. من خودم توئیت می‌زنم، در تلگرام کانال دارم و از اینستاگرام استفاده می‌کنم.
به نوشته ایلنا وی در پاسخ به این سوال که «از فیلترشکن استفاده می‌کنید؟»، گفت: بله فیلترشکن دارم. در اینکه چرا فیلترشکن گذاشتند را من تردید دارم. یکی از کارشناسان می‌گفت فیلترشکن‌ها را نهادهای امنیتی می‌گذارند که راه خروج افراد را بدانند. یعنی برعکس تصور خارج شدن از کنترل نیست، ورود به کنترل نیروهای امنیتی است.
غلامرضا نوری قزلجه، دیگر عضو کمیسیون مشترک هر چند قانون داشتن در حوزه فضای مجازی را ضروری می‌داند، اما می‌گوید: با شاکله و چارچوبی که برای این طرح ریخته شده ، این طرح عملا به بن‌بست رسیده است.
وی ادامه داد: اگر اصرار بر تصویب متن فعلی باشد، اعضای کمیسیون بر اشکالات کارشناسی تامل بیشتری خواهند داشت و این متن دوباره پذیرفته نمی‌شود. زیرا طرح نیازمند اصلاحات اساسی و بنیانی است و اصلاح جزیی درباره آن مطرح نیست.
باید صبر کرد و دید جبهه پایداری و نزدیکانش مثل رضا تقی‌پور همچنان با تصویب طرحی محدود کننده و پر ضرر و کم فاید پا فشاری می‌کنند یا در نهایت انتقادات مردم، نظرات کارشناسی و حرف نمایندگان منتقد طرح اثر می‌کند و پروژه پایداری برای قفل کردن اینترنت و اقتصاد مبتنی بر آی تی کشور شکست می‌خورد.